به گزارش گروه بین الملل باشگاه خبرنگاران دانشجویی(ایسکانیوز)؛ مرکز مطالعات راهبردی بین الملل آمریکا در گزارشی به بررسی ابعاد پیشرفت های هسته ای و دفاعی کشومان متعاقب ترور دانشمند شهید «محسن فخری زاده» پرداخته است. 

 این گزارش صرفا ترجمه متن اصلی است که توسط خانم «سهیلا کریمی» انجام شده و ایسکانیوز در قبال محتوای آن مسئولیتی ندارد و انتشار آن به معنای موافقت با آنچه که در متن آمده نیست، لکن به منظور بررسی بهتر و بیشتر نظرات متفکران و تحلیل گران غربی از وضعیت ایران، ترجمه این گزارش در اختیار علاقه مندان به مباحث بین الملل قرار می گیرد. 

متن کامل گزارش به شرح زیر است: 

ایران چقدر به یک دستگاه هسته ای رسیده است؟

اول، هیچ دانشمندی بر برنامه ایران سلطه نداشته است. این نتیجه تجمعی تلاشهایی است که در زمان شاه در دهه ۱۹۷۰ آغاز شد و از آن زمان تکامل یافته است. همچنین اکنون از ۷۵ سال داده و نشتی از زمان اولین سلاح هسته ای استفاده شده به ویژه اطلاعاتی در مورد چگونگی دستیابی فرانسه، اسرائیل، پاکستان، هند و کره شمالی به سلاح های هسته ای خود، متصل شده است.

هر چقدر ترور محسن فخری زاده مهم باشد، این تنها یک قسمت از داستان است، مانند ترور قاسم سلیمانی، تأثیر عمده سیاسی دارد و مذاکره با ایران را برای ایالات متحده دشوارتر می کند. در عین حال، هر دو ترور و برنامه هسته ای ایران باید در یک زمینه استراتژیک گسترده تر نگهداری شوند.

امروز، ایران از طریق حملات خود به تأسیسات نفتی عربستان سعودی، نشان داده است که از فناوری پیشرفته موشک بالستیک و کروز و همچنین قابلیت طراحی کلاهک متعارف برخوردار است. این پیشرفت ها در توانایی ضربات متعارف پیامدهایی بر توانایی هسته ای بالقوه ایران نیز دارد.

تا سال ۲۰۱۳، پیش بینی ها حاکی از آن بود که اگر ایران  همه فعالیت های غنی سازی خود را به تولید مواد درجه سلاح اختصاص دهد، تمام فناوری مورد نیاز برای ساخت سلاح را در طول یک سال خواهد داشت. چنین برآوردهایی احتمالاً در آن زمان اغراق آمیز بود و ممکن است اکنون نیز اغراق آمیز باشد، اما باید مراقب موفقیت احتمالی تلاش های کنترل تسلیحاتی مانند برجام بود.

 به همان اندازه مهم، یکی از جدی ترین انتقادات به (برجام) JCPOA این است که  توسعه موشکی ایران را محدود نکرده است. بسیار بعید به نظر می رسد که ایران اکنون به فکر توسعه برجام باشد.

 موشک متعارف با هدایت دقیق ایران، توانایی جدید عمده ای را در حمله به اهداف غیرنظامی و نظامی با ارزش بالا در سراسر منطقه ایجاد می کند و به ایران این امکان را می دهد تا مزایای ایالات متحده و عرب را در نیروی هوایی جبران کند، که علاوه بر این تهدید هسته ای بالقوه آن را جدی تر می کند. به نظر بعید است  که ایران چنین مزایایی را با یکدیگر معامله کند.

تأثیر پیشرفت در نیروهای موشکی ایران

جنبه های دیگر تعادل نظامی در حال تغییر است. در سال ۲۰۱۳، ایالات متحده و شرکای استراتژیک عرب آن از نظر قدرت هوایی مدرن و توانایی ضربات دقیق نسبت به ترکیب  موشک های ایران و هواپیماهای جنگی پیر یا متوسط   دارای یک مزیت قاطع بوده اند.

هیچ منبع رسمی در مورد اینکه آیا ایران از توانایی جنگ موشکی خود برای آزمایش کلاهک های هسته ای شبیه سازی شده استفاده کرده، بحث نکرده است کاری که قبل از آزمایش کلاهک هسته ای واقعی باید انجام شود.

با این حال، ترکیبی از کلاهک های تله متری و بازیابی شده، می تواند بسیاری از جنبه های طراحی کلاهک را به صورت پنهانی آزمایش کند که(برجام) JCPOA - یا حتی بازرسی های آژانس انرژی هسته ای - نمی تواند آنها را برطرف کند.

هیچ گزارش طبقه بندی نشده ای در مورد اینکه چنین فعالیت های ایرانی رخ داده است یا قابل تشخیص است، وجود ندارد و به نظر نمی رسد داده های فنی منبع باز قابل اعتماد در مورد اینکه چنین تلاش هایی یک کشور خاص را تا کجا می تواند داشته باشد قابل اعتماد است.

با این حال، پاسخ ممکن است این باشد که آنها می توانند ایران را به لبه یک سلاح شکافت کاربردی برسانند، و به نظر می رسد ممکن است که آنها اکنون بتوانند ایران را به جایی برسانند که بتواند برای یک سلاح ۱۰ کیلو تنی یا بزرگتر یک طرح قابل اطمینان قابل اعتمادبدون آزمایش دستگاه هسته ای واقعی تولید کند.

 آزمایش سلاح های هسته ای شبیه سازی شده

همچنین سوالات  جدی در مورد پیشرفت های ایران در زمینه های طراحی سلاح هسته ای وجود دارد که برجام ( JCPOA )هرگز آنها را پوشش نداده. آژانس بین المللی انرژی هسته ای بارها و بارها در مورد آزمایش های احتمالی انفجاری مورد استفاده ایران در طراحی سلاح هسته ای ابراز نگرانی کرده است، اما هرگز اجازه ورود به حداقل یک مورد - از سه امکان احتمالی - به موقع برای تعیین اینکه آیا ایران چنین اقداماتی را انجام داده است، داده نشده است.

به نظر می رسد هر دو کشور پاکستان و هند و احتمالاً کره شمالی قبل از منفجر شدن سلاح های هسته ای آزمایشی، چنین آزمایشاتی را با استفاده از مواد غیر قابل شکافت و بدون شناسایی انجام داده اند. آزمایش های شبیه سازی دیگر، که دشوارتر است، می تواند به تعدادی از جنبه های مهم فناوری انفجار و شروع نوترون بپردازد.

تولید مواد شکاف پذیردر مورد تولید مواد شکاف پذیر، محدودیت های برجام  JCPOA هنوز هم قابل بحث است. ایران علناً به سمت سطح غنی سازی ۹۰٪ درجه تسلیحات یا افزایش میزان ذخیره آب سنگین خود حرکت نکرده است. با این وجود، از زمان خروج ایالات متحده از برجام، ایران ممکن است شروع به ایجاد امکانات جدید غنی سازی هسته ای کند.

همچنین در حال حاضر حدود ۱۲ برابر سطح کل اورانیوم غنی شده مجاز این توافق نامه دارد. این ذخیره نیز به ۴.۵٪ - بیش از حد مجاز در برجام  JCPOA - غنی شده است. این هنوز از ۹۰٪ فاصله زیادی دارد، اما بسته برجام  JCPOA را تحت فشار قرار می دهد.

 این موضوعات هرگز در  برجام JCPOA یا در بحث تلاشهای آن برای محدود کردن تولید مواد قابل انعطاف از نوع سلاح مورد توجه قرار نگرفتند. آنها هرگز در مراجع عمومی رسمی پروژه آماد، پروژه های ۱۱۰ و ۱۱۱ و SPND ذکر نشده اند. با این حال، آنها برای ارزیابی ا واقعی پیشرفت ایران حیاتی هستند و نشانه ای از چگونگی پیچیدگی تولید سلاح هسته ای  و تأثیر محدود در کشتن تعداد مشخصی از دانشمندان اصلی را ارائه می دهند

 در نظر بگیرید که از زمان آغاز مذاکرات برجام  JCPOA، از زمان "روز اجرا" در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶، و از زمان خروج رئیس جمهور ترامپ از برجام در ۱۸ مه ۲۰۱۸، تحولات زیر در خارج از هسته هسته ای تکامل یافته است.

 سانتریفیوژهای جدید

ایران در حال استفاده از سانتریفیوژهای جدید IR-۲M، IR-۴ و IR-۶ است و هیچ گزارش عمومی در مورد کارایی واقعی، اندازه و ویژگی های طراحی آنها که ممکن است به ایران اجازه دهد یک سری امکانات کوچک و جداگانه را که  برای پنهان کردن تلاش میکنند و آسیب پذیری آنها را کاهش می دهد دسترسی پیدا کند.

 سایر دستاوردهای نظامی ایران

ایران توانایی انجام حملات دقیق را به طور قابل اعتماد با موشک های بالستیک و کروز / هواپیماهای بدون سرنشین مسلح متعارف علیه جنبه های اصلی تأسیسات نفتی عربستان نشان داده است. همین این  حملات می تواند کشورهای حوزه خلیج فارس را از نیروگاه های آب شیرین کن، برق و نیروگاههایی که میلیونها دلار هزینه دارند و دارای اجزای تخصصی هستند و جایگزینی آنها تا چندین سال طول بکشد، محروم کند.

آنها همچنین می توانند با جمع آوری مختصات دقیق هدف گیری GPS یا بازدید از چنین مراکز بدون دارایی های پیچیده اطلاعاتی، به امکانات مهم نظامی ثابت یا هرکسی که دارای دستگاهی به اندازه تلفن همراه است، برخورد کنند.

[طرف دیگر فعالیت های ایران

در عین حال، بررسی پیشرفت ایران در زمینه های دیگر به همان اندازه مهم است. تأکید بیش از حد بر برجام و برنامه های هسته ای ایران و تأکید بسیار کم بر آسیب واقعی در اثر تحریم های ایالات متحده و کمپین «فشار حداکثر»  بر اقتصاد ایران، موجب  پیشرفت ایران در دور زدن تحریم ها و همچنین در سایر زمینه های امنیتی شده است.

 اینها همه مناطقی است که ایالات متحده، اسرائیل و دیگر کشورهایی که به تلاش های ایران نگاه می کنند، دلایل امنیتی خوبی برای گزارش ندادن در سطح عمومی، هشدار دادن به ایران برای میزان هشدار آنها و تهیه "کتاب آشپزی" برای سایر سلاح های تسلیحاتی وجود دارد.

با این حال، آنها همچنین موضوعات اساسی را در مورد مذاکره مجدد در مورد JCPOA مطرح می کنند. این سال ۲۰۰۰ یا ۲۰۱۳ نیست. ایران پیش رفته است و در طراحی و هدایت کلاهک موشکی پیشرفت چشمگیری داشته است. همچنین نگرانی اسرائیل و عربستان سعودی در مورد برنامه های ایران را به شدت افزایش داده است.

تحریم تسلیحاتی سازمان ملل منقضی شده است. روسیه و چین اکنون می توانند اسلحه به ایران بفروشند و گزارش شده است که چین در حال بررسی یک توافق نامه مشارکت استراتژیک گسترده با ایران است

ایران با خرید اس ۳۰۰ توانایی های پیشرفته دفاع هوایی / موشکی خود را از روسیه به دست می آورد و ممکن است به فناوری موشکی اس ۴۰۰ دسترسی داشته باشد.

 ایران به طور پیوسته قابلیت های جنگ ترکیبی خود را برای حمله  به حمل و نقل هوایی در خلیج فارس گسترش موشک های جدید حمله، شناورهای زیرپوستی، موشک های ضد کشتی، مین های هوشمند و سیستم های حسگر را بهبود بخشیده است.

به نظر می رسد اکنون سوریه در سال ۲۰۲۱ به طور کامل تحت کنترل اسد قرار خواهد گرفت و ایران نقش اساسی در این کشور، ارتباط با حزب الله در منطقه و ارتباطات احتمالی با روسیه را در اختیار دارد.

 جنگ داخلی یمن تاکنون توسط حوثی ها، شریک استراتژیک ایران به پیروزی رسیده است. این امکان دسترسی ایران به دریای سرخ و توانایی تهدید عربستان از جنوب را فراهم می کند،  تهدیدی که شامل موشکهای با هدایت دقیق، مسلح به طور متعارف با قابلیت ضربه زدن به تأسیسات اصلی نفت عربستان و سایر زیرساخت ها نیز می شود.

 اگر ایالات متحده در ماه مه ۲۰۲۱ از افغانستان خارج شود، حضور آمریکا در نزدیکی مرز شرقی ایران را از بین می برد و ممکن است نفوذ ایران را در افغانستان، آسیای میانه و آسیای جنوبی - و همچنین در سازمان همکاری شانگهای گسترش دهد.

سود عمده ایران در منطقه

شریک استراتژیک ایران، حزب الله لبنان، نیروی امنیتی غالب در لبنان متلاشی شده است و به طور پیوسته نیروهای موشکی خود را، از جمله سیستم های ایرانی که با هدایت دقیق، ساخته شده را ساخته است.

 پیشرفت ناموفق در کشورهای عربی جنوبی خلیج فارس

اقداماتی مانند تحریم قطر از سوی عربستان سعودی و امارات موجب شده است تا کشورهای عربی جنوبی خلیج فارس با پیشرفت نظامی کاملاً محدود در شورای همکاری خلیج فارس تقسیم شود و پیشرفت در ایجاد دفاع هوایی و موشکی یکپارچه و توانایی های عربی برای دفاع مداوم در برابر  بهبود توانایی های موشکی دریایی-هوایی-هیبریدی ایران  در خلیج فارس و آب های مجاور را محدود کنند.

 سیاست های نامشخص ایالات متحده

تاکید ایالات متحده بر "تقسیم بار" و فروش اسلحه، اگرچه حضور خود را در منطقه کاهش می دهد، اعتماد عرب به ایالات متحده را به طور جدی تضعیف کرده است - اگرچه روابط نظامی با یک یکدیگر  خوب است.

دولت همچنین در سو استفاده از ترورهایی مانند قاسم سلیمانی برای ایجاد خشم مردم علیه ایالات متحده موفقیت چشمگیری داشته است.

ایالات متحده در استراتژی جدید نظامی خود نتوانسته است اهمیت استراتژیک خلیج فارس را تأمین کند - که حدود ۲۰٪ از نفت جهان را تأمین می کند و برای واردات کشورهایی مانند چین حیاتی است. بسیاری از مقامات آمریکایی در مورد استقلال انرژی صحبت می کنند، اما وابستگی ایالات متحده به تجارت تولیدی با کشورهای آسیایی وابسته به نفت خلیج فارس / عرب در حال حاضر درصد بسیار بیشتری از کل تجارت ایالات متحده و تولید ناخالص داخلی ایالات متحده - نسبت به وابستگی گذشته ایالات متحده به واردات نفت خلیج فارس است.

 ارث بردن دقیقاً چه چیزی؟

اینها استدلالی نیست که ایالات متحده در خلیج فارس به ایران می بازد. بسیاری از توانایی های نظامی ایالات متحده و شریکانش  بهبود یافته است، تحریم ها برای رژیم ایران مشکلاتی ایجاد کرده است، اسرائیل همچنان قوی است و برخی از خریدهای تسلیحاتی عرب پیشرفت های عمده ای در قدرت هوایی دارد.

واکنش های ایران

عدم اعتماد و واکنش مردم ایران به تحریم های ایالات متحده هنوز یک عامل است، اما رهبر معظم انقلاب، سپاه پاسداران و سایر عناصر تندروی نیروهای امنیتی داخلی را بسیار تقویت کرده، همه نامزدهای میانه رو را از انتخابات مجلس  اخیر کنار گذاشته و صدای معتدل دیگر را سرکوب کرده اند، که به وضوح بر دولت مسلط است و ممکن است اجازه ندهد هیچ صدای معتدلی برای ریاست جمهوری در سال ۲۰۲۱ نامزد شود.

 آنها هشدارهایی هستند، اول، دولت بایدن نمی تواند به سادگی با توجه به برجام به گذشته برگردد. و دوم، بسیاری از جنبه های موقعیت ایالات متحده در منطقه طی چهار سال گذشته بدتر شده است. از آنجا که ممکن است حوادثی مانند ترور محسن فخری زاده از جهاتی مهم باشد، آنها تنها بخش کوچکی از داستان کامل هستند.