به گزارش خبرنگار فرهنگی ایسکانیوز، داستان و قصه همواره نقش بسیار مهمی در رشد شخصیت کودک داشته و دارد، چرا که از طریق قصه و داستان‌های خوب است که کودک به بسیاری از ارزش‌های اخلاقی پی می‌برد. پرورش حس زیبایی شناسی در کودک، متوجه ساختن او به دنیای اطرافش، پرورش عادات مفید در کودک، تشویق حس استقلال طلبی و خلاقیت کودک همگی از اهداف اصلی طرح قصه‌های خوب برای کودکان هستند. اما این روزها، مشاهده می‌کنیم که ادبیات کودک و نوجوان از چالش‌های بسیاری رنج می‌برد و برای دستیابی به جایگاه شایسته‌تر بی‌شک نیازمند توجه و تلاش بیشتر متولیان و فعالان این حوزه است.
بیشتر بخوانید:
ادبیات کودک و نوجوان راهگشای ورود به دنیای کودکان است / نبود سیاست‌گذاری فراگیر بزرگ‌ترین مشکل عرصه فرهنگ
در کنار این توجه، فعالان حوزه ادبیات کودک و نوجوان خود نیز باید در تولید آثار مربوط به کودک و نوجوان تلاش و خلاقیت بیشتری از خود نشان دهند.
اگرچه مسئولان و متولیان همواره باید در حمایت از فعالان عرصه‌های مختلف فرهنگی کوشا باشند و راه را برای شکوفایی آنان هموار سازند اما اهالی حوزه‌های مختلف فرهنگی نیز باید بکوشند تا در مسیر فعالیت خود رسالتشان را به درستی انجام دهند. ادبیات کودک و نوجوان به عنوان یکی از عرصه‌های مهم فرهنگی اگرچه با برخی چالش‌ها ناشی از کم توجهی مسؤولان و ممیزی‌های سختگیرانه دست به گریبان است اما خود نیز از درون کاستی‌هایی دارد که باید اصلاح شود.
مهم‌ترین این کاستی‌ها که از نویسندگان و دست اندرکاران حوزه ادبیات کودک و نوجوان نشأت می‌گیرد، شناخت ناکافی مرزها در ادبیات کودک و نوجوان است.
در همین رابطه، زینب ایمان‌طلب، نویسنده و فعال در حوزه ادبیات کودک در گفت‌وگویی عنوان می‌کند: ادبیات کودک و نوجوان نیازمند رصد دقیق در میان منابع داخلی و خارجی است. در حال حاضر کارهای ترجمه‌ای زیاد شده و تالیف کم است. البته قسمتی از ایرادات معطوف به خود نویسنده نیز هست؛ اما، عوامل فرهنگی و اجتماعی نیز تاثیرگذار هستند. به طور مثال ادبیات کودک در ایران هنوز مردمی نشده و همین عامل، مانع جهانی شدن آن نیز هست؛ در حالی که ما غنای موضوعی بسیار خوبی در این زمینه داریم. در دنیا برای کتاب، پوستر و انیمیشن می‌سازند و یک کتاب می‌تواند «اسپین اف‌های» متعددی داشته باشد؛ اما، در ایران اینطور نیست.
وی ادامه می‌دهد: متاسفانه داستان در جامعه ما در حال انقراض است. ما به سمتی حرکت می‌کنیم که کتاب، تبدیل به وسیله آموزش شده و این امر، باعث فاصله گرفتن از داستان می‌شود. البته رویکرد آموزشی و آموختن از کتاب بسیار مفید خواهد بود؛ اما، اینکه کم کم کتاب را به سمت نگاه‌های دستوری و دیکته‌ای پیش ببریم و کودک را به چشم یک موجود نادان ببینیم، از آسیب‌های پرداخت آموزشی صرف به داستان است.
همچنین، طاهره شاه‌محمدی نویسنده کودک در گفت‌وگویی دیگر اظهار می‌کند: از آنجایی که ادبیات برای کودکان حالت آموزشی دارد، نقش ادبیات کودک همیشه پررنگ بوده است و خانواده‌ها از ادبیات از کتاب‌های کودک از شعر از قصه برای تربیت فرزندانشان استفاده می‌کردند. در بسیاری نقاط استفاده از ادبیات به صورت شفاهی بود. یعنی تمام لالایی‌ها و ترانه‌هایی که مادران در گوش فرزندانشان می‌خوانند، بخشی از ادبیات است که اینگونه ادامه پیدا کرده است. اما از نظر محتوا و درون‌مایه به ویژه در بخش نوجوان با یک فقدان و قصور واقعی و با یک چشم‌پوشی مواجه هستیم.
وی ادامه می‌دهد: کتاب‌های ترجمه درصد بالایی از بازار کتاب را تشکیل می‌دهند. علاوه بر اینکه حجم بالایی از فرهنگ غرب در سال‌های اخیر از طریق کتاب‌های ترجمه به بازار نشر ما و ادبیات کودک و نوجوان نفوذ کرده است.
شاه‌محمدی می‌افزاید: به نظر می‌رسد که در این سال‌ها نظارت‌ها کافی نبوده، شکل نظارت‌ها درست نبوده و ادبیات از کارکرد اصلی خود دور شده است. فضای مجازی و ابزار دیجیتال که بعد از کرونا خیلی آزادانه و خیلی بدون هیچ محدودیتی در اختیار بچه‌ها قرار گرفت و سن استفاده از آن پایین آمده است. حالا به یک خطر تبدیل شده است. حالا حتی بچه‌های پیش دبستانی نیز درگیر گوشی و فضای مجازی هستند، در بستر اینترنت بسیاری از محتواهای نامناسب را دریافت می‌کنند، بسیاری از خانواده‌ها تمایل ندارند بچه‌هایشان در این فضا باشند، ولی نمی‌توانند مانعشان بشوند. چون آموزشی کافی در این زمینه وجود نداشته است.
به گزارش ایسکانیوز، ادبیات کودک و نوجوان قلب تپنده تعلیم و تربیت نسل‌ها و انتقال‌دهنده فرهنگ و اندیشه به فرزندانمان، پس از چند دهه بالندگی، چنین به نظر می‌رسد که اکنون در انتظار زوال و نابودی است و مسئولان و متولیان باید برای جلوگیری از چنین اتفاقی حمایت بیشتر ی از این حوزه داشته باشند.
انتهای پسام/
نظر شما