به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز؛ ماجرای سفر معاون رئیس‌جمهور هنگامی در فضای رسانه‌ای درز کرد که شعله امامی همسر دبیری عکسی از آغاز سفر لوکس ۱۰ روزه خود را با کشتی گردشگری پلانکیوس از شهر «اوسوایا» در آرژانتین به سمت قطب جنوب منتشر کرد و البته به سرعت نیز آن را پاک کرد. با اینکه شهرام دبیری از دوستان نزدیک مسعود پزشکیان است و به نظر می‌رسد علت ورود وی به هیات دولت نیز همین مساله بود اما رئیس‌جمهور وقتی به این نتیجه رسید که دوست دیرینه‌اش درباره سفر پرخرج به قطب جنوب واقعیت را کتمان کرده است در برکناری وی تردیدی نکرد. وی در بخشی از نامه عزل دبیری نوشته است: «در این ایام پس از بررسی خبر، قطعی شد که در ایام نوروز در سفر تفریحی قطب جنوب بودید.»
بیشتر بخوانید؛
جنجال سفر نوروزی معاون پارلمانی رئیس‌جمهور
تصمیم پزشکیان اقدامی کم‌نظیر در دهه‌های اخیر به شمار می‌رود زیرا معمولا روسای جمهور پیشین و صاحب منصبان هنگامی که در پی فشار افکار عمومی ناگزیر می‌شوند تا با یکی از مدیران خود خداحافظی کنند در نهایت مدیر مذکور را وادار به استعفاء می‌کنند یا شرایط به گونه‌ای رقم می‌خورد که وی توسط نهاد دیگری مثلا مجلس برکنار شود. یکی از معروف‌ترین این موارد رفتار محمود احمدی‌نژاد با تخلف علی کردان وزیر کشور آن دوره بود که وقتی افشا شد مدرک دکتری وی جعلی است و وزیر در این باره دست به فریب مسئولین و افکار عمومی زده است از برکناری وی خودداری کرد تا ماجرا به استیضاح و برکناری کردان در مجلس کشیده شد.
اما یکی از جنجالی‌ترین استعفاهای سال‌های اخیر که در واقع نوعی برکناری بود مربوط به استعفای حسام الدین آشنا است. در بهار ۱۴۰۰، یک فایل صوتی از مصاحبه محرمانه محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه وقت با سعید لیلاز فعال سیاسی اصلاح‌طلب منتشر شد؛ فایل صوتی تیغ تیز انتقادات را به سمت دولت روحانی برد. پس از افشای این فایل حسام الدین آشنا از سمت خود در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری استعفا داد و علی ربیعی جایگزین وی شد. موارد مشابه استعفای اجباری آشنا در دولت حسن روحانی، استیضاح کردان در دولت احمدی‌نژاد یا استیضاح فاطمی امین در دولت شهید رئیسی نمونه‌هایی از برکناری محترمانه مدیران تراز بالای دولتی در ادوار گذشته است اما در طی این سال‌ها برکناری یک معاون، مشاور یا وزیر با ذکر دلایل آن در قالب نامه سرگشاده، اقدامی است که کمتر اتفاق افتاده است.
پزشکیان در نامه خود به نکته دیگری نیز به عنوان دلیل برای برکناری معاونش اشاره کرده و نوشته است: «در دولتی که مفتخر به اقتدا به مولای متقیان است و در شرایطی که هنوز در کشورمان فشارهای اقتصادی بر مردم زیاد و محرومان پرشمارند، سفر پر هزینه تفریحی مسئولان رسمی، حتی با هزینه‌های شخصی، قابل دفاع و توجیه‌پذیر نبوده و با معیار ساده‌زیستی مسئولان سازگار نیست.»
این نامه تلویحا نشان می‌دهد رئیس‌جمهور از سفر قطب جنوب در شرایط سخت اقتصادی مردم اطلاع نداشته و اگر مطلع بود حتما معاون خود را منع می‌کرد. زیرا از افرادی که در سمت‌های مدیریتی کلان قراردارند می‌توان انتظار داشت در دوره مسئولیت خود برای همدردی با مردم آسیب دیده از تحریم‌ها، چنین سفرهای پرهزینه‌ای را حتی با هزینه شخصی کنار بگذارند.
صرف نظر از دلایلی که در نامه رئیس‌جمهور ذکر شده است، فیاض زاهد عضو ستاد اطلاع‌رسانی دولت علت اصلی برکناری دبیری را برخورد با دروغ به عنوان «سنتی رایج» دانسته و گفته است: «آنچه در برکناری دبیری توسط پزشکیان واجد ارزش است، سفر رفتن او به قطب جنوب نیست، برخورد با دروغ است که به سنتی رایج و ساختارمند در کشور بدل شده است.»
عزل معاون پارلمانی رئیس‌جمهور ایران پس از سفر لوکس نوروزی به قطب جنوب، به لایل متعددی از جمله دلایل فوق واکنش‌های گسترده‌ای را در فضای سیاسی و رسانه‌ای ایران برانگیخت و به نظر می‌رسد که بعد از این کلید واژه «قطب جنوب» در ادبیات سیاسی ایران به نماد «اشرافی‌گری» و «دروغ‌گویی» تبدیل شود.
علاوه بر این، فحوای نامه مسعود پزشکیان سبب شده است تا بسیاری از منتقدان وی همسو با هوادارانش از قاطعیت و اقدام مستقیم وی تمجید کنند. در پی برملا شدن واقعیت درباره سفر لوکس دبیری رئیس‌جمهور صبح ۱۶ فروردین ماه ۱۴۰۴ وی را با انتشار نامه‌ای از سمتش عزل کرد. محمدحسین رنجبران مجری سابق صدا و سیما و مشاور وزیر خارجه در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس روایتی از روند برکناری شهرام دبیری معاونت پارلمانی رئیس‌جمهوری توسط مسعود پزشکیان ارائه کرد.
وی نوشته است: «دکتر پزشکیان نخستین دستور کار بعد از تعطیلات عید را تعیین تکلیف معاون امور مجلس خود آنهم در دقایق ابتدایی بعد از طلوع آفتاب شنبه ۱۶ فروردین ۱۴۰۴ قرار می‌دهد و در حالی که شهرام دبیری تازه از سفر برگشته و تقاضای وقت کرده بود با قاطعیت او را با انتشار متنی که در تاریخ جمهوری اسلامی بی سابقه شد برکنار می‌کند. رئیس جمهور با این حرکت ارزشمند نشان داد در رعایت حق و عدالت از خیلی از اصول‌گراها هم اصول‌گراتر است شاید حالا برای برخی جاافتاده باشد چرا مسعود پزشکیان با مشارکت تقریبا پنجاه درصدی بیشترین رای را آورد.»
واکنش طیف‌های سیاسی و کاربران فضای مجازی
محمد فاضلی، جامعه‌شناس و مشاور فرهنگی کمپین انتخاباتی پزشکیان در یادداشتی با عنوان «تپه‌های قطب‌های جنوب»، کار روابط عمومی معاونت پارلمانی ریاست جمهوری در تکذیب خبر درست را «خطای اخلاقی» اعلام کرد و به‌شدت از آن انتقاد کرد: «قطب جنوب، استعاره‌ای است برای همه سخنان و اقداماتی که اعتماد و سرمایه اجتماعی را در ایران نابود کرده‌اند. مقامات، زیاد قطب جنوب رفته‌اند، فقط معاون پارلمانی دولت چهاردهم قطب جنوب نرفته است. همه این سفرها به قطب جنوب، اعتماد و سرمایه اجتماعی را نابود کرده‌اند.» وی همچنین نوشت: «بازسازی سرمایه اجتماعی وقتی ممکن می‌شود که به هر طریقی از سفرهای قطب جنوبی گفتاری و کرداری مقامات، و ایستادن بر تپه‌های قطب جنوب، هر قطب جنوبی، جلوگیری شود.»
اما استقبال از برکناری دبیری صرفا محدود به طیف هوادار پزشکیان برای حفظ سرمایه‌های اجتماعی وی نماند و بسیاری از اصول‌گرایان و منتقدان دولت نیز از این اقدام رئیس‌جمهور استقبال کردند. جلیل محبی روحانی و فعال رسانه‌ای نزدیک به رئیس مجلس برکناری دبیری را اقدامی بی‌نظیر خواند و نوشت: «نامه امروز آقای پزشکیان در برکنار کردن آقای دبیری، در نوع خود در تاریخ انقلاب بی‌نظیر بود. امیدوارم این نوع نگارش نامه و محتواش و نوع عکس العمل باب شود در کشور...»
حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان نیز در یادداشتی نوشت: «آقای پزشکیان! دست مریزاد شروع خوبی است.» حسین شریعتمداری از پزشکیان و سایر مسئولان خواست «کسانی را که به هر علت نظیر زندگی اشرافی، محکومیت امنیتی، همسوئی با دشمنان نظام، حمایت از فتنه‌گران و... با نظام زاویه دارند، به کار نگیرند.»
عبدالله گنجی، فعال سیاسی اصول‌گرا نیز برکناری دبیری را اقدامی مشابه مواجهه امام خمینی (ره) با آیت‌الله منتظری دانست و نوشت: «روش برکناری دبیری از معاونت ریاست جمهوری توسط پزشکیان مهم‌تر از اصل برکناری است. معمولا در چنین مواردی طرف را توصیه به استعفا می‌کنند و خیلی ظریف حذف می شود. پزشکیان صریح به علت برکناری، صحت سفر، تکذیبیه دروغ، ناهمسو بودن این مرام با دولت مدعی نهج‌البلاغه و ناهمسویی با مردمی که مشکل دارند اشاره می کند. با دوست قدیمی چنین سخن گفت نادر است. بزرگ‌ترین نمونه مشابه آن مواجهه مرحوم امام با مرحوم آیت الله منتظری است.»
اقدام پزشکیان در عزل یکی از دوستانش، در روزهایی که به نظر می‌رسید بدنه اجتماعی هوادار وی به علت فشارهای معیشتی، ناترازی مدیریتی در بحران انرژی و ... در حال ریزش است، از سوی کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز مورد تحسین قرار گرفت.
در شبکه ایکس کاربری با اشاره به دروغ‌گویی روابط عمومی معاونت پارلمانی ریاست‌جمهوری نوشت: «شهرام دبیری به خاطر سفر به قطب جنوب برکنار نشد. به دلیل دروغی که گفت برکنار شد. او با اینکه به قطب جنوب رفته بود، گفت به چنین سفری نرفته و در ۱۲ فروردین نیز پیامی به مناسبت سالگرد تأسیس جمهوری اسلامی منتشر کرد که بوی ریاکاری میداد. پزشکیان هم دروغ را تشخیص داد هم ریاکاری را.»
کاربر دیگری نیز به مقایسه این اقدام در دولت چهاردهم با دولت های گذشته پرداخته و نوشته: «احمدی نژاد، روحانی، رییسی و حالا پزشکیان. این ۴ دوره رؤسای جمهور یادم نمیاد شخص رئیس‌جمهور کسی را عزل کرده باشه ولی پزشکیان اولین نفر بود که معاونش رو عزل کرد یعنی تمام وزرا و معاونین بهترین بودند که هیچ وقت عزل نشدند؟ واقعا برایم سؤاله!»
برخی کاربران نیز برکناری دبیری را مصداق شعارهای انتخاباتی رئیس‌جمهور در عمل به نهج‌البلاغه ارزیابی کردند. کاربری در این زمینه نوشت: «اقدام قابل تقدیر رئیس جمهور پزشکیان در عزل معاون پارلمانی خود، گامی مهم در نشان دادن اصول حکومت علوی می‌باشد. این اقدام، نشان از عمل به رکن ساده‌زیستی در زندگی مسئولان جمهوری اسلامی است.»
برخی کاربران هم اقدام رییس‌جمهور را نتیجه رسانه‌ای شدن سفر شهرام دبیری دانسته و در همین راستا از رئیس جمهور درخواست برخورد با موارد مشابه را کرده‌اند. کاربری نوشت: «شهرام دبیری چوب رسانه‌ای شدن سفرش را خورد، البته اقدام دولت بسیار ارزشمند بود امیدوارم احیانا در پست‌های دیگری هم گمارده نشود! جلوی بقیه دبیری‌ها را هم بگیرید.» در همین راستا کاربر دیگری نیز نوشت: «جناب پزشکیان در این فقره دم شما گرم ولی کاش کلا دست اشرافیگیری را از دولتتان قطع کنید.»
ساز ناموزون جبهه پایداری از سکوت تا کوچک‌انگاری
با تمام این اوصاف همانطور که پیش‌بینی می‌شد عزل دبیری از سوی پزشکیان با واکنش کم‌رمق، سکوت وکوچک انگاری برخی از اعضای جبهه پایداری که داعیه‌دار عدالت‌محوری هستند، مواجه شد. حمید رسایی در توئیتی کنایه‌آمیز خطاب به رئیس‌جمهور مدعی شد وی مجبور شد تا دبیری را برکنار کند! در توئیت رسایی آمده است: «جهت اطلاع معاون ارتباطات دفتر رئیس جمهور: عزل آقای دبیری قابل تقدیر است ولی آنچه آقای پزشکیان را به سمت تغییر وی برد، مطالبه رسانه‌ها و فشار افکار عمومی بود والا در تحقق وعده قانون‌گرایی و عدالت، رئیس جمهور محترم هنوز کارهای نکرده دارند.» وی پست خود را با هشتگ مشاغل حساس، عارف، ظریف و قانون حجاب و عفاف منتشر کرده است.
امیرحسین ثابتی نماینده دیگر جبهه پایداری در مجلس نیز در بخشی از یک یادداشت تلگرامی نوشت: «از همان روز اول که خبرش منتشر و بعد هم به دروغ تکذیب شد، هیچ واکنشی نداشتم چون معتقد بودم و هستم که اتفاقات بسیار مهمتری در حال وقوع است که نباید با هیاهو درباره یک سفر جنجالی، به حاشیه برود. البته از دکتر پزشکیان تشکر میکنم که او را عزل کرد، هرچند برخی می گویند علت اصلی دو تابعیتی بودن همسر دبیری بوده و برخی هم می گویند در کشمکش های داخلی دولت، این بار نوبت دبیری بوده تا عزل شود.»
صادق کوشکی، فعال سیاسی نزدیک به جبهه پایداری و یکی از سخنران تجمعات عفاف و حجاب نیز در یادداشتی تند اقدام پزشکیان را مصداق ضرب‌المثل «روغن ریخته را نذر امام‌زاده کردن» دانسته و نوشته است: «چرا پزشکیان بعد از سفرهای مکرر دبیری به اروپا طی ۶ ماه اخیر(۵ سفر لاکچری به اروپا) او را عزل نکرد تا کار به سفر قطب جنوب نکشد؟ چرا با عوامل تکذیب سفر دبیری به قطب جنوب برخورد نکرده است؟ ایشان درباره سفر مدیرعامل شستا به سوئد نظری ندارند؟ ژست پزشکیان در عزل دبیری چند ضرب المثل را به یاد می‌آورد: روغن ریخته را نذر امام زاده کردن! از آب کره گرفتن! تبدیل تهدید به فرصت!»
درخواست برکناری دولتمردانی که زندگی تجملاتی دارند
پس برکناری دبیری برخی مخالفان پزشکیان این اقدام را پوپولیستی و در راستای دلگرمی مردمی که این روزها درگیر رنج‌های اقتصادی بسیاری هستند، تفسیر کردند اما هوادران دولت در فضای رسانه‌ای و برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی بر این باور هستند رئیس‌جمهوری که در کارزار انتخاباتی خود پیوسته به فرازهایی از نهج‌البلاغه استناد می‌کرد، در راستای ایجاد هماهنگی در قول و فعلش باید سایر مسئولین تراز اول دولتی که زندگی اشرافی دارند را عزل کند تا بهانه‌گیری‌های مخالفان و هزینه‌سازی دوستان خاتمه یابد.
در این چارچوب روزنامه جمهوری اسلامی با اشاره به حواشی سخنان جنجالی محمدرضا فرزین در گفتگو با خبرنگار صدا و سیما نوشته است: «کارگزاران حکومتی که جمهوری اسلامی نام دارد نه از باب استحباب بلکه به عنوان یک واجب سیاسی باید رفتار و سبک زیستی خود را جوری تعریف کنند که باعث آزار مردم نشود. رفتار معاون بازگشته از سفرتفریحی قطب جنوب، به قلم قرمز رئیس جمهور، پاسخی در خور گرفت. باید هم چنین می‌شد. آن مقام بالای اقتصادی [فرزین رئیس بانک مرکزی] که عیدی، سکه می‌دهد هم باید هم جواب پس دهد و هم کارش جواب بگیرد .آقایان مسئول گاهی البته برای ساعتی خود را جای مردم بگذارند بد نیست. شاید بفهمند که مردم چه می‌گویند و چه می‌کشند!»
قطعا مورد شهرام دبیری اولین و آخرین نمونه از نمایش زندگی لوکس یکی مدیر طراز اول دولتی نیست بنابراین چنانچه رئیس‌جمهور بتواند فارغ از جناح‌بندی‌های داخلی دولت این رویه ادامه دهد، می‌تواند به مخالفان و مردم نشان دهد که برای عمل به وعده‌هایش با کسی حتی حلقه دوستان و حامیانش تعارف ندارد و این کار را تا هر جایی که لازم باشد ادامه می‌دهد. البته ذکر این نکته نیز ضروری است که دفتر ریاست‌جمهوری باید نظارت بر معاونین و وزرا و مدیران رده بالا افزایش دهد تا دیگر هیچ‌یک از اعضای دولت نتوانند با اقدامات غیرمنطقی هزینه‌تراشی کند و زمینه‌های ناامیدی مردم را فراهم کند.
انتهای پیام/
نظر شما