به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز؛ رقابت کنکوری‌ها در همه سال‌هایی که کنکور در ایران برگزار شده، هیچگاه به اندازه اواخر دهه ۸۰، سخت و پراسترس نبوده است. در آن سال‌ها برای ورود به یک رشته معمولی، حتی در دانشگاه‌های غیردولتی هم رقابت وجود داشت. برای رسیدن به صندلی‌های دانشگاه‌های دولتی هم یک جنگ تمام عیار برقرار بود و زدن یک تست درست یا غلط، می‌توانست سرنوشت داوطلب را تغییر دهد.

«حذف کنکور» از آن دست اصطلاحاتی است که از اواخر دهه ۸۰ همواره به گوش داوطلبان ورود به دانشگاه می‌رسید؛ اما هیچ وقت عملیاتی نشد. داوطلبان آن دوره، امروز همگی از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند و خیلی‌هاشان در آغاز سده پانزدهم با وجود داشتن مدارک کارشناسی و ارشد از دانشگاه، همچنان یک دنبال شغل مناسب هستند.

اگر زمان به عقب برمی‌گشت؛ شاید خیلی از داوطلبان آن دوره با داشتن تجربه امروز بی‌خیال کنکور و دانشگاه می‌شدند و به دنبال یادگیری مهارت و کسب درآمد می‌رفتند. داوطلبانی که یک، دو و یا سه سال از عمر خود را صرف درس خواندن برای کنکور و ورود به دانشگاه کردند؛ اما در نهایت یا در یک شغل غیرمرتبط با تحصیلات خود مشغول به کار شدند یا هنوز در جست‌وجوی کارند.

رقابت کاهش نیافته است

از آغاز دهه ۹۰ و همزمان با رشد قارچ‌گونه دانشگاه‌ها، ورود به دانشگاه ساده‌تر شد و هر فردی که خواستار ورود به دانشگاه بود این امکان برایش مهیا شد. در سال‌های اخیر هم نه تنها هیچ داوطلبی از ورود به دانشگاه جا نمی‌ماند بلکه رقابت بین داوطلبان جای خود را به رقابت بین دانشگاه‌ها برای جذب دانشجو داده است.

طبق آمار، هم اکنون تنها ۱۱ درصد جذب دانشجو از طریق کنکور صورت می‌گیرد و دانشگاه آزاد اسلامی نیز تنها ۲ درصد از دانشجویان خود را از طریق کنکور جذب می‌کند. به عبارت دیگر عددی بین ۸۶ تا ۸۹ درصد پذیرش دانشگاه‌های کشور براساس سابقه تحصیلی و بدون رقابت در کنکور است. با این وجود فشار روانی و استرس قبولی در رشته‌های پرتقاضایی مثل پزشکی، حقوق و رشته‌های مهندسی دانشگاه‌های برتر کشور همچنان بالاست.

سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این باره گفته است: «فشار و استرس ناشی از امتحان کنکور در رشته‌های پرتقاضا، کل نظام آموزش و پرورش را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و یک کسب و کار بزرگ نزدیک به ۲۰ هزار میلیارد تومانی در کلاس‌های کنکور به وجود آورده است که خود این امر قبولی در رشته‌های پر طرفدار را تبدیل به یک تبعیض اجتماعی نموده است.»

به واقع در این سال‌ها، تنها چیزی که عوض شده، صرفاً نگرش داوطلبان بوده؛ آنها دیگر دنبال رسیدن به صندلی دانشگاه در هر رشته و دانشگاهی نیستند و مهم‌تر از هر مسئله‌ای به داشتن شغل در آینده فکر می‌کنند و به همین علت اصل رقابت برای رشته‌های آینده‌داری مثل پزشکی همچنان وجود دارد. حتی می‌توان گفت که این رقابت بسیار شدیدتر شده به نحوی که خانواده‌ها حاضرند پول‌های کلانی برای موفقیت فرزند خود هزینه کنند.

اما بعد از گذشت همه این‌سال‌ها و بعد از وعده‌های فراوانی که درباره حذف کنکور داده شد؛ اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی به این نتیجه رسیدند که کنکور را به خاطر مزایایی که دارد نمی‌توان به صورت کامل حذف کرد. منصور کبگانیان دبیر ستاد راهبردی اجرای نقشه جامع علمی کشور با بیان اینکه شیوه فعلی کنکور هم آسیب‌ و هم مزایایی دارد، گفته است: یکپارچگی سوالات، فرصت رقابت عادلانه، امکان تخلف بسیار پایین در حد صفر، بازه زمانی برگزاری کوتاه و هزینه‌های پایین کنکور را از مزایای کنکور است و به همین خاطر نمی‌توانیم با حذف صد درصد کنکور موافق باشیم.

طرح ساماندهی سنجش و پذیرش

همه این مسائل باعث شده تا شورای عالی انقلاب فرهنگی به دنبال طرحی برای ساماندهی سنجش و پذیرش دانشجو باشد و نه حذف کامل کنکور؛ امری که اگر از همان اول هم واقع‌بینانه به آن نگاه می‌شد؛ قابل فهم بود که حذف کامل کنکور ممکن نیست. به گفته دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، طرح ساماندهی سنجش و پذیرش، در ۱۸ جلسه کمیسیون آموزش نقشه جامع علمی کشور مورد بحث قرار گرفته است و علاوه بر این در ۵ جلسه ستاد راهبردی اجرای نقشه جامع علمی کشور هم مورد مداقه و بحث‌های چالشی جدی قرار گرفته است.

در واقع این طرح هنوز به تایید نهایی نرسیده و زمان اجرای آن هم قرار است بعد از مشخص شدن تمام ضوابطش مشخص شود؛ اما در جلسه ۸۳۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی و جلسه ۱۴۷ شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور برخی از جزئیات آن مطرح شد.

سه محور طرح؛ آزمون اختصاصی، آزمون هوش و امتحانات نهایی

ابراهیم خدایی رئیس سازمان سنجش آموزش کشور درباره کلیات این طرح گفته است: «بر اساس طرح شورای عالی انقلاب فرهنگی، سنجش بر اساس سه مولفه انجام می‌شود؛ به این صورت که آزمون اختصاصی و آزمون هوش و استعداد تحصیلی را سازمان سنجش برگزار و امتحانات نهایی را آموزش وپرورش  برگزار کند.»

به گفته خدایی برای آزمون هوش و استعداد، سهمی در نظر گرفته نشده اما حق وتو به آزمون هوش در مقابل نتایج دو آزمون دیگر داده شده است. به این صورت که داوطلب اگر در آزمون استعداد حداقل نمره را کسب نکند حتی اگر در دو آزمون دیگر نمره مناسب را کسب کند، قبول نمی‌شود. همچنین در این طرح به دانشگاه‌ها اختیار داده شده که در تک تک دروس کف نمره تعیین کند.

سهم 60 درصدی سابقه تحصیلی

مهمترین محور این طرح دادن سهم ۶۰ درصدی به سابقه تحصیلی و آزمون‌های استاندارد آموزش و پرورش و تاثیر ۴۰ درصدی کنکور در پذیرش نهایی است. ضمن اینکه پیشنهاد شده؛ معدل‌ دانش‌آموزان از ۱۰۰ حساب شود تا فشردگی و نزدیکی آنها کمتر شود. کبگانیان در این باره گفته است: «اگر بخواهیم سوابق تحصیلی را در نظر بگیریم؛ تعداد معدل‌های ۱۹ و ۲۰ زیاد خواهد بود که آموزش‌وپرورشی‌ها اعلام کردند می‌توان رنج نمره از ۰ تا ۱۰۰ باشد و سوالات نیز تغییرات محتوایی پیدا خواهد کرد».

رئیس سازمان سنجش آموزش کشور هم یکی از اشکالات این طرح را اختلاف زیاد معدل و سوابق تحصیلی در مناطق محروم دانسته و عنوان کرده با پیاده کردن این طرح مناطق محروم متضرر می‌شوند. وی همچنین مشکل دیگر را برای دانش آموزانی بیان کرده که در کنکور سال‌های قبل موفق به قبولی نشده‌اند و با پیاده کردن طرح تاًثیر ۶۰ درصدی سوابق تحصیلی ضربه می‌خورند.

خسرو ساکی رئیس مرکز سنجش و پذیرش وزارت آموزش وپرورش هم در این زمینه گفته است: «در اعمال سوابق تحصیلی ۶۰ درصدی، بحث تفاوت بین مناطق محروم و مناطق برخوردار مطرح شده است؛ این اشکال وجود دارد اما خیلی پر رنگ نیست که به خاطر آن بخواهیم این طرح را کنار بگذاریم. برای حل مسئله نابرابری می‌توان ضریب دهی را  بر اساس درجه محرومیت اعمال کرد».

جذب دانشجوی پزشکی از لیسانسه‌ها

جذب ۳۰ درصد رشته‌های پزشکی از مقطع لیسانس از دیگر ویژگی‌های این طرح است. به گفته عاملی این روش با همکاری وزارت بهداشت و در چند دانشگاه به صورت نمونه اجرایی شده و هم اکنون به جذب ۳۰ درصدی رسیده‌ایم. گفتنی‌ست؛ شیوه پذیرش دانشجوی پزشکی در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا به این طریق است و ۸۰ درصد پذیرش دانشجوی پزشکی در آمریکا از مقطع لیسانس صورت می‌گیرد.

کبگانیان درباره اینکه آیا محدودیتی در رشته‌های مقطع لیسانس برای ورود به رشته پزشکی وجود خواهد داشت یا نه، به خبرنگار «ایسکانیوز» گفت: «قرار است محدودیتی نباشد اما ممکن است برای برخی رشته‌هایی که از پزشکی دور هستند؛ دروسی در نظر گرفته شود. همه این موارد در آیین‌نامه‌ای که توسط وزارت بهداشت تدوین خواهد شد، مشخص می‌شود».

تفکیک سنجش از پذیرش

دبیر ستاد نقشه جامع علمی کشور همچنین با اشاره به اینکه یک از مشکلات کنکور این است که سنجش از پذیرش جدا نیست گفته است: «داوطلب به جای اینکه نمره علمی خودش را دریافت کند؛ رتبه علمی را دریافت می‌کند و در مهر ماه بعد از گرفتن نتایج باید به هر رشته‌ای که قبول شده است برود».

کبگانیان ادامه می‌دهد: «درصد زیادی از این جوانان به رشته مورد علاقه خود نمی‌روند. بر این اساس پیشنهادشده که تعداد امتحانات بیش از یک بار در سال شود و این نمره علمی همسان‌سازی ‌شود و تا ۲ سال اعتبار داشته باشد. یعنی این طور نباشد که داوطلب احساس کند فرصت طلایی را از دست می دهد».

لازم به ذکر است در این طرح به موضوع سهمیه‌های کنکور پرداخته نشده است و عاملی در این باره گفته است: «برای ساماندهی سهمیه‌های کنکور باید به سهمیه‌هایی که توسط مجلس تصویب شده توجه کرد و شورای عالی نمی تواند این قوانین را لغو کند». به گفته رئیس سازمان سنجش در حال حاضر ۱۹ سهمیه در کنکور وجود دارد.

سرنوشت کنکور چه می‌شود؟

مجلس شورای اسلامی تاکنون سه قانون درباره سیستم پذیرش کنکور تصویب کرده است. سال ۸۶ قانون حذف کنکور تصویب شد و قرار بود تا سال ۹۰ کنکور حذف شود. طبق این قانون هر سال می‌بایست سهم سوابق ۲۵ درصد اعمال شود و آموزش و پرورش به جای یک سال، سه سال امتحان نهایی برگزار کند و در نهایت داوطلب با سوابق تحصیلی جذب شود؛ اما سال ۹۲ مجلس، این قانون را به دلیل عملیاتی نشدن عوض کرد و اعلام کرد که این درصد به تناسب پوشش سوابق تحصیلی در جذب دانشجو اعمال شود.

طرح جدید ساماندهی سنجش و پذیرش توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین شده است. طبق مصوبات جلسه ۱۴۸ ستاد راهبردی نقشه جامع علمی کشور قرار شده؛ کارگروهی متشکل از سازمان سنجش و آموزش کشور، ستاد نقشه جامع علمی کشور و مرکز سنجش و پذیرش آموزش وپرورش، ابهامات و اشکالات این طرح جدید را برطرف کنند و طرح با جزئیات بیشتر در جلسه ۸۴۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد بحث قرار گیرد. البته تغییری در سیاست‌های کلانی که روی آنها جمع‌بندی شده رخ نخواهد داد.

باید منتظر ماند و دید در نهایت سرنوشت کنکور؛ این غول بزرگ برای داوطلبان ورود به دانشگاه چه خواهد شد. غولی که علی‌رغم همه فشارهای روانی و اقتصادی که برای داوطلبان و خانواده‌های آنها دارد؛ برای انتشاراتی‌ها و برگزار کنندگان کلاس‌های کنکور به یک منبع درآمد چند ده هزارمیلیاردی تبدیل شده است. خیلی‌ها معتقدند؛ یکی از عوامل حذف یا کمرنگ نشدن کنکور در همه این سال‌ها نفوذ این موسسات در نحوه سیاستگذاری کنکور بوده است.

انتهای پیام/