به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، وقوع زلزله‌های متعدد در ایران دور از انتظار نیست چراکه بارها کارشناسان و محققان از قرار گرفتن ایران در کمربند زلزله‌خیز جهان خبر داده‌اند و حافظه مردم این کشور هم پر است از تجربه زمین لرزه‌هایی که برخی از آنها فجایع تلخی را به بار آوردند. اما کدام مناطق کشور بیش از دیگر مناطق مستعد وقوع زلزله است و آیا نقاطی هم وجود دارند که کاملا امن باشند؟
بیشتر بخوانید:
زلزله تهران چه بر سر پایتخت‌نشین‌ها می‌آورد؟ / مانورهای زمین‌لرزه تنها جنبه نمایشی دارند
کدام مناطق تهران آسیب‌پذیرتر هستند؟
مهدی‌زارع استاد پژوهشگاه زلزله شناسی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درباره تاب‌آوری تهران در برابر زلزله گفت: تهران در یک نبود لرزه‌ای و سکوت طولانی از نظر رخداد زمین لرزه بعد از آخرین رخدادهای مهم زلزله قرار دارد. نقشه تراکم جمعیت تهران به وضوح نشان می‌دهد که از ۲۲ منطقه شهرداری تهران، هشت منطقه پرتراکم‌ترین مناطق هستند. مقایسه این مواجهه انسانی با نقشه کلی آسیب‌پذیری فیزیکی نشان می‌دهد که در برخی مناطق، جمعیت دقیقاً روی خطرناک‌ترین مکان‌های آسیب‌پذیر متمرکز شده‌اند که باید به عنوان یک موضوع فوری در تلاش‌های توسعه شهری آینده در نظر گرفته شود.
استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی در پاسخ به این سوال که کدام مناطق آسیب‌پذیرتر هستند، توضیح داد: بر اساس نقشه کلی آسیب‌پذیری فیزیکی، ۱۰ منطقه از ۲۲ منطقه کلان شهر تهران شامل مناطق هفت، هشت، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۴، ۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۲۰ شهرداری نسبت به سایر مناطق شهرداری آسیب‌پذیری بیشتری نشان می‌دهند.
محدوده گسل شمال تهران
وی افزود: به طور کلی نیمه جنوبی شهر دارای خطر بیشتری نسبت به نیمه شمالی است. با این حال، میزان ریسک را نباید در مناطق دیگر، به ویژه مناطق شمال غربی (مانند منطقه پنج و ۲۲) که در محدوده گسل شمال تهران توسعه یافته‌اند و همچنین در حال گسترش و توسعه سریع شهری هستند، دست کم گرفت. مقایسه بین مطالعه ما با مطالعه قبلی ارزیابی ریسک فیزیکی-اجتماعی-اقتصادی در تهران نشان می‌دهد که مناطق ۱۰، ۱۷، ۲۰، ۱۶، ۱۵ و ۱۱ دارای بالاترین ریسک هستند.
استاد دانشگاه در رابطه با اهمیت مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در افزایش میزان تاب‌آوری شهردر برابر زلزله توضیح داد: براساس گزارش مهندسان ساختمان حتی برخی ساختمان‌های مهم دولتی و زیرساختی ایمن نیستند. از نظرامکانات بهداشتی، این شهر بیش از ۲۰۰ بیمارستان و درمانگاه دارد که انواع خدمات را ارائه می‌دهند اما بر اساس گزارش‌های وزارت بهداشت کمتر از ۲۰ درصد آنها در برابر زلزله‌هایی به بزرگی بیشتر از ۶.۵ ریشتر ایمنی دارند و به طور کلی حدود ۴۷ درصد در برابر زمین‌لرزه‌ای شدید آمادگی نسبی دارند.
مناطق کم‌خطر عمدتا مناطقی هستند که کسی در آنها زندگی نمی‌کند
مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله با اشاره به اینکه مناطق کم‌خطر از نظر زلزله در کشورمان عمدتا مناطقی هستند که کسی در آنها زندگی نمی‌کند، گفت: منطقه کویر لوت یا کویر مرکزی ایران جزو مناطقی هستند که لرزه خیزی کمی دارند و کسی هم در آنجا زندگی نمی‌کند. اما نوار سنندج - سیرجان ناحیه‌ای است که شامل استان اصفهان، سنندج، اراک و همدان می‌شود که از لرزه‌خیزی پایینی برخوردار است، همچنین ناحیه جنوب اهواز به سمت آبادان و خرمشهر نیز همین وضعیت را دارد اما بقیه مناطق ایران جزو مناطق پرلرزه هستند.
مناطق سفید زلزله چه مناطقی هستند؟
اما چرا به این مناطق، مناطق سفید از نظر زلزله گفته می‌شود؟ به گفته زارع این مناطق، مناطق کم‌لرزه هستند چرا که مثلا در اصفهان هر دو تا سه هزار سال یک زلزله ۶.۵تا ۷ریشتر و هر ۸هزار سال یک زلزله بالای ۷ریشتر اتفاق می‌افتد اما در منطقه‌ای مثل جنوب البرز که تهران هم در آن جای گرفته هر ۲۰۰سال انتظار زلزله‌ای با قدرت ۶.۵تا هفت ریشتر و هر سه هزار سال انتظار وقوع زمین لرزه با قدرت ۷.۵ریشتر را داریم. به همین دلیل به منطقه البرز منطقه خطرناک از نظر زلزله گفته می‌شود و منطقه اصفهان منطقه کم‌خطر و سفید است. زارع ادامه داد: به همین دلیل است که گفته می‌شود حوالی شهر گلپایگان و نوار سنندج - سیرجان که پیش از این از شهرهای آن را نام بردم، منطقه خوبی برای سرمایه‌گذاری درازمدت و توسعه کشور محسوب می‌شوند چرا که از لرزه خیزی کمتری برخوردارند.
به گفته زارع، در نقشه ایران، ۷۸درصد شهرها را شهرهای «لرزان» با خطر نسبی بالا تشکیل می‌دهند که در مناطق با ریسک خطر زیاد هستند. با وجود این خطر زلزله در این شهرها هم متفاوت است؛ مثلا ممکن است در یک منطقه، زلزله ۶ریشتری تعداد کشته و خرابی بالایی داشته باشد اما در منطقه دیگری زلزله هفت ریشتری تعداد کشته و خرابی کمتری به بار بیاورد.
۱۲۰گسل خطرناک در کل ایران
زارع در پاسخ به این سؤال که چه تعداد گسل فعال در ایران وجود دارد؟ گفت: ۱۲۰گسل خطرناک در کل ایران وجود دارند. همچنین چند سامانه گسلی در کشور داریم که یک سامانه گسلی از مرز ایران و عراق در مریوان آغاز می‌شود و تا شمال بندرعباس ادامه پیدا می‌کند که طولانی‌ترین سامانه گسلی کشورمان است. گسل بعدی گسل مکران است که در ساحل دریای عمان و در جنوب شرقی کشورمان واقع شده و زلزله‌های هشت ریشتری در آن اتفاق می‌افتد (۷آذر ۱۳۲۴وقوع زلزله ۸.۲ریشتری)که احتمال وقوع زلزله‌ای با شدت ۹ریشتر هم در آن وجود دارد. گسل بعدی گسل قطر - کازرون است که دارای چند قطعه ازجمله گسل‌های برازجان، کنارتخته، کازرون و دناست که این گسل تغییراتی را در کف خلیج‌فارس ایجاد کرده است.
ساخت و ساز روی گسل خطرناک است؟
سوالی که برای بیشتر مردم پیش می‌آید این است که آیا ساخت و ساز روی گسل خطرناک است؟ فریبرز ناطق‌الهی استاد مهندسی زلزله در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز در این باره گفت: نکته مهم این است که اطلاعات پایه‌ای از شناسایی گسل‌ها به درد زلزله‌شناسان و محققان می‌خورد. ما مردم عادی نباید نگران گسل‌ها باشیم. اطلاعات کافی برای ساخت و ساز در پهنه‌ها زلزله‌خیز موجود است و باید این موضوع را مورد توجه قرار دهیم اما متاسفانه ساخت و سازهای ما دچار اشکال هستند.
از او درباره گسلی که در چند متری برج میلاد قرار دارد پرسیدیم و اینطور توضیح داد: در چند متری برج میلاد گسلی قابل رویت وجود دارد و این به این معنا نیست که ساخت برج اشتباه است البته اگر جای بهتری انتخاب می‌شد، بهتر بود. اگر در طراحی برج نقش گسل و احتمال شتابی که این گسل توانایی ایجادش را دارد، لحاظ شده باشد، جای نگرانی نیست.
زلزله‌شناس با بیان اینکه مانورهایی که انجام می‌شود تنها جنبه نمایشی دارند، گفت: شهرداری هر منطقه تهران را به یک استان واگذار کرده است تا در زمان وقوع حادثه امدادگران آن استان برای کمک بیایند اما این یک اشتباه بزرگ است. با چنین زلزله بزرگی امکان تردد بین شهری تا چند هفته ممکن نخواهد بود و این ستادهای معین امکان رسیدن به تهران را نخواهند داشت.
وی افزود: پل‌ها ریخته و قطارها از مسیر خارج شده و فرودگاه دچار مشکل می‌شود. عملا ستادهای بحران نمی‌توانند به تهران بیایند. مسئولان فقط در اخبار اعلام می‌کنند که برنامه دارند درحالی که اینطور نیست. برنامه مدیریت بحران برای زلزله تهران فاقد اعتبار است.
انتهای پیام /
نظر شما