گروه فرهنگ و هنر ایسکانیوز- در فیلم «باغ کیانوش» شما با بهترین فیلم نوجوانانه چندین سال اخیر و شاید بهترین تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال‌های پس از اوج، روبرو می‌شوید. یک فیلم همه چیز تمام (اکشن، معمایی، داستانی، انیمیشن و حتی جنگی). در این ژانر که هم داستان درگیر کننده‌ای دارد، هم بازی های خوب و هم محتوایی به اندازه و دقیق!

این فیلم که برگرفته از رمانی به همین نام نوشته علی اصغر عزتی پاک است که درسال ۱۴۰۲ تولید شده و در چهل و دومین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر به نمایش درآمد. این اثر که محصول مشترک کانون‌ پرورش فکری کودکان و نوجوانان و باشگاه فیلم سوره است، نگاه تازه‌ای به موضوعات جنگ و تاثیرات آن بر نوجوانان دارد.

«باغ کیانوش» باتوجه به فضای تاریخی و جنگی‌اش، بستری مناسب برای گفتگو میان والدین و نوجوانان درباره زندگی در دوران جنگ فراهم می کند. داستان فیلم به موضوعاتی چون فقدان، شجاعت و پذیرش غم و از دست دادن می پردازد.

«باغ کیانوش» داستان نوجوانان روستایی است که در دل جنگ و زندگی روزمره خود را می گذرانند اما با فرود دو خلبان بعثی در روستا، همه چیز بهم می ریزد به خصوص که هیچ کس حرف بچه ها را باور نمی کند! این سینمایی سرشار از لحظات طنز است اما میزان خشونت و ترس اثر سبب می شود تا تماشای آن برای نوجوانان زیر ۱۲ سال ممنوع و برای بالای ۱۳ سال به انتخابی حساس تبدیل شود!

اساسی ترین عنصر این فیلم (خیال) است که می توان آن را اساسی ترین رکن هر اثر هنری در نظر گرفت. این فیلم به معنای واقعی کلمه (سینما) و متوجه اصلی ترین وظیفه اش یعنی سرگرم کردن مخاطب است. ایده مرکزی فیلم بسیار دوست داشتنی، شریف و ملی است. بچه های یک روستا در زمان جنگ تحمیلی بدنبال شنیده هایشان از مردی به نام کیانوش، از او شخصیتی مرموز ساخته اند که باغ میوه اش به مثابه همان قلعه های سیاه روی قله های نوک تیز در فیلم های ترسناک و فانتزی است.

آنها خرده قصه هایی مرموز و ترسناک از کیانوش دارند و باغ او را باغ پر رمز و رازی می دانند که حتی (موز) دارد! آنها به طمع خوردن موز وارد باغ کیانوش می‌شوند و همان جا است که رویا پردازی ها و باغ پر رمز و رازشان دود می‌شود و به هوا می رود! شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که هنگام تماشای یک سکانس تعقیب و گریز، بدلیل عدم موفقیت فیلمساز در خلق (جغرافیای سینمایی) بدنبال آن عدم فهم و حس جغرافیا توسط شما، امکان مشارکت در آن سکانس برایتان فراهم نشده باشد.

این که اساسا چرا شخصیت فرار کننده، یک مسیر خاصی را برای فرار انتخاب می کند و راه های دیگر را رها می کند؟ برگردیم به فیلم باغ کیانوش و اینکه چگونه رضا کشاورز حداد توانسته باخلق جغرافیای سینمایی، این جنبه را به یکی از نقاط قوت اثر خود تبدیل کند. در همان ابتدای فیلم و بدون اتلاف وقت، حادثه محرک رقم می‌خورد و بچه ها راغب می شوند در یک رقابت که با احوالات آنها تناسب دارد ،قدم در باغ کیانوش بگذارند.

در این جا بارقه های خلق جغرافیای سینمایی را می توان دید و هرگروه از بچه ها در برنامه ریزی شان برای ورود به باغ و خروج موفق از آن، نسبت خود را با جغرافیای باغ معین می کنند و بر این اساس تصمیم می گیرند چگونه وارد باغ شوند. پرداخت متناسب فیلمنامه به هر کدام از این کاراکترهای نوجوان تشخص می دهد و در نتیجه به نظر نمی رسد که هیچ کدام اضافی باشند! همین کافی است تا جمع آنها به یک کاراکتر منسجم، دوست داشتنی و فعال تبدیل شود.

فیلمساز گرچه وقت مخاطب را تلف نمی کند و دائما در حال پیش بردن داستان است، اما پرداخت ناکافی به زمینه هایی همچون چرایی شگفت انگیزی موز برای شخصیت ها و زمینه های رقابت میان آنها و نسبت بچه ها با دیگر افراد روستا و حتی خانواده هایشان که عنصر مغفول مانده فیلمنامه است و عدم خلق کامل تر فضای روستایی در دهه شصت، به ایجاد فاصله میان اثر و مخاطب اصلی خود، تاحدودی دامن می زند.

بنظر می رسد فیلمساز می توانست از جغرافیای فیلم، کار بیشتری بکشد و فیلم را بومی تر کند! باتوجه به اینکه اکثر فیلم های دفاع مقدس در جنوب اتفاق می افتند، فرصت خوبی بود تا فیلم از تمایز منطقه جغرافیایی اش بهره ببرد و راهی تازه را پیش روی علاقمندان سینمای جنگ باز کند. علاوه بر این ورود خلبان دوم به داستان فیلم، نقطه اوج را دچار دوگانگی کرده در حالیکه فیلمساز می توانست فیلم را با بسته شدن پرونده خلبان اول، به اتمام برساند، با این وجود، «باغ کیانوش» نشانه خوبی از پیوند ادبیات و سینما در ایران است و گامی مهم در تولید محتوا برای گروه سنی نوجوان به شمار می آید.

محمدرضا دلیر-پژوهشگر سینما*

انتهای پیام/