به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، سکونتگاه‌های غیررسمی یکی از چهره‌های بارز فقر شهری است. براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس افزایش تعداد خانوارهای ساکن این مناطق در حال افزایش است و این نشان از موفق نبودن برنامه‌های پیشین دارد.
بیشتر بخوانید
روی خوش و ناخوش منفی شدن نرخ مهاجرت در تهران / پایتخت‌نشین‌ها چرا کوچ می‌کنند؟
طبق آمار شرکت بازآفرینی کشور از مجموع کل جمعیت کشور ۱۹ میلیون و ۸۴۱ هزار و ۶۷۹ نفر در بافت‌های ناکارآمد اعم از سکونتگاه‌های غیررسمی، بافت‌های تاریخی و فرسوده ساکن هستند که ۳۲.۱ درصد از این جمعیت در سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت حاشیه‌ای سکونت دارند.
براساس گزارش دبیرخانه ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار (۱۴۰۱) هم در سکونتگاه‌های غیررسمی کشور ۶ میلیون و ۲۲۶ هزار و ۳۷۷ نفر در مساحت ۵۹ هزار و ۳۸۱ هکتار زندگی می‌کنند که این نشان دهنده تراکم بالای جمعیت در این مناطق است.
امروز مهاجرت شکل جدیدی به خود گرفته و مشکلات اقتصادی افراد را از شهرها به سمت سکونتگاه‌های غیررسمی سوق می‌دهد. براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس الگوی سکونت غیررسمی اگر در دهه قبل در شهرهای بزرگ بود امروز به شهرهای کوچک هم رسیده است.
نظارت اجتماعی در حاشیه شهرها کمرنگ است
افزایش سکونتگاه‌های غیررسمی تبعات اجتماعی متعددی دارد. مصطفی اقلیما رئیس انجمن علمی مددکاری ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درباره آسیب‌شناسی حاشیه‌نشینی در ایران گفت: یکی از معضلاتی که باعث افزایش جمعیت ساکن در حاشیه شهر شده، بیکاری است. بیکاری و ضعف در اجرای قوانین منجر به این می‌شود که فرد به سمت کارهای خلاف کشیده شود. منشا مشکلات حاشیه شهرها از همین‌جا نشات می‌گیرد که افراد کار و تخصص ندارند و از پس زندگی برنمی‌آیند و از جهتی نظارت اجتماعی هم وجود ندارد و افراد برای کسب درآمد به سمت کار خلاف و یا اعتیاد کشیده می‌شوند.
اقلیما بیان کرد: فقر، تورم و بیکاری مشکلاتی هستند که در حاشیه شهرهای بزرگ پررنگ‌تر بوده و زمینه‌ساز اعتیاد و بزهکاری می‌شوند. با جداکردن افراد از اجتماع، دیوار کشیدن دور معتادان مشکلی از جامعه حل نمی‌شود و این قبیل جداسازی‌ها باعث آلوده شدن افراد دیگری هم می‌شود و تنها پاک کردن صورت مسئله است.
رئیس انجمن علمی مددکاری ایران با بیان اینکه ما برای حاشیه‌نشینی کاری انجام نداده‌ایم و اگر می‌خواستیم که امروز با معضلات حاشیه‌نشینی دست و پنجه نرم نکنیم باید در شهرهای دیگر به اندازه تهران و شهرهای بزرگ کار ایجاد می‌کردیم، گفت: جمعیتی که آمار بیکاری و معضلات اجتماعی در آن بالا باشد خود محل انواعی از آسیب‌ها خواهد شد. امروز در کشور بیس از دو میلیون معتاد داریم و علاوه بر این جمعیتی هم شناخته نشده و پنهان هستند و اعتیاد هر فرد یعنی یک خانواده آسیب دیده که این آسیب می‌تواند به خانواده‌های سالم هم ضربه بزند. آسیب‌های اجتماعی قابل سرایت به دیگر اعضای جامعه هستند.
بیکاری روستاییان و تغییرات اقلیمی زمینه‌ساز مهاجرت به حاشیه شهرها
بهمن ایزدی؛ فعال محیط زیست و کویرشناس درخصوص دلایل محیط زیستی مهاجرت از روستا به حاشیه شهرها به ایسکانیوز گفت: امروز شاهد مهاجرت بین استانی هستیم و مهاجران بسیاری از سیستان و بلوچستان و خوزستان راهی مازندران و شهرهای شمالی شده‌اند.در چند سال اخیر مهاجرات‌هایی از این دست بسیار افزایش یافته زیرا مردم مجبور شده‌اند که زمین آبا و اجدادی خود را رها کنند و برای زندگی و تامین معاش به نقاط دیگر کشور می‌روند. این افراد در سرزمین خود انسان‌های توانمندی بودند که تجربه بالایی داشتند اما با سیاست‌های غلط حوزه محیط زیست خانه خود را رها کردند.
او افزود: امروز در حاشیه زاگرس هم به دلیل برداشت بی‌رویه از رویشگاه‌ها شاهد بیکاری روستایان هستیم که به دنبال کار راهی شهرها می‌شوند. زمانی که معیشت روستاییان و جوامع محلی تحت تاثیر قرار گیرد چاره‌ای جز مهاجرت پیش روی خود نمی‌بینند. این افراد که در روزستای خود کشاورز و دامدار بودند زمانی که راهی حاشیه شهرها می‌شوند شغل‌های کاذب را انتخاب می‌کنند و زمینه انواع آسیب‌های اجتماعی فراهم می‌شود.
ایزدی بیان کرد: اگر دولت فکری به حال تغییرات اقلیمی و تحت تاثیر قرار گرفتن اقتصاد جوامع محلی و روستاییان نکند همچنان شاهد افزایش ضرب آهنگ مهاجرت و حاشیه‌نشینی خواهیم بود. اگر امروز فکری به حال این معضل نشود در آینده باید هزینه‌های گزافی بدهیم.
نبود قوانین مشخص درخصوص سکونتگاه‌های غیررسمی
یکی از چالش‌های موجود نبود قوانین مشخص درخصوص سکونتگاه‌های غیررسمی است و در قانون به این مناطق به صورت موضوعی درکنار بافت فرسوده اشاره شده است و مجلس باید به این موضوع ورود کند. براساس گزارش مرکز پژوهش‌ها قانون‌گذاری پراکنده و تعارض منافع باعث شده تا برنامه جامعه ملی درباره این بافت‌ها وجود نداشته باشد. افزایش قیمت خرید مسکن، تغییرات اقلیمی، بحران آب جمعیت بیشتری را روانه حاشیه شهرها کرده است.
حذف سکونتگاه‌های غیررسمی راهکار نیست
در گذشته دولت راهکار حذف سکونتگاه‌های غیررسمی را مدنظر قرار داده بود، همانطور که محله خاک سفید تهران در سال ۱۳۷۹ تخریب شد اما مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی مطرح کرده که حذف سکونتگاه‌های غیررسمی راهکار نیست و باید در راستای توانمندسازی ساکنان این محدوده‌ها حرکت کرد و با به رسمیت شناختن آن‌ها از طریق پرداخت پذیر کردن واحدهای نوسازی شده و کمک به طراحی مناسب و ساخت مسکن در استطاعت متناسب با ویزگی‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ساکنان این مناطق چالش‌های ناشی از سکونتگاه‌های غیررسمی را به حداقل رساند.
انتهای پیام /
نظر شما