به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز؛ ترکمنستان یکی دیگر از همسایه‌های ایران و یکی از کم بازدیدترین کشورهای جهان است. ۷۰ درصد آن را بیابان تشکیل داده و دروازه جهنم یا دروازه دوزخ آن در دنیا مشهور است. این دروازه، یکی از اشتباهات انسان‌ساز دنیاست که در آن گودالی عظیم به قطر ۷۰ متر و عمق ۲۰ متر از اثر تراوش گاز طبیعی ایجاد شده است و از سال ۱۳۴۹ تاکنون در حال سوختن است.

در این سال، مهندسان شوروی یک میدان گازی را کشف کردند که پس از شروع حفاری، زمین ریزش کرد و گودالی عمیق به وجود آمد که از آن گاز خارج می‌شد. چون متخصصان نتوانستند جلوی نشت گاز را بگیرند، تصمیم گرفتند که گودال را بسوزانند تا گازش تمام شود و حالا بیش از ۵۰ سال است که این گاز می‌سوزد. بوی گاز و ترکیبات دارای گوگرد دروازه جهنم تا مسافت زیادی در اطراف گودال به مشام می‌رسد و تا حدود ۶۰ متری لبه آن حرارت غیرقابل تحملی وجود دارد.

پایتخت این کشور عشق‌آباد است که به دلیل داشتن بیشترین تعداد ساختمان‏‌های مدرن که با سنگ مرمر پوشیده شده است، در کتاب رکوردهای گینس ثبت شد. ۵۴۳ ساختمان جدید در این شهر ساخته شده‏ که کلیه نمای ظاهری آنها به مساحت ۴/۵۱۴ میلیون متر مربع با سنگ مرمر پوشیده شده است.

ترکمنستان از سال ۱۹۹۱ از اتحاد جماهیر شوروی جدا شده و تنها کشور رسمی بیطرف در جهان به شمار می‌آید. ترکمنستان در کشت پنبه و استخراج نفت و گاز طبیعی تخصص دارد. منابع زیرزمینی ترکمنستان در دشت غربی و زیر آب در امتداد دریای خزر شامل ذخایر گسترده نفت و گاز طبیعی و همچنین ذخایر میرابیلیت، ید، برم، گوگرد، پتاسیم و نمک است. این کشور یکی از صادر کنندگان بزرگ نفت و گاز جهان به شمار می‌رود و مقصد اصلی این منابع چین است. ترکمنستان در ۲۰۲۱ در مجموع ۷/۲ میلیارد دلار صادرات داشته که در نتیجه، این کشور را به رتبه ۱۰۸ در فهرست صادرکنندگان جهان قرار می‌دهد.

از نظر تاریخی، ترکمن‌ها قومی ترک هستند که از قرن یازدهم در منطقه سوریه، عراق و ایران زندگی می‌کنند. این کشور اسرارآمیز است و به دلیل فرآیند پیچیده‌ای که برای دادن ویزا اتخاذ کرده، درهایش را به روی عموم بسته است و در نتیجه یکی از کم بازدیدترین کشورهای جهان به شمار می‌رود.

ترکمنستان از نظر سرمایه اجتماعی و سلامت قوی‌ترین عملکرد را دارد، اما در آزادی شخصی ضعیف‌ترین است. براساس تعریف صندوق بین‌المللی پول (IMF)، این کشور به دلیل عملکرد اقتصادی پایین آن کشوری در حال توسعه محسوب می‌شود.

بیشتر بخوانید:

ارمنستان؛ کشوری در سودای امید به آینده فناوری

اگرچه این کشور در شاخص‌های کلان اقتصادی پیشرفت چشمگیری داشته است، کیفیت سرمایه انسانی ترکمنستان - سیستم‌های بهداشتی و آموزشی آن - از اکثر کشورهای مشابه مانند آذربایجان یا اوکراین عقب‌تر است. علاوه بر این، شاخص توسعه انسانی (HDI)، یک آمار ترکیبی از امید به زندگی، تحصیلات و درآمد، نشان می‌دهد که علیرغم افزایش بسیار زیاد درآمد سرانه تجربه شده در سال‌های اخیر، بهبود نتایج بهداشت و آموزش قابل توجه نیست. امید به زندگی مردم ترکمنستان نسبت به اکثر کشورهای همسایه کمتر است، چه رسد به جمعیت کشورهای توسعه یافته و غنی از منابع در سراسر جهان.

نرخ اشتغال این کشور در دهه اخیر ۵۵ درصد و نرخ مشارکت نیروی کار ۶۱ درصد برای جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله براساس استانداردهای بین‌المللی پایین است.

ثروت به اندازه کافی به جمعیت عمومی نرسیده است. مناطق روستایی به طور قابل توجهی فقیر و توسعه‌نیافته باقی می‌مانند. بودجه دولتی بودجه‌ای برای یارانه دادن به گرمایش خانه شهروندان، بنزین، برق، آب، آرد و نمک فراهم می‌کند. با این حال، مردم در مناطق روستایی دسترسی تضمینی به آب آشامیدنی تمیز ندارند و قطع برق غیرعادی نیست.

وضعیت آموزش عالی

چشم انداز آموزش عالی ترکمنستان به تدریج در حال تغییر است. در سال‌های اخیر دولت ترکمنستان تعدادی از اسناد قانونی را برای نوسازی پایه مادی و فنی دانشگاه و توسعه توان علمی و فناوری آنها تصویب کرده است. این اقدامات در درجه اول بر تسهیل تبادل دانش، افزایش تجهیزات و امکانات، معرفی فناوری‌های پیشرفته و روش‌های جدید برای کمک آموزشی متمرکز شده است. معرفی گسترده فناوری‌های نوآورانه در فرآیند آموزشی و ایجاد پورتال‌های آموزشی دیجیتال دانشگاه با برنامه‌های چند رسانه‌ای تعاملی و مواد آموزشی پر شده است. این منابع فناورانه در حال حاضر برای توسعه آموزش از راه دور، ترتیب کنفرانس‌های ویدئویی با دانشگاه‌های داخلی و خارجی و سایر جلسات همکاری برای شرکا در حوزه آموزشی استفاده می‌شود.

براساس آمار سال ۲۰۲۲، تعداد مؤسسات آموزش عالی ترکمنستان ۲۵ تاست. وزارت آموزش و پرورش در آوریل ۲۰۲۰ برای اجرای مفهوم آموزش دیجیتال و سایر ابتکارات قانونی دولت این کشور، مرکز اطلاعات نوآوری را تأسیس کرد. وظیفه این مرکز اتصال تمامی مؤسسات آموزشی ترکمنستان به یک سیستم دیجیتال تا سال ۲۰۲۵ و ارائه دوره‌های آموزشی پیشرفته برای معلمان و کارکنان اداری مؤسسات آموزشی برای حمایت از شایستگی‌های آنها در استفاده از فناوری مدرن آموزش الکترونیکی است.

در سال ۲۰۲۲، روند فعال تحقق برنامه‌های کارشناسی در تمامی مقاطع تحصیلی ترکمنستان با تصویب مراحل اعتباربخشی مدارک تحصیلی و تدوین مرحله دوم مدل آموزشی (مدرک کارشناسی ارشد) ادامه دارد.

تعداد دانشجویانی که در سال ۲۰۲۱ در موسسات عالی ترکمنستان ثبت نام کردند، ۱۴ هزار و ۳۳۷ نفر بود که این میزان نسبت به سال قبلش با تعداد ۱۲ هزار و ۲۴۲ نفر، بیانگر رشد قابل توجهی است که دلیل آن معرفی ۳۲ رشته تخصصی جدید دانشگاهی بود.

در مقطع دکتری نیز تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی از سال ۲۰۲۱ در دانشگاه‌های این کشور به دلیل معرفی رشته‌های جدید از ۶۷ نفر به ۱۰۵ نفر افزایش یافته است.

تحصیلات تکمیلی در ترکمنستان در آکادمی علوم ترکمنستان در دسترس است که در سال ۲۰۰۷ تاسیس شده است. سهمیه تحصیلات تکمیلی توسط رئیس جمهور ترکمنستان تائید می‌شود.

دانشگاه‌ها

براساس قوانین جاری، تمامی دانشگاه‌های ترکمنستان دولتی و تابع وزارتخانه‌های بخش مربوطه هستند. با این حال از سپتامبر ۲۰۲۱ هفت موسسه عالی با سیستم شهریه‌ای آغاز به کار کرده‌اند که از نظر مالی مستقل از دولتند.

به غیر از این، در ژوئن ۲۰۲۱ قانون جدیدی در مورد آموزش به تصویب رسید که براساس آن، موسسات آموزش عالی مجاز به دریافت شهریه می‌شوند. دولت ترکمنستان تاریخ مشخصی برای این تغییر منتشر نکرده است، اما برخی ناظران تاریخ آن را سال ۲۰۲۴ پیش‌بینی می‌کنند. از این رو، برنامه آموزش ملی ۲۰۲۰ برای انتقال گام به گام مؤسسات آموزش عالی به دانشگاه‌های «خودحمایتی» با دریافت شهریه مطرح شد.

به طور کلی ۲۳ موسسه آموزش عالی در ترکمنستان وجود دارد که از این تعداد ۱۸ مؤسسه آموزش عالی مدنی (غیرنظامی) و پنج مؤسسه آموزش عالی نظامی هستند. برخی از موسسات آموزش عالی عبارتند از دانشگاه دولتی ترکمن به نام ماگتیمگولی، موسسه دولتی زبان‌های جهان به نام دولتمامت آزادی، دانشگاه کشاورزی به نام S. A. Niýazow، موسسه دولتی اقتصاد و مدیریت و دانشگاه پزشکی دولتی.

مؤسسات آموزش عالی نظامی این کشور نیز شامل مؤسسه وزارت دفاع، مؤسسه وزارت امور داخلی (مستعار آکادمی پلیس)، مؤسسه وزارت امنیت ملی و مؤسسه امنیت مرزهای دولتی می‌شود.

سه موسسه آموزش عالی بین‌المللی نیز در ترکمنستان فعال هستند که شامل دانشگاه بین‌المللی نفت و گاز، موسسه روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه ترکمنستان و دانشگاه بین‌المللی علوم انسانی و توسعه می‌شود. اما جالب اینجاست که علیرغم نامگذاری «بین‌المللی» این دانشگاه‌ها، فقط دانشجویان ترکمن در آن شرکت می‌کنند.

فقط نام چهار دانشگاه از این کشور در رنکینگ دانشگاه‌های جهان دیده می‌شود که به ترتیب شامل موسسه فرهنگی دولتی ترکمن، دانشگاه بین‌المللی علوم انسانی و توسعه، موسسه دولتی معماری و ساختمان ترکمنستان و دانشگاه فنی مهندسی اغوزهان می‌شود و رنک آنها بین ۱۶ هزار و ۳۰۰ تا ۲۷ هزار و ۱۵۰ است.

مرکز فناوری ترکمنستان

مرکز فناوری ترکمنستان یک پارک فناوری با هدف انجام تحقیق و توسعه، استفاده از یافته‌های علم برای تقویت نوآوری و انتقال این دانش به صنایع برای ارتقای بهره‌وری آنها راه‌اندازی شده است. این مرکز یک سازمان دولتی است که فاقد بودجه کافی، نوسازی و تخصص بین‌المللی برای اجرای عملیات خود است.

مرکز فناوری آکادمی علوم ترکمنستان در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۴ توسط شورای دانشمندانی تأسیس شد که وظیفه نظارت بر آن را نیز دارند. این مرکز یکی از مؤلفه‌های کلیدی پایه‌های نوآورانه‌ای است که قرار است اقتصاد این کشور را شکل دهد.

این مرکز بدنه اصلی است که راه‌حل‌های علمی، پیشرفت‌های عملی و تجاری‌سازی ادغام و به توسعه سرمایه انسانی و اقتصاد دانش‌بنیان کمک می‌کند و امنیت اقتصادی و فناوری ترکمنستان را تضمین می‌کند.

وظیفه اصلی مرکز فناوری توسعه و اجرای ایده‌ها و راهکارهای علمی سطح بالا در حوزه‌های رقابتی و شایسته و اولویت‌دار کشور در حوزه علم و فناوری است. تصمیمات مرکز فناوری در نتیجه تحقیقات، طراحی آزمایشی، فناوری آزمایشی، تحقیقات بازاریابی و سایر کارهای مشترک که یک سیستم واحد را تشکیل می‌دهند، اتخاذ می‌شود. همچنین برنامه ریزی شده است که بخش‌های علمی و تولیدی برای ورود سریع نوآوری‌ها به تولید ایجاد شود.

فعالیت‌های مرکز فناوری در چارچوب برنامه ملی توسعه اجتماعی-اقتصادی ترکمنستان برای سال‌های ۲۰۱۱-۲۰۳۰ انجام می‌شود.

مرکز فناوری متشکل از آزمایشگاه‌های تحقیقاتی، توسعه فناوری، طراحی و ساخت، بخش ثبت اختراع و اطلاعات و بخش‌های دیگر است. آزمایشگاه‌های این مرکز مجموعه‌ای از تحقیقات بین‌رشته‌ای را در زمینه‌های بیو، نانو، فناوری‌های اطلاعات، مطالعه عمیق فیزیکوشیمیایی مواد، بیومواد مولکولی، مواد اولیه هیدروکربنی و سایر تحقیقات انجام می‌دهند.

وظایف آزمایشگاه‌ها شامل مطالعه منابع غیر متعارف انرژی و توسعه فناوری‌های صرفه‌جویی در انرژی، تجزیه و تحلیل محیط زیست، مواد غذایی و انجام تحقیقات در مورد سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی است.

نتایج تحقیقات انجام شده در مرکز فناوری در تمامی بخش‌های اقتصاد کشور اعم از کشاورزی، پزشکی، دارویی، مسائل زیست محیطی، صنایع غذایی، شیمیایی، پتروشیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تحقیق در مورد انواع انرژی به حل مسائل مربوط به معرفی منابع انرژی جایگزین به اقتصاد ملی، استفاده بهینه از انرژی کمک خواهد کرد.

این مرکز فناوری شامل پنج بخش کتابخانه دیجیتال، چاپخانه، مرکز توسعه کارآفرینی، مرکز انتقال فناوری و بخش طراحی، مونتاژ و نگهداری تجهیزات آزمایشی است. بر اساس وب سایت این مرکز، این مرکز دارای 10 آزمایشگاه تحقیقاتی است که تحقیقات میان رشته‌ای را در زمینه‌های نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی، امنیت اطلاعات و ارتباطات، سنتز مواد، تولید دارو، پردازش مواد غذایی، سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی، فناوری‌های زیست محیطی، تولید انرژی و فناوری‌های صرفه جویی در انرژی انجام می‌دهند.

انتهای پیام/