به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، عربستان سعودی به عنوان یکی از کشورهای تاثیرگذار اسلامی تا کنون موضع چندان قوی در مورد جنگ غزه نداشته است. سکوت حکام عربستان که در دهه‌های گذشته تلاش می‌کردند خود را در جایگاه رهبری جهان عرب نشان دهند، کمی عجیب و غیرقابل قبول به نظر می‌رسد. اگرچه وزارت امور خارجه عربستان در هفته‌های ابتدایی چندین بیانیه برای محکومیت اقدامات اسرائیل صادر و خواستار توقف جنگ و حمایت از مردم فلسطین شد، اما تلاش‌های ملموسی از سوی ریاض انجام نشد.

بیشتر بخوانید:

دست بایدن به خون مردم فلسطین آلوده است / جنگ غزه چه تاثیری بر انتخابات آتی آمریکا خواهد داشت؟

فیصل بن فرحان -وزیر امور خارجه عربستان سعودی- در یک نشست اعلام کرد که تلاش‌های کشورش برای توقف جنگ ادامه دارد، اما به نظر می‌رسد حمایت سعودی‌ها از مردم غزه در حد صدور بیانیه باقی ماند. در مقابل قطر از همان روزهای آغازین جنگ تلاش‌های دیپلماتیک گسترده‌ای برای تبادل اسرا و برقراری آتش‌بس انجام داد. تلاش‌های این کشور عربی در یک مقطع جواب داد و در نتیجه مذاکرات بین دو طرف چند روز آتش‌بس برقرار و تبادل بخشی از اسرای دو طرف انجام شد. البته برخی تحلیلگران بر این باورند که عربستان برنامه ویژه‌ای برای این جنگ دارد و به صورت حساب شده گام برمی‌دارد.

عزیز القاشیان – کارشناس مرکز ریچاردسون دانشگاه لنکستر انگلستان- در تحلیلی که در نشریه «فارین پالسی» منشتر شده، اظهار می‌کند: تا قبل از جنگ غزه جهان روی «معامله بزرگ خاورمیانه» تمرکز کرده بود اما با توجه به شرایط کنونی از جمله کشتار، ویرانی و فجایع رخ داده در غزه، موضوع عادی سازی روابط عربستان با اسرائیل تقریبا به فراموشی سپرده شده است. از نظر وی، با توجه به نادیده گرفتن حقوق فلسطینی‌ها توسط آمریکا و اسرائیل در طرح پیشنهادی برای توافق با عربستان، وقوع جنگ غزه دور از انتظار نبود.

القاشیان می‌افزاید آمریکا و اسرائیل هر یک انگیزه‌های روشنی برای پیگیری عادی سازی با عربستان داشتند. به نتیجه رساندن چنین معامله‌ای می‌توانست یک دستاورد و میراث تاریخی برای دولت بایدن باشد و پیروزی او را در انتخابات ریاست جمهوری آتی تضمین می‌کرد. وی می‌افزاید: برای بنیامین نتانیاهو هم به رسمیت شناختن اسرائیل از سوی عربستان سعودی -که نگهبان دو مکان مقدس اسلام است -یک پیروزی استراتژیک محسوب می‌شد و فشار بر دولت نتانیاهو یا هر دولت آینده اسرائیل برای تضمین امتیازات مهم و تسهیل یک راه حل سیاسی که امنیت فلسطینی ها و اسرائیلی‌ها را فراهم می‌کرد را برای همیشه از بین می‌برد.

این تحلیلگر غربی در خصوص اهرم‌هایی که کشورهای عربی برای توقف جنگ می‌توانستند استفاده کنند، اظهار می‌کند: تردیدی وجود نداشت که کشورهای عربی اسرائیل را محکوم کنند اما مشخص نبود که که کشورهای عربی چگونه از اهرم خود برای توقف جنگ استفاده خواهند کرد؛ زیرا چشم انداز انرژی به طور چشمگیری تغییر کرده و بنابراین «کارت نفت» نمی‌توانست تاثیر زیادی داشته باشد. وی می‌افزاید: سوال بعدی این بود که عربستان سعودی چگونه از اهرم خود در این بحران استفاده خواهد کرد. در حالی که نفت دیگر ابزار موثری برای اهرم فشار بر ایالات متحده و اسرائیل نیست، ریاض ابزارهایی در زرادخانه دیپلماتیک خود دارد که اگر به درستی به کار گرفته شود، در شکل دادن به آینده اسرائیل و فلسطین تاثیرگذار خواهد بود.

از نظر عزیز القاشیان، ادامه یافتن این جنگ موجب از بین رفتن اعتبار آمریکا و رژیم صهیونیستی به ویژه در خاورمیانه خواهد شد. به گفته این تحلیلگر عرب‌تبار، ریاض یک تلاش دیپلماتیک را رهبری می‌کند که برای تولید روایتی بین المللی طراحی شده که قانونی بودن تجاوز نظامی اسرائیل و حمایت دیپلماتیک ایالات متحده از آن را زیر سوال می برد. وی تاکید می‌کند که احتمالا این روند موجب نزدیکی هرچه بیشتر عربستان به قدرت‌های بزرگ دیگر از جمله روسیه و چین خواهد شد.

القاشیان معتقد است: سعودی ها همچنین از یک ابزار دیپلماتیک نادیده گرفته استفاده می‌کنند: سکوت. همانطور که وزیر خارجه عربستان در ماه گذشته گفت: «وقتی غزه در حال نابودی است، چه آینده‌ای برای صحبت وجود دارد». نخبگان حاکم سعودی دلیل دیگری برای اجتناب از هرگونه بحث درباره «روز بعد» دارند. آنها بر این باورند که سرگرم کردن این ایده به دستیابی به آتش بس دائمی کمک نمی کند و می تواند به عنوان شریک در دادن مشروعیت ضمنی به مبارزات کنونی اسرائیل در نظر گرفته شود که از دست رفته است.

به طور کلی گروهی از تحلیلگران بر ان باورند که مسئله غزه برای عربستان تا حدودی از پیچیدگی بیشتری برخوردار است؛ ملاحظات موجود برای عربستان به دلیل مسئولیت دینی و قومی برای حمایت از ملت عرب و مسلمان فلسطین از یک سو و بازتعریف منافع عملگرایانه که عادی‌سازی مناسبات دیپلماتیک با اسرائیل را ایجاب می‌کرد از سوی دیگر دو راهی مخاطره‌آمیزی برای این کشور ایجاد کرده است. با این حال پس از گذشت مدتی از جنگ غزه و اسرائیل و تلاش برای پایان بخشیدن به این به جنگ، عربستان سعودی هم با تاکید بر مسائل بشردوستانه به جای مسائل سیاسی در حال مدیریت محافظه‌کارانه وضعیت موجود برآمد.

شاید بهترین توصیف برای مواضع عربستان این باشد که نه چهره خود به‌عنوان حامی مسلمانان فلسطینی را مخدوش ساخته و نه احتمال ارتقای روابط با رژیم صهیونیستی را برای همیشه مختل سازند. از طرف دیگر ادامه این جنگ صنعت توریسم عربستان با یک بحران مواجهه خواهد کرد. این در حالی است که آنها در چند سال گذشته سرمایه گذاری بسیاری در زیرساخت‌های خود در حوزه توریست‌پذیری انجام داده و حتی بخشی از تلاش این کشورها برای بهبود روابط با جمهوری اسلامی ایران نیز به دلیل جلوگیری از امکان تنش با ایران و ایجاد محیطی ایمن برای همین صنعت گردشگران خارجی بود که اکنون با وقوع و تداوم جنگ، صنعت توریسم در این کشور دچار آسیب جدی خواهد شد.

انتهای پیام/