سیاوش مرادی، استاد ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی همدان در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار استانی ایسکانیوز همدان به مناسبت فرا رسیدن روز بزرگداشت حافظ در پاسخ به سوالات ایسکانیوز چنین گفت:

ایسکانیوز: نقش حافظ در ادبیات فارسی را چگونه ارزیابی می کنید؟

حقیقت امر این است که حافظ در زمانه ای می زیست که پیش از او شاعران سرآمدی توانسته بودند جلوه ویژه ای از شعر یا همان چیدمان افقی و عمودی کلمات را به نمایش بگذارند و آشنا کردن ایرانیان با شعر توسط آن شاعران انجام شده بود، بنابراین حافظ توانست نمای جدیدی از شعر را با طعم و رنگی خاص به جهانیان نمایش دهد.

حافظ را می‌توان از جنبه زیبایی شناسی در حوزه شعر، کارکرد زبان شعر و سبک فکری مورد بررسی قرار داد. بی ربط نیست اگر بگوییم به واسطه سحرکاری حافظ با کلمات، لقب لسان الغیب از دیوانش به خود او تعمیم یافت.

در رابطه با حافظ این موضوع بدیهی است که او طوری می سرود تا گویی در برزخی است که چشمی به این جهان و چشمی به آن جهان دارد و این دیدگاه در شعر، نمایی از سبک فکری کاملا ایرانی وی بود.

ایسکانیوز: چرا حافظ تا این اندازه در تاریخ ادبیات ایران اهمیت دارد؟

حافظ را می‌توان به واسطه باریک بینی، دقت نظر و نحوه استفاده او از صنایع شعری که گاه پیدا و گاه پنهان است، به عنوان یکی از پیشگامان سبک هندی دانست. اما چیزی که تا این میزان باعث اهمیت کار حافظ می‌شود، ایهام و ایهام تناسبی است که مانند مخدری ادبی عمل کرده و مخاطبین را به وهم و توهم می‌کشد. مثلا آنجا که حافظ چنین می‌گوید:

عشق و شباب و رندی، مجموعه مراد است

چون جمع شد معانی، گوی بیان توان زد

و می‌توان گفت شاید همین مخدر ادبی است که باعث تفعل همگان به حضرت حافظ شده است.

ایسکانیوز: چه نوع سبک زندگی و دیدگاهی در اشعار حافظ به تصویر کشیده شده است؟

روحیه حافظ آمیخته ای از روحیات مختلف چندین تن از شعرا می‌باشد. چنانکه روحیه خوشباشی و لذت خیام، طربناکی سعدی و شور و شیدایی مولانا به سمت مخاطب روان می شود. اما در میان این روحیات، روحیه اصلی حافظ فریاد می زند و صدای بلندتری دارد. چنانکه او همواره به نحوی نگاه واقع بینانه خود که چشمی بر این جهان و چشمی بر آن جهان است را نمایان کرده و معتقد است از این انسان که چیزی جز آدمی برزخی نیست و توان محدودی دارد، نباید بیش از حد توان انتظار داشت و تکلیفی را بر وی گماشت.

ایسکانیوز: از ویژگی های بارز اشعار حافظ چه مواردی را می‌توان خاطر نشان کرد؟

در غالب اشعار حافظ موضوع دوگانگی و عدم یکپارچگی که جوشیده از شرایط محیطی و زمانه زیست وی است، بسیار ملموس می‌باشد. اما در عین آشفتگی، باز هم به ارزش های اخلاقی در شعرها پرداخته و شاید بتوان او را یکی از مبارزین سر سخت در مقابل ریاکاری که در اعتراض به زمانه خودش بود، دانست. چنانچه می‌گوید:

واعظان کاین جلوه در محراب و منبر می کنند

چون به خلوت می روند، آن کار دیگر می کنند

خبرنگار:سیده زهرا موسوی خلوصیان

پایان خبر/