گروه فرهنگ و هنر ایسکانیوز- ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی، مشهور به شیخ صدوق، یکی از مهمترین علما و محدثان شیعه در قرن چهارم هجری قمری بود. او در شهر قم به دنیا آمد و در ری درگذشت. شیخ صدوق بهعنوان یکی از برجستهترین محدثان، فقیهان و دانشمندان مکتب امامیه شناخته میشود و آثار او برای شناخت فقه، حدیث و اعتقادات شیعه اهمیت بسیاری دارد.
پدر او، علی بن حسین بن بابویه که گاه «صدوق اول» خوانده میشود نیز از فقهای بزرگ دوران غیبت صغری بود و در زمان امام حسن عسکری (ع) نقش مرجع و صاحب نظر برجسته داشت. در منابع رجالی و تاریخی آمده است که امام حسن عسکری (ع) در نامهای او را «شیخ»، «فقیه» و «معتمد» خطاب کرده است، که نشاندهنده احترام و موقعیت اجتماعی والای او میان علمای شیعه بوده است.
شیخ صدوق در کودکی و دوران جوانی از محضر پدر و دیگر علمای برجسته بهره برد و بعدها در شهرهای مختلف مانند قم، ری، نیشابور و مشهد به تحصیل و تدریس پرداخت. او بیش از ۲۰۰ جلد کتاب و رساله در موضوعات اسلامی تألیف کرد که بسیاری از آنها امروز در دسترس نیستند. از آثار شاخص او میتوان «من لایحضره الفقیه» را نام برد، این کتاب در زمرهی کتابهای چهارگانه حدیث شیعه قرار دارد و یکی از مهمترین منابع فقه و احادیث امامیه است.
شیخ صدوق همچنین تأثیر عمیقی بر نسل بعدی علمای شیعه داشت و از شاگردان برجسته او میتوان به شیخ مفید و تعدادی دیگر از فقها و محدثان نامدار اشاره کرد. میراث علمی او در مکتب شیعه همچنان مورد استفاده محققان دینی و پژوهشگران اسلامی است و آثارش بهعنوان منابع معتبر تاریخی و حدیثی شناخته میشود.
«تنهای هزارساله» که گاهی بهصورت «تنهای هزارساله» نیز نوشته شده آخرین اثر مرحوم سعید تشکری با همکاری مهدی سیمریز است که توسط دفتر نشر معارف منتشر شده است. این کتاب روایتی داستانی از زندگی ابن بابویه و شیخ صدوق است و بهویژه به دوران پایانی غیبت صغری و آغاز غیبت کبری امام زمان (عج) میپردازد.
این کتاب روایت را با حادثهای جالب در دوران قاجار آغاز میکند. در زمان فتحعلیشاه قاجار سیلابی ویرانگر باعث میشود که سردابی از زیر خاک بیرون بیاید و جنازهای سالم از آن کشف شود. این جنازه که با کتیبهای همراه بوده، متعلق به شیخ صدوق شناخته میشود و این ماجرا باعث میشود که پرسشها و تحقیقاتی درباره هویت این جنازه تاریخی شکل گیرد.
از این نقطه، داستان کتاب وارد بازخوانی زندگی ابن بابویه (پدر) و شیخ صدوق (پسر) میشود. در معرفی کتاب آمده است که نویسنده با بهرهگیری از زمانه و دوره حیات شیخ صدوق، خواننده را به دل تاریخ شیعه و سالهای پایانی غیبت صغری و سالهای ابتدایی غیبت کبری امام زمان (عج) میبرد.
متن کتاب روان و قابلفهم است و مانند بسیاری از آثار تشکری، رویکردی دینی و تاریخی دارد، بهگونهای که خواننده را با وقایع تاریخی مهم و شخصیتهای علمی آن دوران همراه میکند.
«تنهای هزارساله» از چند منظر اهمیت تاریخی دارد. با آغاز داستان از یک حادثه تاریخی (کشف جنازه شیخ صدوق در دوران قاجار)، کتاب تلاش کرده فاصله بین تاریخ و روایت را کم کند و خواننده را نهفقط با وقایع تاریخی که با احساس و تجربه انسانی آنها مواجه سازد.
از سوی دیگر دورهای که کتاب به آن میپردازد یعنی پایان غیبت صغری و آغاز غیبت کبری از مهمترین دورههای تاریخ تشیع است، زیرا جامعه شیعه در این دوره با چالشهای بسیاری روبهرو بوده و شخصیتهایی همچون ابن بابویه و شیخ صدوق در کنار دیگر علما نقش محوری در حفظ و تبیین معارف دینی داشتهاند.
اگرچه شیخ صدوق در تاریخ علم حدیث و فقه شیعه جایگاه والایی دارد، اما بهندرت در قالبهای داستانی وارد ادبیات عمومی شده است. این کتاب باعث میشود تا نسل جدید نیز با زندگی و تأثیرگذاری چنین شخصیتهایی آشنا شود.
کتاب با یک ماجرای واقعی تاریخی آغاز میشود و سپس با رفت و برگشت در زمان، خواننده را از دوران قاجار به قرن چهارم هجری میبرد تا زندگی شخصیتهای تاریخی را بازخوانی کند.
کتاب تلاش کرده تا از قالب خشک تاریخی صرف فاصله بگیرد و با بهرهگیری از ساختار داستانی حوادث و شخصیتها را بهصورت جذابتر و درگیرکنندهتر عرضه کند، بدون اینکه از واقعیات تاریخی مهم فاصله بگیرد.
کتاب «تنهای هزارساله» سعید تشکری و مهدی سیمریز با روایت داستانی و تاریخی خود تلاش میکند این دوره حساس تاریخ شیعه را برای مخاطبان زنده کند، از ماجرای کشف جنازه تاریخی آغاز میشود، سپس به بازخوانی زندگی و زمانه این دو عالم برجسته میپردازد و با زبانی روان، تاریخ را به داستان پیوند میزند.
این اثر بهدلیل ترکیب داستان و تاریخ، پرداخت به دوره غیبت و معرفی چهرههای علمی مهم، برای علاقهمندان به تاریخ، دین و ادبیات داستانی جذاب و خواندنی است، و به گسترش آگاهی عمومی درباره شخصیتها و وقایع کلیدی تاریخ تشیع کمک میکند.
کیانوش رضایی- خبرنگار*
انتهای پیام/
نظر شما