به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز، مطالبات مکرر مردمی برای رفع فیلترینگ و تعیین تکلیف آن در کنار آمار قابل ملاحظه استفاده کاربران اینترنت از فیلترشکن‌ها برای دسترسی به پلتفرم‌های فیلتر شده حاکی از این است که «سیاست فیلترینگ» شکست خورده است. با این اوصاف در روزهای اخیر مسئولان دولت در پاسخ سوالات خبرنگاران صرفا به وعده های کلی و مبهم در این زمینه اکتفاء کرده‌اند.
بیشتر بخوانید؛
دولت چهاردهم «اینترنت» را از قفس «فیلترینگ» آزاد می‌کند؟
سخنگوی دولت در بخشی از نشست خبری اخیر خود با اشاره به شکست «سیاست فیلترینگ» گفته است: «موضع دولت در مورد فیلترینگ همان موضع شفاف رئیس جمهور در ایام انتخابات است و آن این است که فیلترینگ مضرات بسیاری زیادی ایجاد کرده است. این مسئله با فرمایش مقام معظم رهبری راجع به حکمرانی فضای مجازی همخوانی ندارد، حکمرانی لزوما به معنای فیلترینگ نیست. لذا این موضوع با کار کارشناسانه و در چارچوب مصالح ملی و نظام در حال پیگیری است.»
فاطمه مهاجرانی در این نشست تصریح کرده است: «فراموش نکنید که عدد و ارقام و کارشناس‌ها نشان می‌دهد که فیلترینگ نتوانسته به اهداف خود برسد و موضوع در حال پیگیری است. امیدواریم شاهد اتفاقات بهتری باشیم.» وی پیشتر نیز در اظهاراتی اعلام کرده بود که موضوع فیلترینگ در حال پیگیری است اما نمی‌توان تغییرات یک‌باره در این زمینه ایجاد کرد. بنابراین، مردم باید صبوری کنند. ظاهرا وعده‌های پزشکیان مبنی بر رفع فیلترینگ پس از گذشت دو ماه از آغاز به کارد ولتش به ایستگاه «صبوری» رسیده است و باید دید قطار رفع فیلترینگ چه زمانی از این ایستگاه عبور خواهد کرد؟!
توصیه صبوری و وعده آینده نزدیک!
توصیه خانم سخنگو به صبوری در حالی است که ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوی اطلاعات ضمن انتقاد از این که در حال حاضر دولتمردان و شخصیت‌های کشور در شبکه ایکس حساب کاربری دارند و از طریق آن اطلاع‌رسانی می‌کنند، پرسیده است: «آیا وقت آن نرسیده که این شبکه‌ها، رفع فیلتر شوند» وی همچنین از وعده آینده نزدیک برای خبرهای خوب در زمینه فیلترینگر خبر داده است. هاشمی در حاشیه هیئت دولت گفته است: «موضوع فیلترینگ مطالبه عمومی است و از ابتدا هم این موضوع را پیگیری کرده‌ایم و در دستور کار جدی ما قرار دارد. در آینده نزدیک به جمع‌بندی مناسبی می‌رسیم و اخبار خوبی را در این زمینه به مردم اعلام می‌کنیم.»
وزیر ارتباطات همچنین درباره پیشنهاد دولت برای فیلترینگ گفته است: «یک طرح کلی در این خصوص مطرح است و سامانه‌ها یا پلتفرم خاصی را مصداقی بیان نکردیم، کلا صحبتی که در این طرح مطرح است، یک بسته است.» اما برخلاف وعده‌های دولتمردان چهاردهم، در اولین جلسه شورای عالی فضای مجازی که چند روز پیش برگزار شد، خبری از رفع محدودیت‌های اپلیکیشن‌هایی چون تلگرام و اینستاگرام نشد و رئیس‌جمهور صرفا به بررسی دستوری برای موضوع فیلترشکن فروش‌ها پرداخت.
اظهار نظرهاری کلی و مبهم مسئولان دولت چهاردهم درباره زمان و چگونگی رفع فیلترینگ و عدم به ثمر رسیدن اقدام امیدبخش در این زمینه با واکنش انتقادی فعالان سیاسی نیز مواجه است. محمد مهاجری، فعال سیاسی در توصیه‌ای خطاب به پزشکیان گفته است: «فیلترینگ کاملا بی‌معنا شده و آقای پزشکیان با فهم این موضوع، وعده ای برای حذف فیلترینگ داد و مومن هم وقتی وعده ای می دهد، باید به آن وعده عمل کند و رئیس جمهور راهی جز عمل به وعده برای حذف فیلترینگ ندارد. سوال اینجاست که اگر فیلترینگ برداشته شود، راهی برای سوءاستفاده وجود ندارد؟ بله دارد، مگر با وجود فیلترینگ سوءاستفاده انجام نمی شود؟ سرعت اینترنت را فدای فیلترشکن می کنیم و درآمدهای هنگفتی را نصیب عده ای فیلترشکن فروش می کنیم و باز هم با آسیب های اینترنت مواجه‌ایم. فیلترینگ با شرایط فعلی باید حذف شود و سپس تمهیداتی برای سوء استفاده های امنیتی از اینترنت اندیشید تا جلوگیری شود.»
عباس عبدی روزنامه‌نگار و فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز در یاداشتی خطاب به پزشکیان هشدار داده است: « فیلترینگ امری ضداقتصادی و زیان محض است ولی به دلایل سیاسی ادامه دارد و هنوز حل نشده است. دولتی که فیلترینگ را نتواند به سرعت حل کند هیچگاه نخواهد توانست برای رفع ناترازی انرژی به آن نزدیک هم بشود. این یعنی مرگ خاموش.»
نظریه جدید: جنگ و تداوم فیلترینگ!
چالش فیلترینگ مسئله‌ای بود که بارها مسعود پزشکیان در کارزار انتخاباتی‌اش به آن اشاره کرده بود و حتی تعبیر زندگی در «قفس» را برای زندگی با اینترنت فیلتر شده به کار برده بود. وی گفته بود: «همه دنیا در مواقع خاص محدودیت دارند اما فیلترینگ در کشور ما باعث دکان باز شدن برای برخی شده است و فیلترشکن امکان محدودیت را ندارد. ما باید کاری کنیم مردم در فضای مجازی راحت کار کنند و نمی‌توانید بگویید ما می خواهیم در یک قفس زندگی کنیم و ارتباطی با دنیا نداشته باشیم. بازار فیلترشکن ها یک اشتباه است که باید جمع شود. صاحبان شرکت ها با پلتفرم‌های بزرگ صحبت کنند و این مسئله مسئولیت پذیری را حل کنند.»
اما در مقابل اظهارات رئیس‌جمهور و اعضای دولتش برای رفع فیلترینگ، برخی مخالفان این سیاست معتقدند کشور در شرایط جنگی قرار دارد و نباید رفع فیلترینگ انجام شود. محمدحسین طاهری آکردی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور که یکی از مدافعان فیلترینگ است به تازگی نوشته است: «خبر بررسی رفع فیلتر سکوهای صهیونیستی در شورای عالی فضای مجازی آنهم در زمان جنگ جای تعجب دارد.»
در زمینه راهکارها و چالش‌های رفع فیلترینگ با حامد بیدی، کارشناس عرصه دیجیتال و مدیر «پلتفرم کارزار» گفتگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
به علت پیچیدگی بسیار بالای مسئله رفع فیلترینگ عزم جدی و کلی در تمام شئون دولت برای این کار دیده نمی‌شود و به نظر می‌رسد موضوع به وزارت ارتباطات تقلیل پیدا کرده است. اساسا وقتی موضوع فقط به یک وزارت‌خانه، آن هم وزارت‌خانه ارتباطات و فناوری اطلاعات که اصلا در پیوست سیاستگذاری نمی‌تواند مداخله داشته باشد، تقلیل پیدا می‌کند چندان نمی‌توان خوشبین بود که رفع فیلترینگ به نتیجه برسد. بلکه این موضوع باید در سطح کل کابینه و وزارت‌خانه های مختلف به صورت مشترک پیش برود.
مدیر پلتفرم کارزار افزود: به عنوان مثال وزیر کشور به عنوان رئیس شورای امنیت کشور می‌تواند نقش بسیار موثری در این زمینه داشته باشد زیرا بخش زیادی از فیلترینگ توسط شورای امنیت کشور مصوب و اجرا شده است. وزیر اقتصاد نیز جنبه‌های آسیب اقتصادی ناشی از فیلترینگ را می‌تواند برجسته کند.
اگر اراده دولت برای رفع فیلترینگ در تراز رفع تحریم‌ها باشد، موفق می‌شود
این کارشناس عرصه دیجیتال تصریح کرد: اگر اراده دولت برای رفع فیلترینگ در تراز رفع تحریم‌ها باشد، موفق می‌شود و حداقل بخشی از رفع فیلترینگ‌ها اتفاق می‌افتد اما اگر این مسئله به عنوان شرح کار جانبی یک وزارت‌خانه مثل وزارت ارتباطات دیده شود، دولت به هیچ وجه موفق نخواهد شد. البته من به عنوان یک پویشگر اطلاعی ندارم که رئیس‌جمهور در حال مذاکره با چه ارکانی است.
مدیر پلتفرم کارزار گفت: علت این که درزمینه پاسخگویی به سوال درباره زمان و چگونگی رفع فیلترینگ صرفا وزیر ارتباطات و سخنگوی دولت اظهارنظر می‌کنند این است که خبرنگارها بیشتر سراغ این افراد می‌روند و فشار روی این دو عضو کابینه بسیار بیشتر از سایر اعضا است. بخشی از این مطالبه‌گری باید به سمت سایر اعضای دولت از جمله وزیر کشور برود. علاوه بر این یکی از نهادهای اصلی تصمیم‌گیر در زمینه فیلترینگ «شورای عالی فضای مجازی» است و بهتر است این مطالبه از آقای آقامیری دبیر شورای عالی فضای مجازی و اعضای حقیقی و حقوقی این شورا نیز صورت بگیرد.
پیچیدگی رفع فیلترینگ ناشی از چند وجهی بودن آن است
بیدی در توضیح چرایی پیچیدگی رفع فیلترینگ گفت: پیچیدگی این ماجرا به چند وجهی بودن آن برمی گردد. در این موضوع ذینفعان ایدئولوژیکی داریم که از نظر فکری با ماهیت شبکه‌های اجتماعی مشکلاتی دارند. علاوه بر این‌ها ذینفعان امنیتی داریم که بابت کنترل‌ناپذیری فضای اینترنت و شبکه‌های اجتماعی نگرانی‌های امنیتی دارند. در کنار این دو دسته ذینفعان مالی نیز وجود دارند که می‌توان به بحث‌هایی مانند فیلترشکن‌ها اشاره کرد.
وی افزود: علاوه بر این ردپایی از نفوذ کشورهای خارجی که رقابت منطقه‌ای با ایران دارند نیز در موضوع فیلترینگ دیده می‌شود به این معنا که کشورهایی که با ایران تعارض منافع دارند و به نفعشان است که ایران نتواند با آن‌ها رقابت کند، از این موضوع نفع استراتژیک و اقتصادی می‌برند زیرا زیرساخت‌های اینترنت ما توسط آن‌ها پشتیبانی می‌شود و به نفعشان است رویکرد سلبی نسبت به اینترنت در ایران باقی بماند.
نباید خطرات فیلترینگ را به آسیب‌های فروش فیلترشکن‌ها تقلیل بدهیم
بیدی در پاسخ به پرسشی درباره اعداد و ارقام در زمینه فروش فیلترشکن‌ها گفت: اعداد و تخمین‌هایی که در این زمینه تاکنون منتشر شده است است اما به هیچ وجه آسیب‌های ناشی از فیلترینگ قابل تقلیل به این اعداد و ارقام نیست. ضربه‌ای که فیلترینگ به اقتصاد کشور می‌زند صدها برابر این ارقام است بنابراین نباید آسیب فیلترینگ را با چنین اعدادی ارزیابی کنیم.
وی در ادامه افزود: زیرا آسیب‌های بسیار جدی در حوزه‌های مختلف از نظر امنیت شبکه، مهاجرت نیروهای انسانی و نخبگان، فروپاشی اقتصاد دیجیتال و حتی امنیت ملی به کشور وارد شده است. ارتباط بین‌المللی مردم ما با سایر کشورها در سطح اقتصادی و فرهنگی بسیار کاهش پیدا کرده و با حذف تمدنی کشور ایران مواجه هستیم. پس اگر خطرات فیلترینگ را به آسیب‌های فروش فیلترشکن‌ها تقلیل بدهیم تمام ابعاد فاجعه نشان داده نمی‌شود.
فیلترینگ کامل از نظر فنی امکان‌پذیر نیست
مدیر پلتفرم کارزار در پاسخ به پرسشی مبنی بر طرح موضوع تداوم فیلترینگ در شرایط جنگی گفت: متاسفانه این نگرش سطحی اصلا در رابطه با «راه‌حل جایگزین» حرفی نمی‌زند. ما در برابر تهدیدهای فضای اینترنت چه در حوزه امنیتی و چه در حوزه ایدئولوزیک نباید فقط یک رویکرد دفاعی و سلبی صرف داشته باشیم بلکه باید رویکرد «ایجابی» هم طراحی کنیم. در این موضوع یک چیز نادیده گرفته می‌شود و آن این است که اساسا فیلترینگ کامل از نظر فنی امکان‌پذیر نیست.
بیدی در ادامه تصریح کرد: وقتی فیلترینگ از نظر فنی امکان‌پذیر نیست دیگر نگرانی ایدئولوژیک بی‌معنی می‌شود زیرا چه فیلتر کنید چه فیلتر نکنید مردم دسترسی دارند و افزایش دسترسی مردم به پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام و تلگرام نسبت به پیش از فیلترشدن آن‌ها موید این ادعا است. بنابراین وقتی یک ابزار ناکارآمد وجود دارد، دیگر این ابزار نه تنها در کاهش دغدغه‌های ایدئولوژیک تاثیری ندارد بلکه با فیلترینگ، سرمایه‌های اجتماعی نیز از بین می‌رود و امکان نفوذ و ترویج ایدئولوژی مورد نظر نیز کمتر می‌شود. افرادی با این دسته نگرانی‌ها در گام اول باید بپذیرند که فیلترینگ یک ابزار کارآمد برای پیشگیری از آسیب‌ها نیست. اگر در سطح اول دولت بتواند این مسئله را بپذیرد و در سطح دوم به کسانی که با آن‌ها مذاکره می‌کند آن را بقبولاند، در مراحل بعدی می‌تواند به شکل ایجابی دنبال راهکارهای جایگزین باشد.
نگرانی درباره حکمرانی اینترنت فقط محدود به ایران نیست
این کارشناس عرصه دیجیتال درباره راهکارهای جایگرین گفت: هنگامی که صحبت از این راهکارها می‌کنیم دیگر مسئله به سادگی یک کلید فیلترینگ نیست. یکی از مسائل ما در حل مشکلات همیشه این است که دنبال راه حل‌های ساده و یک شبه هستیم و تصور می‌کنیم با فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی، توانستیم تمام مشکلات ناشی از آن‌ها را حل کنیم این در حالی است که راهکارهای ایجابی بسیار پیچیده‌تر است و بسیار سنت قوی و جدی‌تری نیاز دارد و هرگز هم به طور کامل محقق نمی‌شود.
وی در ادامه گفت: نگرانی درباره حکمرانی اینترنت فقط محدود به کشور ما نیست و در کشورهای اروپایی نیز وجود دارد. آن‌ها نیز در حال چانه‌زنی در برابر سیاست‌های آمریکایی هستند و تلاش می‌کنند در اتحادیه اروپا به این منظور قوانینی را تصویب کنند. بنابراین شیوه کارشناسی حل ماجرا همان شیوه‌ای است که باید تمام ابعاد ماجرا را ببیند و به دنبال یک قانون دفعی و ساده نباشد بلکه باید یک چشم‌انداز میان مدت و بلندمدت نسبت به پدیده تکنولوژیک طراحی و بر مبنای آن سیاستگذاری کند. در حالی که تصمیم‌هایی که در کشور ما در این زمینه گرفته می‌شود، نهایتا ظرف یک یا دو سال از کارآمدی خارج می‌شود و وضع از قبل هم بدتر می‌شود. باید در نظر داشت در شرایطی که با اینترنت ماهوره‌ای روبرو هستیم، دستیابی به راه‌حل ایجابی بسیار پیجیده‌تر است ولی قطعا وجود دارد.
انتهای پیام/
نظر شما