به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، شایان دنیادیده: بودجه فرهنگی دانشگاه‌ها کجا خرج می‌شود؟ سوالی که بسیاری از معاونان فرهنگی و فعالان این حوزه در ذهنشان داشته باشند اما هنوز به جواب درست و دقیقی نرسیده‌اند. بسیاری از معاونان فرهنگی چندان دل خوشی از نحوه هزینه کرد بودجه فرهنگی ندارند و حتی بسیاری از آن‌ها، نمی‌دانند که دقیقا این بودجه چقدر است و در کدام بخش‌ها هزینه می‌شود. کارنامه پر از خالی دانشگاه‌ها در حوزه فعالیت‌های فرهنگی به ویژه در طول یکساله گذشته، این گزاره ذهنی را تقویت می‌کند که انگار سهم فرهنگ در بودجه دانشگاه‌ها، تقریبا هیچ بوده است و بخش قابل توجهی از آن صرف هر چیزی می‌شود غیر از فرهنگ!
این موضوع درحالی است که طبق بررسی‌ها، بودجه مصوب دانشگاه‌ها در سال ۱۴۰۰، افزایش ۴۰ درصدی داشته است. بودجه‌ای که همیشه یکی از بحث برانگیزترین بودجه‌های کشور محسوب می‌شود و روسا و معاونان دانشگاه چندان دل خوشی از نحوه تخصیص و پرداخت نشدن آن به طور کامل ندارند و بیشتر مواقع گلایه‌مند هستند. به طور مشخص در لایحه بودجه ۱۴۰۰، دانشگاه‌ها با رشد ۴۰ درصدی، پارک‌های علم و فناوری با رشد ۳۴ درصد و پژوهشگاه‌ها با رشد ۲۷ درصدی روبرو بوده‌اند.
مسائل فرهنگی همواره یکی از دغدغه‌های اصلی مقام معظم رهبری بوده است و در برهه‌های زمانی مختلف بر آن تاکید کرده‌اند. مسلم است که اصلاح جامعه جز با اصلاح فرهنگ آن میسر نیست آن هم در در زمانی که بیشتر از هرموقع دیگری نیازمند اصلاح رویکردها و ساختارهای فرهنگی جامعه هستیم. این مسئله در دانشگاهی که به گفته امام(ره) باید انسان ساز باشد، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند اما هنوز آنطور که باید و شاید طعم شیرین تحولات فرهنگی از کارخانه انسان سازی در لایه‌های مختلف جامعه ایجاد نشده است؛ به ویژه در یکسال گذشته که سیاست گذاری خاصی برای فعالیت‌های فرهنگی از سوی دانشگاه‌ها انجام نشده است.
بودجه‌ای بدون رنگ و بوی فرهنگی
اما باید ببینیم سهم فرهنگ در این بودجه تخصیص یافته که نسبت به سال گذشته رشد قابل توجهی داشته و شیرین‌تر شده، تا چه میزان مورد توجه قرار گرفته است؛ آن هم در شرایط کرونایی کشور که دانشجویان در دانشگاه حضور ندارند و فعالیت سلف و خوابگاه و دیگر خدمات دانشجویی تقریبا صفر بوده است. در همین ارتباط، چندین تن از معاونان فرهنگی دانشگاه‌های بزرگ کشور سفره دل خود را برای خبرنگار ایسکانیوز باز کردند.
آنطور که محمدعلی زارع چاهوکی مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایسکانیوز می‌گوید، محدودیت‌های بودجه‌ای در سال‌های گذشته باعث شده تا در حوزه فرهنگی برنامه‌ریزی خاصی انجام نشود. به طوری که در چندساله گذشته به دلیل محدودیت‌های اعتباری، نه تنها میزان بودجه مشخص نبوده بلکه بخش قابل توجهی از بودجه دانشگاه‌ها صرف حقوق و دستمزد شده است.
نبود مکانیزم نظارتی مناسب بر نحوه هزینه کرد بودجه فرهنگی سبب شده تا دانشگاه‌ها نتوانند برنامه‌ریزی مناسبی برای انجام فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها داشته باشند. البته ناگفته نماند که شرایط کرونایی و نبود فیزیکی دانشجویان، بهانه‌ای برای کم کاری بسیاری از معاونان فرهنگی در طول یکسال گذشته شده است. اما به طور کلی، مشخص نبودن نحوه هزینه کرد بودجه فرهنگی دانشگاه‌ها را می‌توانیم یکی از معضلات مظلوم‌ترین و البته پر اهمیت‌ترین حوزه‌های جامعه بدانیم.
مرتضی تهامی معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه خوارزمی نیز در گفت‌وگو با ایسکانیوز از گلایه‌های خود نسبت به کمبود بودجه فرهنگی گفت. او معتقد است، بودجه دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی باید تجدید نظر صورت بگیرد و بودجه فرهنگی دانشگاه‌ها باید در راس امور باشد. اولویت اصلی دانشگاه، ارائه خدمات به دانشجویان در زمینه خوابگاه، تغذیه، حمل و نقل و... است؛ به همین دلیل و با توجه به اهمیت این مسئله، بخش قابل توجهی از اعتبارات دانشگاه‌ها صرف نیازهای اولیه دانشجویان می‌شود و موضوعات فرهنگی آنچنان جایگاهی ندارد.
جواد طباطبایی مدیرکل فرهنگی دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز در گفت‌وگو با ایسکانیوز، از پشت پرده نحوه هزینه کرد بودجه فرهنگی دانشگاه‌ها سخن گفت. وی تاکید می‌کند که موضوع برندینگ برای دانشگاه‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است و آن مولفه‌ای که برند دانشگاه‌ها را در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی ارتقا می‌دهد، مسائل پژوهشی و تعداد مقالات است. همین موضوع سبب می‌شود که ناخودآگاه دانشگاه‌ها به جای فعالیت‌های فرهنگی، به سمت فعالیت‌های پژوهشی حرکت کنند و به تبع همین موضوع بیشتر بودجه فرهنگی، صرف موضوعات پژوهشی شود.
در واکنش به این مسائل، غلامرضا غفاری معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در گفت‌وگو با ایسکانیوز، تاکید کرد که بودجه فرهنگی دانشگاه‌ها صرفا باید در زمینه فعالیت‌های فرهنگی صرف شود و اگر دانشگاهی گزارشی از تخلف در نحوه هزینه کرد این بودجه دارد، باید به وزارت علوم را در جریان بگذارد.
درحالی که وزارت علوم هیچگونه مکانیزمی برای نظارت بر نحوه هزینه کرد دانشگاه‌ها ندارد و عملا داستان تخفلات ادامه خواهد داشت.
از احوال پرسی تلفنی تا سیگار نکشیدن در ۵۰۰ متری دانشگاه!
مجموع این اظهارات نشان می‌دهد که بودجه فرهنگی دانشگاه‌ها صرف هرچیزی غیر از فرهنگ می‌شود. اما باید نگاهی گذرا به برخی برنامه‌های فرهنگی دانشگاه در طول یکساله گذشته داشته باشیم تا ببینیم دغدغه‌های فرهنگی مسئولان دانشگاه در شرایطی که دانشجویان حضور فیزیکی در دانشگاه ندارند، از چه سطح و جایگاهی برخوردار است و انطباق آن با نیازهای فعلی جامعه چقدر بوده است؟
طرح احوال پرسی تلفنی از دانشجویان جزء طرح‌هایی بود که در ایام کرونا در بسیاری از دانشگاه‌های کشور انجام شد. آنطور که مجید صفاری نیا مدیرکل دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان می‌گوید، این طرح یکی از طرح‌های موفق وزارت علوم در دوران شیوع کرونا بوده و با احوالپرسی تلفنی از دانشجویان، حس حمایت اجتماعی توسط دانشگاه ها به دانشجویان منتقل شده است.
منع خرید و فروش دخانیات در فاصله ۵۰۰ متری دانشگاه نیز از دیگر برنامه‌های به اصطلاح فرهنگی بوده است که دانشگاه تهران بانی اصلی آن است. برنامه‌ای که یکی از محورهای طرح دانشگاه بدون دخانیات محسوب می‌شود. سعید حبیبا معاون دانشجویی دانشگاه تهران با اشاره به اهداف این طرح گفته است: «بودجه‌ای به این منظور تصویب شده است، اطلاع رسانی درباره دانشگاه بدون دخانیات انجام شده، لوگوی دانشگاه بدون دخانیات در سایت دانشگاه تهران ایجاد شده است، در سربرگ‌های دانشگاه، دانشگاه بدون دخانیات درج خواهد شد، یک صفحه در سایت دانشگاه به نام سایت دانشگاه بدون دخانیات ایجاد شده که اخبار مربوطه در آنجا بارگزاری می‌شود».
حال سوال ایجاد می‌شود که آیا کارشناسی دقیقی درباره نحوه اجرای این طرح‌ها انجام شده است و آیا هدف گذاری مناسبی درباره میزان اثرگذاری چنین طرح‌هایی پیش بینی شده است؟ بدیهی است دانشگاه به عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای جامعه باید تغییر ساختارها، رویکردها و ریل فرهنگی کشور را برعهده بگیرد. اما باید بررسی کنیم که مسیر فعلی وزارت علوم و نظام آموزش عالی کشور، تا چه میزان می‌تواند آینده روشنی را برای تحولات فرهنگی کشور ترسیم کند.
انتهای پیام/
نظر شما