به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، این تغییرات که به‌طور غیرمنتظره‌ای اعلام شد به مسائل مختلفی چون هزینه‌های بالای ترمیم معدل، افزایش استرس و فشار روانی بر دانش‌آموزان و کیفیت پایین آموزشی در مدارس دامن زده است.
یکی از مهم‌ترین تحولات اخیر در خصوص تأثیر سوابق تحصیلی پایه یازدهم در کنکور نقض مصوبه شورای عالی آموزش‌وپرورش توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی است. در شرایطی که این شورا تا اسفند ۱۴۰۴ تصمیمات مبنی بر تأثیر قطعی پایه دوازدهم و محدود بودن تأثیر سوابق تحصیلی پایه یازدهم را اعلام کرده بود، ناگهان در فروردین ۱۴۰۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی تصمیم گرفت که تمام دروس پایه یازدهم باید به‌صورت نهایی امتحان داده شوند. حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: «برای کنکور سال ۱۴۰۴ تنها دروس نهایی پایه دوازدهم با تأثیر قطعی ۶۰ درصد لحاظ میشود و از سال ۱۴۰۵ به بعد، تمامی دروس پایه‌های یازدهم و دوازدهم با تأثیر قطعی در نتایج کنکور اعمال خواهد شد و دیگر تفاوتی میان داوطلبان جدید و پشت‌کنکوری وجود نخواهد داشت.» این تغییرات ناگهانی و بدون اطلاع قبلی سردرگمی زیادی میان دانش‌آموزان و معلمان ایجاد کرده است.
هزینه‌های بالای ترمیم معدل و فشار مالی بر خانواده‌ها
یکی از مشکلات عمده‌ای که با این تغییرات در سیستم آموزشی به وجود آمده است، هزینه‌های بالای ترمیم معدل برای دانش‌آموزان است. ترمیم معدل برای هر درس در حدود ۵۰ هزار تومان هزینه دارد و برای ترمیم همه دروس، مبلغی نزدیک به ۵۰۰ هزار تومان باید پرداخت شود. این هزینه‌ها که از جیب خانواده‌ها پرداخت میشود، به‌ویژه برای خانواده‌های کم‌درآمد فشار مضاعفی ایجاد می‌کند. این در حالی است که در شرایط اقتصادی دشوار کنونی بسیاری از خانواده‌ها نمی‌توانند این هزینه‌های اضافی را به راحتی پرداخت کنند.
افزایش استرس و فشار روانی بر دانش‌آموزان
علاوه بر هزینه‌های مالی، دغدغه‌های روحی و روانی نیز برای دانش‌آموزان و خانواده‌ها ایجاد می‌کند. این تغییرات پی‌درپی در مصوبات باعث استرس و اضطراب بیشتر برای دانش‌آموزانی شده است که به طور مستمر در تلاش برای آماده‌سازی خود برای کنکور هستند. بی‌اعتمادی نسبت به سیستم آموزشی و نبود قطعیت درباره شرایط امتحانات و تاثیرات آن‌ها در پذیرش دانشگاه‌ها تنها باعث افزایش فشارهای روانی و کاهش تمرکز دانش‌آموزان بر روی مطالعه و یادگیری مؤثر میشود.
بسیاری از دانش‌آموزانی که برای ورود به دانشگاه‌های برتر تلاش می‌کنند اکنون خود را در وضعیتی دشوار می‌بینند که باید علاوه بر مطالعه برای دروس نهایی، به طور همزمان برای امتحانات و تغییرات جدید هم آمادگی پیدا کنند.
نیک‌نژاد، کارشناس آموزش‌وپرورش در این باره گفت: سردرگمی ناشی از اخبار متفاوت و متناقض به شدت استرس دانش‌آموزان را افزایش می‌دهد، تصمیمات متناقض در سطح کلان آموزشی نه تنها مشکل را حل نمیکند، بلکه تنها بر شدت اضطراب دانش‌آموزان می‌افزاید.
کیفیت پایین آموزشی و مشکلات زیرساختی در مدارس
علاوه بر هزینه‌های بالای ترمیم معدل و افزایش استرس دانش‌آموزان، یکی دیگر از مسائل جدی که در پی این تغییرات به وجود آمده، پایین بودن کیفیت آموزشی در مدارس است. در حالی که برای تأثیر سوابق تحصیلی در کنکور تأکید میشود، بسیاری از مدارس با مشکلات زیرساختی و آموزشی روبه‌رو هستند که باعث کاهش کیفیت تدریس و آماده‌سازی دانش‌آموزان میشود. بسیاری از مدارس دولتی با بودجه‌های محدود روبه‌رو هستند و این مسائل باعث نبود دسترسی عادلانه دانش‌آموزان به منابع آموزشی باکیفیت میشود.
نیک‌نژاد، در این‌باره توضیح داد: مافیای کنکور، در پی تغییر شرایط آموزشی خود را بازسازی می‌کند، باعث گسترش فرهنگ آموزشی نادرست و بیمار کنکور شده است. این فرهنگ به جای تأکید بر آموزش‌های کاربردی و مهارتی، تنها به دنبال کسب نمرات بالا و رقابت‌های بی‌پایان است.
وی همچنین اشاره کرد: در کشورهایی که از نظر آموزشی در حال توسعه هستند، عمدتاً امتحان‌های هماهنگ و متمرکز وجود ندارد و تمرکز بیشتر بر آموزش‌های کاربردی و مهارت‌آموزی است.
در پی این تغییرات و نگرانی‌های ایجاد شده، جمعی از داوطلبان کنکور سراسری ۱۴۰۵ با انتشار کارزارهایی اینترنتی اعتراض خود را به مصوبه جدید اعلام کرده‌اند. آن‌ها از مسئولان وزارت آموزش‌وپرورش و سازمان سنجش درخواست دارند که همانند کنکور ۱۴۰۴ تنها تأثیر قطعی ۶۰ درصدی پایه دوازدهم را در آزمون سراسری ۱۴۰۵ ملاک قرار دهند و تغییرات جدید را از دستور کار حذف کنند. این کارزارها که تاکنون بیش از ۱۰۴ هزار نفر آن‌ها را امضا کرده‌اند، به‌ویژه به هزینه‌های بالای ترمیم معدل، افزایش فشار روانی، نبود زیرساخت‌های عادلانه در نظام آموزشی و تضییع حقوق داوطلبانی که مطابق مصوبات قبلی برنامه‌ریزی کرده‌اند اشاره کرده و از مسئولان خواسته‌اند که تصمیمات خود را بازنگری کنند و عدالت آموزشی را به نحو مؤثری رعایت کنند.
ضرورت تغییر به نظام آموزشی مهارت‌محور
یکی از نکات مهمی که در گفت‌وگوهای کارشناسان و دانش‌آموزان مطرح شده لزوم تغییر نظام آموزشی به یک مدل مهارت‌محور است. در حال حاضرنظام آموزشی کشور بیشتر بر مبنای تئوری و تست‌زنی استوار است و در این مسیردانش‌آموزان تنها به دنبال کسب نمرات بالا در کنکور هستند، بدون آنکه مهارت‌های واقعی زندگی و حل مسائل اجتماعی را بیاموزند.
تغییرات در نظام آموزشی به‌ویژه تأثیر سوابق تحصیلی پایه یازدهم در کنکور، نه تنها بر ابعاد آموزشی بلکه بر ابعاد اجتماعی نیز تأثیرات منفی گذاشته است. برخی از کارشناسان اجتماعی و روان‌شناسان بر این باورند که این تغییرات، موجب ایجاد نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی در میان دانش‌آموزان میشود. به گفته آن‌ها خانواده‌هایی که از لحاظ مالی در شرایط مناسبی قرار ندارند، نمی‌توانند هزینه‌های اضافی همچون ترمیم معدل را پرداخت کنند، و این موضوع باعث میشود که شانس دانش‌آموزان از طبقات کم‌درآمد برای موفقیت در کنکور کاهش یابد.
چالش‌های پیش روی معلمان و نظام آموزشی کشور
در کنار مشکلات دانش‌آموزان، معلمان نیز با چالش‌های زیادی روبه‌رو هستند. بسیاری از معلمان مدارس دولتی از فقدان منابع آموزشی و زیرساخت‌های مناسب برای تدریس به دانش‌آموزان رنج می‌برند. همچنین، تغییرات مکرر در تصمیمات وزارت آموزش‌وپرورش باعث شده که معلمان نتوانند به درستی برنامه‌ریزی کنند و عملاً خود را در موقعیتی ناتوان در مواجهه با امتحانات نهایی می‌بینند. این وضعیت، تأثیرات منفی زیادی بر کیفیت تدریس و آماده‌سازی دانش‌آموزان برای کنکور خواهد داشت.
این تغییرات در تأثیر سوابق تحصیلی پایه یازدهم در کنکور همچنین بر سیستم آموزش عالی کشور تأثیرگذار خواهد بود. یکی از انتقادات جدی به این تصمیمات، این است که اگر نظام آموزشی کشور به یک مدل مهارت‌محور و کاربردی تغییر نکند، دانش‌آموزان به جای یادگیری مهارت‌های عملی و دانش کاربردی، تنها به دنبال یادگیری مطالبی خواهند بود که در کنکور مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. این امر می‌تواند موجب ایجاد شکاف بین نیازهای جامعه و دانش‌آموزانی شود که تنها در آزمون‌های کنکور تنها در آزمون‌های کنکور مهارت دارند، اما فاقد توانایی‌های عملی و تفکر تحلیلی برای حل مسائل واقعی جامعه هستند. این موضوع در آینده موجب افت کیفیت آموزش عالی و حتی کاهش بهره‌وری نیروی انسانی کشور خواهد شد.
تغییرات ناگهانی و بی‌ثباتی در سیاست‌گذاری آموزشی
یکی دیگر از مشکلاتی که کارشناسان بارها بر آن تأکید کرده‌اند، بی‌ثباتی در سیاست‌گذاری آموزشی است. وقتی در عرض چند هفته تصمیمی درباره تعداد دروس نهایی و میزان تأثیر آن‌ها تغییر می‌کند، طبیعی است که اعتماد عمومی به سیستم تصمیم‌گیری آموزشی آسیب ببیند. علیرضا کربلایی، عضو شورای عالی آموزش‌وپرورش در مصاحبه‌ای صراحتاً عنوان کرد که این تغییرات، مصوبه اسفند شورای آموزش‌وپرورش را نقض کرده و به تصمیمات غیرکارشناسی دامن زده است. این بی‌ثباتی و نبود یک روند مشخص برای اطلاع‌رسانی دقیق و به موقع، دانش‌آموزان را در بلاتکلیفی قرار داده و بار روانی سنگینی بر آن‌ها تحمیل کرده است.
اجرای تأثیر قطعی پایه یازدهم بدون توجه به شرایط کیفی آموزش در سراسر کشور، موجب نقض عدالت آموزشی میشود. مدارسی در مناطق محروم وجود دارند که حتی معلم تخصصی برای برخی دروس ندارند. در چنین شرایطی، اعمال تأثیر قطعی برای تمام دروس، در عمل به معنای دادن امتیاز بیشتر به مدارس برخوردار و محروم کردن مناطق کم‌برخوردار از فرصت برابر است. آموزش با کیفیت، پیش‌نیاز امتحانات نهایی مؤثر است و بدون تضمین عدالت آموزشی، تأثیرگذاری سوابق تحصیلی تنها شکاف آموزشی و اجتماعی را بیشتر می‌کند.
ابهام در مسیر آینده دانش‌آموزان
دانش‌آموزانی که در پایه یازدهم قرار دارند، اکنون با ابهام زیادی در مسیر آینده تحصیلی خود مواجه‌اند. آن‌ها نمی‌دانند آیا تصمیمات فعلی در ماه‌های آینده باز هم تغییر خواهد کرد یا خیر. این بلاتکلیفی انگیزه تحصیلی را کاهش داده و اعتماد به برنامه‌ریزی درسی را از بین برده است. در نظام آموزشی‌ای که نیازمند تمرکز و استمرار است چنین سردرگمی‌هایی زیان‌بارتر از هر عامل دیگری خواهد بود.
چرا تأثیر قطعی باید متوقف شود؟
در شرایطی که داوطلبان کنکور سراسری ۱۴۰۵ نسبت به تأثیر سوابق تحصیلی پایه یازدهم و هزینه‌های بالای ترمیم معدل اعتراض دارند، کارشناسان آموزشی هم معتقدند که تاثیر معدل صرفا باید برای پایه دوازدهم باشد. اسفندیار نظری کارشناس آموزش و پرورش در این باره به ایسکانیوز گفت: وزیر محترم آموزش‌وپرورش، شورای عالی، سازمان سنجش و شورای انقلاب فرهنگی به کدام تصمیمات شما اعتماد کنیم؟ گناه دانش‌آموزان و خانواده‌ها چیست؟ تاوان این همه خسارات روحی و روانی و مادی را چه کسی باید بدهد؟
وی افزود: بارها گفتم که برون‌رفت از چالش کنکور، باید به این شکل باشد که امتحانات نهایی فقط در پایه دوازدهم برگزار شود و ۶۰ درصد تاثیر معدل و ۴۰ درصد هم کنکور در نتیجه موثر باشد. در واقع ضرورتی ندارد که پایه یازدهم نهایی باشد. لطفاً این همه دغدغه برای خانواده‌ها و آموزش و مدرسه ایجاد نکنید. تا کی سردرگمی و رسیدن به نقطه سر خط؟ حداقل به مصوبات خودتان پایبند باشید. تا این حد حامی مؤسسات کنکوری نباشید. هیچ کجای دنیا این شرایط را برای سرنوشت آینده‌سازان کشورشان در نظر نمی‌گیرند.
نیاز به اجماع بین نهادهای تصمیم‌گیر
از دیگر نکات مهم در این مسئله، فقدان اجماع بین نهادهای تصمیم‌گیر است. تناقض تصمیمات بین شورای عالی آموزش‌وپرورش و شورای عالی انقلاب فرهنگی نه تنها اعتبار تصمیمات را زیر سؤال برده، بلکه باعث شده دانش‌آموزان و خانواده‌ها، نظام آموزشی را بی‌ثبات و غیرقابل پیش‌بینی تلقی کنند. ایجاد هماهنگی بین این نهادها، ضروری است تا روند تصمیم‌گیری روشن و منسجم شود.
در کارزارهایی که توسط دانش‌آموزان راه‌اندازی شده، آن‌ها خواهان شنیده شدن صدایشان توسط مسئولان هستند. این خواسته کاملاً به‌حق است. دانش‌آموزان، که اصلی‌ترین ذی‌نفعان نظام آموزشی‌اند، باید در تصمیم‌گیری‌ها نقش داشته باشند یا حداقل نظراتشان مدنظر قرار گیرد. این مشارکت می‌تواند به بهبود سیاست‌های آموزشی و افزایش اعتماد عمومی کمک کند.
به گزارش ایسکانیوز، مجموعه اتفاقاتی که در هفته‌های اخیر حول محور سوابق تحصیلی رخ داده، زنگ خطری است برای نظام آموزشی کشور. اگر تصمیم‌گیری‌ها بدون پشتوانه کارشناسی، بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌ها، و بدون ارتباط با نیازهای واقعی جامعه باشد، نه تنها دانش‌آموزان را از آموزش دل‌زده می‌کند، بلکه سرمایه انسانی کشور را نیز تضعیف خواهد کرد. اکنون وقت آن رسیده است که سیاست‌گذاران آموزشی، صدای جامعه را بشنوند، به عدالت آموزشی توجه کنند و به جای آزمون‌محور کردن سیستم، به سمت آموزش‌محوری و مهارت‌محوری حرکت کنند.
خبرنگار: مهدیه امجدیان
انتهای پیام /
نظر شما