به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، آموزش و پرورش یکی از کلیدی‌ترین وزارت‌خانه‌های کشور است که باید توجه ویژه‌ای به آن شود. به این جهت که آموزش و پرورش به واسطه ارتباط با معلمان، دانش‌آموزان و اولیای آن‌ها بیشترین ارتباط مستقیم را با مردم دارد و کوچک‌ترین تغییری در آن روی جمعیت بسیاری در کشور تاثیر می‌گذارد. از جنبه دیگر اهمیت این وزارت‌خانه در تربیت نسل آینده که سازنده کشور هستند آشکار می‌شود؛ پس مهم است که چه کسی وزیر مهمترین ارگان دولتی کشور می‌شود. در این گزارش نگاهی داریم به شاخصه‌های یک وزیر کارآمد که در ادامه می‌خوانید.
سندی که قرار بود تحول ایجاد کند اما خاک می‌خورد
یکی از مشکلاتی که در این سال‌ها نه تنها در آموزش و پرورش بلکه در دیگر عرصه‌ها هم با آن مواجه هستیم، ضعف در اجرا است. قوانین خوبی که سال‌هاست خاک می‌خورند اما کسی همتی برای اجرای آن‌ها ندارد یا اگر هم اجرا می‌شوند، کج‌دار و مریض پیش می‌روند و هیچ نهاد نظارتی از اجرا کننده یا کنندگان نمی‌پرسد که چرا یک قانون خوب و کارشناسی شده را در اجرا الکن کردی؟ سند تحول بنیادین آموزش و پرورش هم از این دست قوانین است که نزدیک به ۱۰سال از تصویب آن می‌گذرد اما ما تحولی که باید را در آموزش و پرورش ندیدیم. آیا ۱۰ سال برای اجرای درست و مهندس شده یک قانون کافی نبود؟
محمود فرشیدی؛ وزیر سابق آموزش و پرورش در گفت‌وگو با ایسکانیوز نبود اراده کافی را عامل اجرا نشدن این قانون دانست و گفت: در سند تحول بنیادین به پرورش انسان‌ها به صورت چندبعدی اشاره شده است. متاسفانه در مدارس شاهد آموزش تک بعدی هستیم که بخشی از علم در قالب حفظیات مورد توجه قرار می‌گیرد اما به استعدادهای دیگری مانند هنر و ورزش توجه نمی‌شود. این خلاهای نظام تعلیم و تربیت ما است که باید برطرف شوند. این خواسته‌ها و مطالبات به نوعی هم‌پوشانی دارند که در سند تحول بنیادین تبلور پیدا می‌کنند. آموزش و پرورش بیش از دیگر دستگاه‌ها به دنبال تدوین سند تحول بنیادین و مشخص کردن نقشه راه خود بود اما متاسفانه عدم باور منجر به مسکوت ماندن آن شد. ده سال از تدوین این سند می‌گذرد اما آنگونه که باید عملیاتی نشده است.
معیشت معلمان کلیدواژه نخ‌نما و فراموش شده
در این سال‌ها کلید واژه معیشت معلمان به کلمه‌ای تکراری در خبرها و گزارش‌ها تبدیل شده و به نوعی آنقدر از اهمیت توجه به معیشت معلمان گفتیم و نوشتیم که زبانمان مو درآورد اما کار جدی و رضایت‌بخش در این خصوص ندیدیم. در وهله اول آموزش و پرورش باید سختگیرانه معلم پرورش دهد و او را با بهره بردن از جدیدترین روش‌های روز دنیا آماده حضور در کلاس درس کند و بعد در تامین معیشتش به گونه‌ای عمل کند که تنها دغدغه معلم تربیت دانش‌آموز باشد نه غم نان! وزیری که روی کار می‌آید باید قدرت چانه‌زنی داشته باشد تا دیگر نهادها را برای حل این مشکل بسیج کند.
امان‌قلیچ شادمهر؛ عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی هم از اهمیت قدرت چانه‌زنی در وزیر جدید آموزش و پرورش به ایسکانیوز گفت: از شاخصه‌های یک وزیر کارآمد، داشتن قدرت چانه‌زنی است و وزیر باید کارآفرین باشد. در کشورهای پیشرفته وزیر آموزش و پرورش دست راست رئیس جمهور است و جایگاه بالایی دارد. هر زمان که کشور وزیر آموزش و پرورشی قوی، کارآمد و مورد اعتماد داشته باشد، رشد می‌کند. البته وزیر نباید بله قربان‌گو رئیس جمهور باشد، در واقع دستوری عمل نکند و از خود ایده و تفکر داشته باشد.
مدرسه‌فروشی به بهای قربانی کردن عدالت
از زمانی که زمزمه‌های خصوصی‌سازی در کشور شنیده شد، عده‌ای راه به بی‌راهه رفتند و تصور کردند که با خصوصی‌سازی و برون‌سپاری کامل و بی‌برنامه کمبود بودجه‌ها جبران می‌شود و شاهد رشد و پیشرفت خواهیم بود اما تجربه این سال‌ها نشان داد که برون‌سپاری برخی نهادهای دولتی نه تنها مفید نبود بلکه آن ارگان را آبستن مشکلات بسیار دیگر کرد. آموزش و پرورش هم از این دست نهادها بود که از برون‌سپاری آسیب دید. رشد قارچ‌گونه مدارس غیرانتفاعی، افزایش شکاف طبقاتی میان دهک‌های جامعه و توزیع ناعادلانه خدمات آموزشی آفت‌هایی بودند که خصوصی‌سازی به جان آموزش و پرورش انداخت و این با قانون اساسی که آموزش رایگان را برای همه می‌خواهد، تعارض دارد.
ابراهیم سحرخیز؛ معاون سابق وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگویی که با ایسکانیوز داشت از تعارض منافع در وزرا و مدیران خبر داد و گلایه کرد که چرا مدیران ارشد خود سهام‌دار مدارس غیردولتی هستند. او در این خصوص توضیح داد: وزیری که خود مدرسه‌دار و کاسب است مناسب آموزش و پرورش نیست. پیامد وجود این افراد اولین پیشنهادهایی بود که برای خصوصی‌سازی در آموزش و پرورش یا ورود نیروهای خرید خدمات داده شد. این موضوع مطرح شد که هر سال ده درصد از آموزش و پرورش دولتی را برون‌سپاری کنیم. در واقع مدرسه‌فروشی کنیم تا دولت از زیر بار سنگین اقتصاد آموزش و پرورش نجات دهیم.
علاو بر اصل 30 قانون اساسی که آموزش رایگان را یک مطالبه جدی و حق شهروندی می‌داند و آموزش و پرورش در کنار بهداشت آمده است. مگر می‌توان بهداشت مردم را برون سپاری کرد و گفت هرکسی که پول دارد از سلامت برخوردار باشد و اقشار آسیب‌پذیر در اولویت سلامت نباشند؟ آموزش و پرورش از حقوق مردم است و دولت وظیفه دارد آموزش باکیفیت برای مردم تامین کند. دولت نمی‌تواند فتوا دهد که آموزش و پرورش را به بخش خصوصی واگذار کنیم اما متاسفانه به بهانه اینکه آموزش و پرورش گران اداره می‌شود این اتفاق در دولت روحانی افتاد.
مدارس غیردولتی فرزند نامشروع آموزش و پرورش
این واگذاری‌ها و چراغ سبز دادن‌ها برای تاسیس مدارس غیردولتی باعث شده که این مدارس همچون فرزند نامشروعی بی‌سرپرست بمانند و در سایه این ضعف نظارتی تخلف‌های گسترده در آن‌ها شکل بگیرد. نمونه این تخلفات گلایه‌های معلمان مدارس غیرانتفاعی است که از حقوق‌ها و پرداخت نشدن بیمه‌ها شکایت دارند اما کسی صدای آن‌ها را نمی‌شنود. وزیری باید راس کار باشد که ضمن اشراف به این مسائل قدرت مقابله با تعارض منافع مدیران را داشته و راهکاری برای درمان ارائه دهد.
وزیری از جنس معلمان
نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، انتخاب وزیری از بدنه معلمان است. وزیری که کلاس درس را تجربه کرده و از نزدیک شاهد مشکلات باشد، دلسوز معلم و دانش‌آموزان می‌شود و صرف رفع مسئولیت کار نمی‌کند. وزیری که خود معلم بوده ریشه‌هایش در آموزش و پرورش است و می‌داند کجا را باید درست کند یا جلوی کدام ضرر را بگیرد که در نهایت شاهد رشد و پیشرفت سطح آموزش در کشور باشیم.
محمود فرشیدی؛ وزیر سابق آموزش و پرورش هم در این‌باره به ایسکانیوز گفت: نزدیک به ۱۵ سال مدیریت آموزش و پرورش در دستان افرادی بیرون از این سازمان بود. آیا ممکن است برای وزارت بهداشت وزیری از بیرون انتخاب شود؟ کسی که نداند کار معلم چه ظرافت‌هایی دارد و چگونه باید با دانش‌آموزان برخورد کند مناسب وزارت نیست. اینجا کارخانه نیست و اصلا آموزش و پرورش وزارت خانه نیست چراکه دیگر وزارت‌خانه‌ها به مردم خدمات می‌دهند اما این سازمان انسان تربیت می‌کند. وزیر باید کار معلم را بشناسد و زمانی که کسی بیرون از آموزش و پرورش انتخاب می‌شود ناخودآگاه معلم را تحقیر کرده‌ایم. برای این وزارت‌خانه چهار وزیر و یک سرپرست در این مدت انتخاب شد درحالی که هیچ وزارت‌خانه‌ای اینطور نبود. آموزش و پرورش دستگاهی دیربازده است و در دراز مدت خود را نشان می‌دهد. ده سال طول می‌کشد تا شخصیت یک انسان شکل بگیرد اما به این توجه نمی‌شود و فردی از بیرون به عنوان سرپرست انتخاب می‌شود.
نظر شما