ترکیب استانی و قومی کابینه «وفاق ملی» چه می‌گوید؟

مجلس شورای اسلامی امروز در حالی که کم‌تر تحلیلگری تصور می‌کرد، به هر ۱۹ گزینه پیشنهادی مسعود پزشکیان رأی اعتماد داد تا کابینه «وفاق ملی» با مشارکت قوای مجریه و مقننه شکل بگیرد. در عین حال، بررسی آماری ترکیب هیأت دولت از منظر شاخص‌های استانی، قومی و ... نیز مؤید پروژه بزرگ رییس دولت چهاردهم برای هم‌گرایی در کشور است.

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های ایسکانیوز از اصفهان، در جلسه مجلس شورای اسلامی مورخ بعد از ظهر امروز چهارشنبه ۳۱ مردادماه، پس از آخرین دفاع مسعود پزشکیان از کابینه پیشنهادی‌اش، ۲۸۵ نماینده حاضر در صحن مجلس، رأی خود را به کابینه پیشنهادی رئیس‌جمهور به صندوق انداختند که در پایان هر ۱۹ وزیر پیشنهادی موفق به کسب رأی اعتماد شدند.

جزئیات جلسه رای اعتماد به کابینه پیشنهادی پزشکیان/ همه وزرا رای اعتماد گرفتند

بر این اساس تعداد اعضای جدید در جلسات کابینه با احتساب انتصاب‌های قبلی پزشکیان و رأی اعتماد به وزرا در جلسه امروز مجلس به تعداد ۳۷ نفر رسید و دولت چهاردهم تقریباً توانسته شکل و شمایل کاملی به خود بگیرد.

بلوک اصفهانی‌ها

از میان این اعضا، سهم اصفهانی‌های حاضر در هیأت دولت به تعداد پنج نفر رسیده و شامل محمدجواد ظریف -معاون راهبردی رئیس‌جمهور-، علی طیب‌نیا -مشاور عالی رئیس‌جمهور-، محمد اسلامی -معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران-، فرزانه صادق مالواجرد -وزیر راه و شهرسازی- و حسین افشین -معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد ملی نخبگان- می‌شوند.

در این میان، محمدجواد ظریف با پسوند خانوادگی «خوانساری» متولد خانواده‌ای مذهبی و متمول است که ریشه پدری وی به اصفهان و نیای مادری وی نیز به کاشان بازمی‌گردد. طیب‌نیا نیز زاده اصفهان است که به توصیه شهید سید محمد بهشتی -که او نیز متولد اصفهان بود- رشته اقتصاد در دانشگاه تهران را برای تحصیل انتخاب کرد. محمد اسلامی با پسوند خانوادگی «ورنامخواستی» دیگر عضو اصفهانی کابینه می‌باشد؛ ورنامخواست شهری تاریخی منصوب به دوره ساسانی در شهرستان لنجان از توابع اصفهان است. اصالت فرزانه صادق مالواجرد -آن‌گونه که از نام خانوادگی وی آشکار است- به روستای «مالواجر» در شهرستان جرقویه اصفهان و در مرز سه استان اصفهان، یزد و فارس بازمی‌گردد. حسن افشین نیز دیگر عضو اصفهانی هیأت دولت و یکی از چهار چهره جوان کابینه مسعود پزشکیان است.

ترکیب استانی و قومی کابینه «وفاق ملی» چه می‌گوید؟

تهران، آذربایجان شرقی و خراسان رضوی

پس از اصفهان، تهران با حضور چهار عضو و خراسان رضوی و آذربایجان شرقی هر کدام با حضور سه عضو، بیش‌ترین نفرات را در هیأت دولت چهاردهم دارند. بدین‌ترتیب، چهار استان بزرگ کشور با ۳۶ درصد جمعیت ایران -بر اساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵- جمعاً ۴۰ درصد از هیأت دولت را به خود اختصاص داده‌اند که با توجه حضور ۱۸ استان در ترکیب هیأت دولت و پراکندگی مطلوب نفرات، به نظر توزیع مناسبی می‌رسد.

البته دو استان فارس و خوزستان به‌ترتیب با صفر و یک نماینده در هیأت دولت درحالی‌که تقریباً ۱۲ درصد جمعیت ایران را دربرمی‌گیرند، به نظر می‌رسد برخلاف از چهار استانِ پرجمعیتِ دیگر، جامانده‌اند.

دیگر استان‌های حاضر در دولت

کهگیلویه و بویراحمد، مازندران و همدان، هر یک با دو نفر و سپس خراسان جنوبی، مرکزی، گیلان، یزد، آذربایجان غربی، کردستان، لرستان، چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه و قم هر یک با یک نفر، توانسته‌اند سهمی در ترکیب هیأت دولت داشته باشند.

با این حساب، شاید بتوان کهگیلویه و بویراحمد را -به عنوان یکی از سه استان کم جمعیت کشور- «پدیده» کابینه مسعود پزشکیان قلمداد کرد!

ترکیب استانی و قومی کابینه «وفاق ملی» چه می‌گوید؟

جاماندگانِ کابینه

در عین حال خراسان شمالی، کرمان، سیستان و بلوچستان، البرز، گلستان، هرمزگان، قزوین، اردبیل، بوشهر، زنجان، سمنان و ایلام فاقد هرگونه سهمی در هیأت دولت چهاردهم بوده‌اند. این استان‌ها جمعاً ۲۵.۶ درصد از جمعیت کل کشور را به خود اختصاص داده‌اند.

ترکیب استانی و قومی کابینه «وفاق ملی» چه می‌گوید؟

کرسی‌های معلق

با وجود انتصاباتی که تاکنون مستقیماً از سوی پزشکیان یا با رأی اعتماد مجلس در هیأت دولت انجام شده، هم‌چنان چهار کرسی شامل «ریاست سازمان اداری و استخدامی کشور»، «ریاست سازمان حفاظت محیط زیست»، «ریاست بانک مرکزی» و «سخنگوی دولت» بلاتصدی است و با منصوبان شهید رئیسی در کابینه سیزدهم اداره می‌شوند.

از سویی، مشخص نیست پزشکیان، هم‌چنان به شهردار پایتخت در کابینه کرسی بدهد. تکلیف پیمان جبلی به عنوان رئیس سازمان صداوسیما نیز در هاله‌ای از ابهام است؛ ریاست این سازمان به‌طور سنتی پنج ساله است اما در صورت رایزنی رئیس‌جمهور -آن‌چنان که در دوره رؤسای جمهور پیشین شاهد بودیم- این سازمان نیز می‌تواند شاهد تغییر مدیریتی باشد.

نتیجتاً علی‌رغم درصدهایی که بر مبنای ۳۷ عضو جدید هیأت دولت محاسبه شده است، هم‌چنان ۶ کرسی وجود دارد که انتصابات جدید در آن‌ها می‌تواند محاسباتِ جدیدی را حاصل کند. البته بعید است این محاسبات، بتواند در جایگاه اصفهان، تهران، آذربایجان شرقی و خراسان رضوی در «بلوک کلان‌شهرها» تغییری حاصل کند.

ترکیب استانی و قومی کابینه «وفاق ملی» چه می‌گوید؟

نه قوم، نه مذهب، نه جنسیت

در کنار این محاسبات، شواهد و قرائن بیان‌گر نگاه فرا-قومی و فرا-استانی مسعود پزشکیان در چینش هیأت دولت بوده است؛ خصوصاً آن‌که تنها عضو استان آذربایجان غربی -به عنوان زادگاه رییس‌جمهور- در هیأت دولت، خود مسعود پزشکیان است! در خصوص مناسبات قومی نیز باید توجه داشت که پزشکیان با وجود ریشه‌های آذری خود، هیچ سهمی به استان‌های اردبیل و زنجان نداده است.

از این منظر، شعار رئیس‌جمهور مبنی‌بر توجه به «تخصص و صلاحیت» در چینش کابینه، به نظر ادعایی نزدیک به واقعیت است. آن‌چنان که حتی با وجود تأکید رئیس شورای راهبردی به ریاست محمدجواد ظریف مبنی‌بر تبعیض مثبت به نفع حضور زنان و اقلیت‌ها در هیأت دولت چهاردهم، در نهایت گزینه اهل سنت خط خورد و تنها یک وزیر زن به مجلس معرفی شد.

ترکیب استانی و قومی کابینه «وفاق ملی» چه می‌گوید؟

کابینه‌ای که ملاک چینش آن نه قومیت، نه مذهبِ رجال، نه جنسیت، نه سن‌وسال و نه حتی نگاه استانی بوده است، بیش‌ترین شباهت را به شعار اصلی مسعود پزشکیان یعنی «وفاق ملی» دارد. رییس‌جمهور نه بر اساس رأی بزرگ‌ترین فراکسیون منطقه‌ای مجلس -یعنی «زاگرس‌نشین‌ها»- هیأت دولت را چید و نه حتی کابینه را بر اساس خاستگاه خود -یعنی اردوگاه «اصلاح‌طلبان»- استوار ساخت؛ تصمیمی که صدای بسیاری از تحول‌خواهان را در روزهای اول معرفی کابینه درآورد، و صدالبته روزنه اعتمادی را برای محافظه‌کاران نسبت به پروژه «وفاق ملی» گشود.

حالا، شاید برای اولین‌بار در تاریخ ایران معاصر، دولتی در کاخ پاستور مستقر شده که پای همه جناح‌های سیاسی را -البته با حفظ هم‌سویی با رویکرد کلی دولت- به قوه مجریه باز کرده است. باید دید در نهایت، پروژه‌ای که در بسیاری از کشورها -نظیر تلاش برای تشکیل کابینه فراحزبی در ژاپنِ عصر میجی- به شکست انجامیده، آیا می‌تواند در ایرانی که رنگین‌کمان اقوام و گروه‌های سیاسی است موفق ظاهر شود؟ پاسخ این پرسش را تنها «گذر زمان» در ماه‌های آتی خواهد داد.

خبرنگار: مهرزاد سلیمی

انتهای پیام/

کد خبر: 1240761

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 0 + 0 =