به گزارش خبرنگار فرهنگی ایسکانیوز، آیت‌الله قاضی طباطبایی، اولین شهید محراب، روز 10 آبان سال 1358 به دست تروریست‌های گروهک فرقان در محراب نماز به شهادت رسید تا عنوان نخستین شهید محراب انقلاب اسلامی را از آن خود کند.
محمدعلی قاضی طباطبایی، فرزند آیت‌الله حاج میرزا باقر، در سال ۱۲۹۳ شمسی در تبریز متولد شد. وی تحصیلات مقدماتی علوم دینی را از پدر بزرگوار و عموی گرامی‌اش، آیت‌الله میرزا اسدالله در تبریز فرا گرفت و در سال ۱۳۱۶ هنگام قیام مردم تبریز به اتفاق پدرش، به خاطر مبارزات انقلابی به تهران تبعید شد و پس از چند ماه به تبریز بازگشت. در سال ۱۳۱۸ جهت ادامه تحصیل علوم دینی به قم عزیمت کرد و درسال ۱۳۲۸ راهی نجف شد و در این دو شهر از محضر علما و بزرگان کسب فیض کرد. شهید قاضی طباطبایی در سال ۴۱، با شروع نهضت اسلامی، به علت فعالیت علیه رژیم، توسط مأموران دستگیر و به زندان قزل قلعه منتقل و سپس به شهرهای بافت و کرمان و زنجان و پس از آن به عراق تبعید شد ولی پس از یکسال به ایران بازگشت و به هدایت مردم و روشنگری و تبلیغ اسلام پرداخت در ۹ تیر ماه ۱۳۴۳ امام خمینی در نامه‌ای به وی از آزادیشان اظهار خرسندی کرد و تا پیروزی انقلاب اسلامی به مبارزات خود و ارشاد مردم ادامه داد
شخصیت و آثار علمی آیت‌الله قاضی طباطبایی
آن شهید بزرگوار بهدلیل تسلطی که به زبان عربی داشت، مقالاتی به زبان عربی برای مجلات کشورهای عربی نیز می‌نوشت. مقالات زیادی از ایشان در مجلات مصر چاپ شده است، مطالعات تبلیغاتی ایشان به تصریح دوستان و آشنایان کمنظیر و اطلاعات ادبی ایشان بسیار وسیع بود. آثار قلمی با ارزشی از ایشان به یادگار مانده است که از آن جمله می‌توان به مقدمه و تصحیح تفسیر (جوامع‌المجامع) علامه طبرسی، ذکر حدیقه الصالحین در (الذریعه الی تصانیف الشیعه) شیخ آقا بزرگ تهرانی، پاورقی بر (فردوس الاعلی) نوشته کاشف الغطاء تعلیقات بر (انوار نعمانیه)، اضافات و تعلیقات بر کتاب (انیس الموحدین) ملا محسن نراقی، تقریرات دروس اساتید نجف، تقریرات فقه و اصول مرحوم آیت‌الله حجت، مراسلات با مرحوم علامه کاشف الغطاء. کتاب (صدقات امیرالمؤمنین و صدیقه طاهره)، تاریخ قضا در اسلام و حضرت امام حسین(ع) و تحقیق روز اربعین و... اشاره کرد.
وی کتابخانه ارزشمندی از اجدادش به ارث برده بود که اغلب نسخه‌های آن منحصر به فرد بودند. مرحوم قاضی طباطبایی با اغلب محققان معاصر چون آقا بزرگ تهرانی، جلالالدین محدث اُرموی، امام موسی صدر، آیت‌الله دستغیب و علامه امینی دوستی داشت و باب نامه‌نگاری همواره بین آن‌ها باز بود.
دوران حیات سیاسی آیت‌الله قاضی طباطبایی
شهید «آیت‌الله قاضی طباطبایی» همچنانکه در تلاشهای علمی کوشا بود، در مبارزات سیاسی نیز شرکت فعالانه داشت. آن شهید بزرگوار دارای روحیه انقلابی و ارادهای خلالناپذیر بود و در پرونده قطوری که ساواک در مورد ایشان تهیه کرده، این نکته مشهود است. شرکت علنی و بارز آن شهید در مبارزات سیاسی از سال‌های ۴۱ و ۴۲ همزمان با آغاز نهضت اسلامی شروع می‌شود و ایشان یکی از رهبران و پایه‌های نهضت در آذربایجان بود که در جریان همین مبارزات دستگیر و در زندان «قزلقلعه» تهران زندانی شد.
آیت‌الله شهید قاضی به اتهام اینکه در خلال بحث پیرامون حکومت اسلامی و جنایات اسرائیل در یک سخنرانی علنی نام امام را به عظمت و عزت بر زبان آورد به مدت شش ماه به «بافق» کرمان تبعید شد. پس از آن به بهانه دیگری شش ماه دیگر به زنجان تبعید شد. شهید قاضی در تبریز تنها نماینده تامالاختیار حضرت امام خمینی(ره) بوده و نقش ایشان در شکل دادن به مبارزات مردم تبریز نیز شایان توجه است.
«مسجد شعبان»، محور مبارزه و مرکز مبارزات در آذربایجان شرقی بود که شهید قاضی طباطبائی امامت آنجا را عهده‌دار بود. شهید قاضی در مبارزه از همه جلوتر و فوق‌العاده محبوب و مورد احترام بود و به همین دلیل دسایس دشمنان و منحرفان از اسلام علیه ایشان کارگر نمیشد. نفوذ ایشان به حدی بود که اگر روزی را در آذربایجان تعطیل اعلام می‌کرد بدون شک آن روز همهجا بهحال تعطیل در می‌آمد.
آیت‌الله شهید قاضی جزو اولین کسانی بود که در آذربایجان اعلامیه خلع شاه از سلطنت را امضا کرد. ساواک با صرف بودجههای ویژه، جریانات مخالف ایشان در تبریز را تقویت می‌کرد تا اثرات فعالیتهای ایشان را در زمینهسازی برای انقلاب خنثی کند.
در ماههای قبل از پیروزی انقلاب، رهبری جریانات حاد سیاسی، برپایی تظاهرات و تشکیل مجالس، همه بر عهده این شهید بزرگوار بود و ایشان اولین امضاکننده اعلامیه ۲۹ بهمن ۵۶ در چهلم شهدای قم بود. مرحوم آیت‌الله شهید قاضی همیشه سدّ مستحکمی در مقابل خطوط انحرافی در جریانات ضدانقلابی بود و از اوان پیروزی انقلاب علیه جریانات منحرف و وابسته، نظیر «خلق مسلمان» افشاگری‌های لازم را می‌کرد و منحرفان با وجود ایشان، قدرت و جرئت ابراز وجود پیدا نمیکردند. خدمات ایشان بعد از پیروزی انقلاب نیز شایسته توجه بسیار است.
ساواک در گزارشی گفته بود که در بررسی‌هایی که به عمل آمده معلوم شده آقای طباطبایی که می‌بایست تحت نظر ساواک باشد بدون اجازه ساواک از تهران خارج شده. پس از عزیمت آقای خمینی به قم، بین این دو نفر در قم ملاقاتی انجام گرفته که عکس ملاقات نامبرده نیز به ضمیمه تقدیم می‌گردد. (یاران امام به روایت اسناد ساواک، جلوهٔ محراب، ص ۱۱۹).
قاضی طباطبایی در تبریز دارای قدرت زیادی بود، به‌گونه‌ای که ساواک نیز بارها این را در گزارش‌های خود آورده است: «اگر این شایعه درست باشد که آقای قاضی در هر روز بیش از دویست هزار تومان خرج نمازگزاران می‌کند که در ماه مَبلغ سرسام‌آوری خواهد شد، با کسی که این قدر تمکن مالی دارد مخالفت کردن بی‌فایده است. حال اگر این شایعه درست نباشد و مردم به خاطر خود او به نمازش حاضر می‌شوند دیگر بدتر، چون این قدرت هیچ وقت شکسته نمی‌شود.» (مصاحبه با سیدرضا غفاری، به نقل از کتاب خمینی اذربایجان، ص ۳۷).
پیوند و علاقه مرحوم قاضی با امام خمینی نیز ناگسستنی شده بود. وی پس از درگذشت مصطفی خمینی گفته بود: اگر یکی یا همه فرزندانم درمی‌گذشتند این‌چنین ناراحت نبودم که از رحلت آیت‌الله مصطفی خمینی ناراحت شدم. (به نقل از دکتر محمد باقر صدری مهربانی، مندرج در خمینی آذربایجان، ص ۴۸)
شهادت مجاهدی دیگر از ذریه امیرالمؤمنین(ع) در مسلخ عشق
شهید قاضی طباطبایی بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب از طرف امام به سمت امام جمعه تبریز منصوب شد و اولین نمازجمعه را در این شهر بزرگ برپا کرد. ایشان همچنین کمیته های انقلاب اسلامی آذربایجان‌شرقی و غربی را تشکیل داد و نقش زیادی در راه اندازی استانداری ها، فرمانداری ها و ادارات استان ایفا کرد. مرحوم قاضی همچنین زحمات زیادی برای رسیدگی به محرومان و مستضعفین متحمل شد و تا آخرین لحظه از آرمان های خود کوتاه نیامد؛ تا اینکه پس از یک عمر مجاهده و تلاش خالصانه به دست عوامل خود فروخته و سر سپرده استکبار جهانی در شامگاه دهم آبان سال ۵۸ مصادف با عید سعید قربان سال ۱۳۹۹ هجری، بعد از ادای فریضه نماز مغرب و عشاء و در حال مراجعت از مسجد به منزل، مورد هجوم عوامل سرسپرده استکبار تحت نام گروه «فرقان» قرار گرفت و شربت شهادت را نوشید و اولین شهید محراب انقلاب لقب گرفت.
پیام حضرت امام خمینی (ره)
در پی شهادت ایشان امام خمینی در روز ۱۱ آبان ماه سال ۱۳۵۸پیامی را خطاب به ملت مسلمان ایران صادر کردند. متن پیام ایشان به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
إنا لله و إنا إلیه راجعون
با کمال تأسف ضایعه ناگوار شهادت عالِم مجاهد، حجت الاسلام و المسلمین، آقای حاج سید محمد علی قاضی طباطبایی - رحمة الله علیه - را به عموم مسلمانان متعهد و علمای اعلام مجاهد و مردم غیور مجاهد آذربایجان و خصوص بازماندگان این شهید سعید تسلیت عرض، و از خداوند متعال صبر انقلابی برای مجاهدین راه حق و اسلام خواستارم.
ملت عزیز برومند ایران و آذربایجانیان غیرتمند عزیز باید در این مصیبت های بزرگ، که نشانه شکست حتمی دشمنان اسلام و کشور و عجز و ناتوانی و خودباختگی آنان است، هر چه بیشتر مصمم، و در راه هدف اعلای اسلام و قرآن مجید بر مجاهدات خود افزوده و از پای ننشینید، تا احقاق حق مستضعفین را از جباران زمان بنمایند.
عزیزان من، در انقلابی که ابرقدرتها را به عقب رانده و راه چپاولگری آنان را از کشور بزرگ بسته است این ضایعات و ضایعات بالاتر، اجتناب ناپذیر است. ما باید از کنار این وقایع با تصمیم و عزم و خونسردی بگذریم؛ و به راه خود - که راه جهاد فی سبیل الله است - ادامه دهیم. شهادت در راه خداوند زندگی افتخارآمیز ابدی و چراغ هدایت برای ملتهاست. ملت های مسلمان باید از فداکاری مجاهدین ما در راه استقلال و آزادی و اهداف مقدسه اسلام بزرگ الگو بگیرند؛ و با پیوستن به هم سد استعمار و استثمار را بشکنند، و به پیش به سوی آزادگی و زندگی انسانی بروند. از خداوند متعال عظمت اسلام و مسلمین و رحمت و مغفرت برای شهدای راه حق و شهیدِ سعید طباطبایی خواستارم.
۱۱ ذی الحجة الحرام ۹۹
آبان ۵۸
روح الله الموسوی الخمینی
انتهای پیام/
نظر شما