به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، کاهش میل به فرزندآوری و کاهش میزان رشد جمعیت کشور از مهمترین و در عین حال چالش‌برانگیزترین مسائل جامعه امروز ایران است. بر اساس آمارهای منتشر شده، میزان رشد جمعیت کشور در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۴۰۲، منفی ۷.۳ درصد بوده‌است. تعداد موالید کشور که در سال ۱۴۰۲ معادل یک میلیون و ۵۷ هزار نفر بود، در سال ۱۴۰۳ به ۹۸۰ هزار رسید! آیا تمایل جامعه ایرانی به فرزندآوری کاهش یافته است؟ دلایل این کاهش چه عواملی است؟ آیا سیاست‌های تشویقی که در قانون جوانی جمعیت برای تشویق خانواده‌ها به فرزندآوری در نظر گرفته شده، موفق بوده است؟ چرا و چگونه؟ این‌ها مهمترین پرسش‌هایی است که در «پیمایش ملی فرزندآوری و سیاست‌های تشویقی فرزندآوری از دیدگاه مردم» مطرح و بررسی شده است.

نشست خبری بررسی وضعیت فرزندآوری و سیاست‌های تشویقی با حضور رسول صادقی رئیس موسسه تحقیقات کشور، علی حاتمی جمعیت‌شناس و حسین نوری‌نیا جامعه‌شناس برگزار شد.

حسین نوری‌نیا جامعه شناس و عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی در ابتدای نشست عنوان کرد: پژوهشکده فرهنگ و هنر و معماری با عنوان رفتار و تمایلات فرزندآوری ایرانیان درباره سیاست و نگاه ایرانیان به فرزند آوری مطالعاتی انجام داده که هدف این پژوهش شناخت مطلوبیت‌های فرزندآوری است.

وی افزود: جمعیت مورد نظر برای پژوهش افراد متاهل ۱۵ تا ۴۹ سال بودند که ۲هزار و ۵۰۰ نفر انتخاب شدند. میانگین سنی این افراد ۳۶ ونیم سال بود و سن ازدواج در این افراد حدود ۲۲ ونیم سال بود که ۴۲ درصد از آن‌ها ساکن مراکز شهرها بودند. میانگین سنی اولین فرزندآوری حدودا ۲۵ سال است.

نوری نیا در ادامه توضیح داد: براساس این تحقیقات فاصله مطلوب برای فرزندان سه و نیم سال است که بیشترین پاسخگویان فاصله مطلوب میان فرزندان را سه تا پنج سال بیان کردند. ۲۲ و سه دهم درصد در بهمن و اسفند سال ۱۴۰۳ تمایل به فرزندآوری داشتند در صورتی که در سال ۹۸ این عدد حدود ۳۱ درصد بوده است. سن ازدواج هنگامی که به بعد از ۳۴ سال می‌رسد، تمایل فرزند آوری افزایش می‌یابد. تمایل به فرزند اوری در سال ۱۴۰۳ کاهش پیدا کرده است.

جامعه شناس با شاره به دلایل موثر برای فرزندآوری تاکید کرد: بر طبق جمعیت آماری مورد پژوهش، تمایل به والد گردی، داشتن خانواده پرجمعیت، استحکام خانواده، دلایل مذهبی و داشتن امکاناتی کافی از دلایل اصلی برای تمایل به فزرندآوری هستند. نظام‌های تشویقی دولت، انگیزه‌های والد گری، تحکیم خانواده و تمایل به گسترش خانواده ازعوامل موثر تشویقی برای فرزند آوری هستند. همچنین نداشتن درآمد کافی، نگرانی از تامین مالی فرزندان، نداشتن مسکن مناسب و نداشتن سن مناسب برای فرزندآوری از دلایل اصلی برای نداشتن تمایل به فرزندآوری است.

در ادامه این نشست علی حاتمی‌نیا جمعیت شناس و رئیس پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری جهاد دانشگاهی توضیح داد: با افزایش گروه سنی زنان تمایل به فرزندآوری کاهش پیدا می‌کند. تمایل به فرزندآوری در روستاها بیشتر از تمایل فرزندآورری در شهرهاست. براساس تحقیقات حدودا ۵۸ درصد از جمعیت آماری تمایل به داشتن سه فرزند داشتند اما تنها حدود ۲۰ درصد جمعیت آماری دارای ۳ فرزند هستند.

وی افزود: مشکلات اقتصادی و مسکن، بهبود شرایط فرزندان موجود و فاصله سنی و تعداد فرزندان، مشکلات پزشکی و عدم تمایل به داشتن فرزند از موانع اصلی برای فرزندآوری است.

حاتمی‌نیا در ادامه توضیح داد: تمایل به فرزندآوری در مردان بشتر از زنان است اما بار اصلی نگهداری و تربیت فرزند و همچنین تبعات شغلی اجتماعی به طور نامتناسبی بر دوش زنان است. تمایل به داشتن فرزند دختر به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است.

جمعیت شناس گفت: عبور از موانع روانی و سلامتی و انجام سیاست‌گذاری‌های خانواده محور در ادارات می‌تواند تمایل به فرزندآوری را افزایش دهد.

وی افزود: در سال ۹۴ با ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار ولادت بیشترین میزان موالید را داشتیم، در سال ۱۴۰۰ موالید ما به کمتر از یک میلیون کاهش پیدا کرده است. مشکل اصلی فرزندآوری در ایران صرفا نداشتن تمایل به فرزندآوری نیست. ناتوانی خانواده‌ها در تحقق تمایل است و این وضعیت نوعی نیاز برآورده نشده را شکل داده است.

رسول صادقی رئیس موسسه تحقیقات کشور در ادامه گفت: نگران بودن نسبت به آینده کشور و تمایل به مهاجرت موضوع مهم و اساسی در بحث جوانی جمعیت است. کاهش ناامنی و احساس نگرانی در جامعه می‌تواند تاثیر زیادی در افزایش جمعیت جوان داشته باشد.

وی افزود: ایجاد سازگاری سیاستی در بحث فرزندآوری، قانونگذاری به شکل حمایتی از فرزندآوری، قانونگذاری و انجام فعالیت‌ها به شکل فرابخشی می‌تواند تاثیر چشمگیری در جوانی جمعیت داشته باشد. ایجاد سیاست‌های تشویقی خانواده محور و تشویق مشارکت مردان در بحث حمایت از خانواده، ایجاد محیط کاری دوستدار خانواده، ایجاد شهر دوستدار خانواده می‌تواند نقش موثری در افزایش تمایل به فرزندآوری داشته باشد.

امیرحسین بانکی‌پور نماینده مجلس در ادامه توضیح داد: ۲ میلیون و نیم نفر از متقاضیان وام فرزند آوری، وام خود را دریافت کرده اند. ۱۰۰ هزار نفر از مشمولین سیاست‌های تشویقی جوانی جمعیت زمین دریافت کردند و نزدیک به ۵۰۰ هزار نفر از مادران خودروهای خود را دریافت کردند. سیاست‌های تشویقی اثرگذار بوده است. قانون جوانی جمعیت برای رفع موانع برای تشکیل خانواده و فرزندآوری است. میزان سقط جنین در زنان ایرانی نسباتا بالا گزارش شده و باید تدابیر لازم اندیشیده شود. نرخ باروری از ۴۵ سال به بعد به شدت کاهش پیدا می‌کند.

خبرنگار: مهدیه امجدیان

ادامه دارد...