به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، قبل‌ترها تنها شخصیت منفی فیلم‌ها را سیگار به دست نشان می‌دادند اما امروز انگار سیگار به ژست روشنفکری و عضو عادی زندگی در سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی تبدیل شده و شخصیت اصلی پاکت به پاکت از سکانس‌های احساسی گرفته تا عصبانیت و حتی شادی سیگار دود می‌کند. انگار نمایش شخصیت‌های محبوب سینمایی در ژست‌های سیگار به دست شبیه آنچه در سینمای دهه ۹۰ غربی بود، به راهی برای دور زدن قانون و تبلیغ دخانیات تبدیل شده است.
تولیدکنندگان سیگار کشورهای جهان سوم و زنان را هدف گرفته‌اند / کاهش سن مصرف دخانیات
طبق ماده ۳ قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات (مصوب سال ۱۳۸۵ مجلس شورای اسلامی)، هر نوع تبلیغ، حمایت، تشویق مستقیم و غیرمستقیم و یا تحریک افراد به استعمال دخانیات اکیداً ممنوع است و بر اساس ماده ۱۰ آن، انجام هر گونه تبلیغات مغایر با این قانون وآئین‌نامه اجرایی آن جرم و مستوجب مجازات نقدی است. سوال اینجاست که نمایش افراط‌گرایانه استعمال دخانیات در سریال‌ها آن هم توسط شخصیت‌های محبوب فیلم، مصداق تشویق غیرمستقیم نیست؟
این در شرایطی است که براساس آمارها مصرف دخانیات در جوانان افزایش پیدا کرده است. محمدرضا مسجدی دبیرکل جهانی مبارزه با دخانیات با اشاره به افزایش مصرف دخانیات در افراد بالای ۱۸ سال، گفت: مصرف سیگار در ایران به طور متوسط ۶۰ میلیارد نخ در سال است و بیش از ۶۰ هزار میلیارد تومان نیز سالانه صرف درمان بیماری‌های مرتبط با بخش سلامت می‌شود.
سیگار و قلیان ارزان و در دسترس هستند
برخی معتقدند که در دسترس و ارزان بودن دخانیات در کشور عامل افزایش مصرف است. علیرضا شریفی‌یزدی روانشناس اجتماعی در این باره به ایسکانیوز گفت: براساس مطالعات در شهری مثل تهران یک نفر تقریبا ۲۰ دقیقه برای خرید نان صرف می‌کند اما برای خرید مواد دخانی و مخدر ۱۵ تا ۱۷ دقیقه زمان کافی است. در دسترس بودن این مواد در گرایش نوجوانان نقش آفرین است.
وی ادامه داد: براساس قانون ساعت ۱۲ شب بیشتر مغازه‌ها بسته می‌شوند اما اگر اراده کنی که ساعت سه نیمه شب سیگار بخری در اولین چهارراه پیدا خواهی کرد. این موضوع در مورد ماده مخدر گل و سایر مواد هم وجود دارد. ارزان و دردسترس بودن باعث شده که سن مصرف دخانیات درنوجوانان به ۱۳ سال کاهش پیدا کند.
شریفی‌یزدی با اشاره به نقش خانواده عنوان کرد: تجربه ثابت کرده در خانواده‌هایی که یک فرد مصرف کننده دخانیات وجود دارد، امکان تمایل نوجوانان به استعمال دخانیات چهار برابر بیشتر از دیگران است. نبود نظارت کافی والدین بر عملکرد فرزندان هم باعث تشدید شدن این موضوع می‌شود.
تولید کنندگان مواد دخانی در دنیا، کشورهای جهان سوم به ویژه زنان را هدف گرفته‌اند
روانشناس اجتماعی با بیان اینکه تولید کنندگان مواد دخانی در دنیا، کشورهای جهان سوم به ویژه زنان را هدف گرفته‌اند، توضیح داد: آنچه که در دهه ۵۰ در کشورهای غربی رخ داده امروز در کشورهای جهان سوم اتفاق می‌افتد. افزایش گرایش خانم‌ها به مقوله سیگار و قلیان بازار اقتصادی بزرگی ایجاد کرده که تولیدکنندگان به راحتی از آن نمی‌گذرند.
وی افزود: مصرف سیگار و قلیان در مرحله اول نشان دهنده پرستیژ و مدرن بودن است؛ برای مثال در خیابان بسیار می‌بینیم که خانمی درحال رانندگی سیگار می‌کشد. بعد از مدتی این مواد مخدر به مسکن تبدیل می‌شوند و فرد با هر فشار روانی به مصرف دخانیات رو می‌آورد.
وی با اشاره به نقش تابوشکنی رسانه‌ها در افزایش مصرف دخانیات، گفت: رسانه‌ها هم به شدت در این زمینه نقش‌آفرین هستند. اگر نگاهی به فیلم‌های دهه ۶۰ و ۷۰ غربی بیاندازید، می‌بینید که از نشانه‌های بارز پرستیژ استفاده از سیگر است. این موارد امروز در سریال‌ها و فیلم‌ها بسیار است و می‌تواند منتقل کننده این پیام باشد که مدرن بودن و بروز بودن با سیگار تعریف می‌شود.
سیگار سالیانه جان هفت میلیون نفر را می‌گیرد
وحید جهانمیری‌نژاد پزشک و فعال حوزه آسیب‌های اجتماعی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درباره مضرات مصرف قلیان و سیگار گفت: براساس آمار سازمان بهداشت جهانی سیگار سالیانه جان هفت میلیون نفر را می‌گیرد. در بین جوانان این باور غلط وجود دارد که قلیان به اندازه سیگار مضر نیست درحالی که اینطور نیست و هر یک پک قلیان معادل صد نخ سیگار است.
وی افزود: این باور حتی بین مسئولان هم وجود دارد که به اندازه کافی با قلیان مقابله نمی‌کنند. مصرف قلیان و سیگار قبح مصرف دخانیات را می‌شکند و به ویژه در گروه سنی نوجوانان آن‌ها را به سمت مصرف سایر مواد ورفتارهای پرخطر سوق می‌دهد. نهایت کار دولت نصب بیلبورد بوده و عملا کاری برای مقابله انجام نشده است.
جهانمیری‌نژاد توضیح داد: مونواکسید کربنی که در سیگار و قلیان وجود دارد، ظرفیتی را از هموگلوبینی که مسئول انتقال اکسیژن است را اشغال می‌کند. این مونواکسید کربن پیوند پایداری با هموگلوبین برقرار می‌کند و بنابراین فرد بعد از مدتی دچار غلظت خون می‌شود. این فرد مدام احساس خستگی دارد. علاوه بر خستگی زمینه ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی در فرد بیشتر می‌شود.
سرطان در کمین سیگاری‌ها
وی ادامه داد: مصرف قلیان و سیگار احتمال ابتلا به سرطان‌هایی مانند ریه، پانکراس، کلیه، کبد، گلو و مثانه را افزایش می‌دهد. اثرات کوتاه مدت آن هم خراب شدن لثه و دندان، بوی بد دهان، ریزش مو و اثرات منفی روی پوست است. مصرف قلیان در ایجاد ناباروری هم موثر است. ما در کشور متوجه احتمالات نیستیم و مثال نقض می‌زنیم که مثلا فردی با وجود اینکه مصرف سیگار داشته اما فرزندان بسیاری هم دارد و پس این اطلاعات علمی اشتباه هستند؛ درصورتی که این حقایق علمی می‌گویند مصرف قلیان احتمال ابتلا به بیماری در فرد را افزایش می‌دهد.
جهانمیری‌نژاد توضیح داد: در کشور ما برنامه بلند مدتی برای مقابله با مصرف قلیان و سیگار وجود ندارد؛ مثلا کشوری مانند ایسلند در برنامه بلند مدتی طی ۲ دهه تلاش کرده تا اوقات فراغت نوجوانان را به گونه‌ای پر کند که فرصت مصرف سیگار نداشته باشند. با جذب کودکان از سن کم و تمرین مهارت‌های زندگی، سرکوب نکردن آن‌ها و توجه به علاقه‌مندی‌هایش آمار مصرف سیگار را در ۲ دهه از ۲۳ درصد به سه درصد رسانده‌اند. تاثیر این موضوع را در اجتماع می‌توان دید؛ حتی ورزش قهرمانی ایسلند در این دوره رشد چشمگیری داشته است و تیم فوتبال این تیم در سال‌های اخیر درخشیده است.
وی افزود: پیشگیری سرمایه‌گذاری است اما برای ما در حد شعار است. برخی ممانعت‌ها مانند ممنوعیت فروش به نوجوان‌ها به صورت جدی در ایسلند اجرا شدند اما در ایران کسی توجهی ندارد. علاوه بر این در رسانه هم مصرف گل و حشیش به نمایش گذاشته شده و تابو مصرف ریخته است. بسیاری از شخصیت‌های سریال‌ها هم به راحتی دخانیات مصرف می‌کنند. این تابوشکنی از سوی رسانه هم تاثیر خود را می‌گذارد. تاثیرات مصرف در سنین نوجوانی بسیار شدیدتر خواهد بود.
جهانمیری‌نژاد درخصوص عوارض مصرف قلیان و سیگار در زنان توضیح داد: از جمله اثرات مصرف سیگار و قلیان در زنان شامل قاعدگی دردناک، کاهش استروژن، خشکی واژن، یائسگی زودرس و ناباروری است. علاوه بر این منجر به بروزمشکلات تنفسی مانند بیماری مزمن انسدادی ریوی می‌شود که احتمال ابتلا در زنان بسیار بیشتر از مردان است؛ یعنی درصد بیشتری از زنان دچار این عارضه لاعلاج و مرگبار به ویژه در سن پایینتر می‌شوند.
وی ادامه داد: درخصوص عوارض قلبی و عروقی هم درصد ابتلای زنان بیشتر است. استفاده همزمان از داروهای پیشگیری از بارداری هم این خطر را تشدید می‌کند. ریسک آنوریسم آئورت شکمی هم در زنان سیگاری بالاتر از مردان است. در زنان به طور ویژه احتمال افزایش خطر سرطان دهانه رحم وجود دارد. علاوه بر این خطر سرطان ریه هم در زنان سیگاری بیش از مردان است.
جهانمیری‌نژاد عنوان کرد: از دیگر مشکلاتی که قلیان و سیگار برای زنان ایجاد می‌کند، می‌توان به افزایش احتمال ناباروری، زایمان زودرس، ایجاد اختلالاتی چون شکاف کام و لب و نقایص مغز و اعصاب در جنین و سندروم مرگ ناگهانی نوزاد اشاره کرد. ترک کردن سیگار، احتمال بسیاری از عوارض را در کوتاه مدت و برخی را در طولانی‌مدت از بین می‌برد.
به گزارش ایسکانیوز، در شرایطی که مصرف دخانیات در کشور افزایش پیدا کرده و به واسطه آن با افزایش بیماری‌ها کشور متحمل خسارت‌های بسیار می‌شود، چطور نهادهای مسئول با تابوشکنی آشکار رسانه‌ها مقابله نمی‌کنند. چطور دسترسی به مواد دخانی به ویژه برای افراد زیر ۱۸ سال راحت است؟ چرا کسی با استعمال دخانیات در فضای عمومی مقابله نمی‌کند؟
انتهای پیام /
نظر شما