به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، انتشار خبر تلخ و نگران کننده تعرض به ۹ دانش‌آموز در جنوب تهران موجی از نگرانی را در جامعه به همراه داشته است. وقوع این اتفاق ناگوار بار دیگر به ضرورت و اهمیت جدی امنیت جسمی و روانی کودکان در جامعه اشاره می‌کند. در حالی که نهادهای آموزش و والدین به دنبال پیشگیری از مسائلی از این قبیل هستند، باید اعتراف کرد که یکی از مهم‌ترین خلاء ها در این زمینه نبود آموزش مناسب در زمینه تربیت جنسی برای کودکان است.
علیرضا شریفی‌یزدی، روانشناس اجتماعی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درباره تربیت جنسی کودکان گفت: دلیل اصلی تمایل نداشتن والدین و جامعه به تربیت جنسی کودکان، ناآگاهی یا تفکیک نشدن واژه‌های تربیت جنسی و آموزش جنسی است. در دنیا مسئله آموزش جنسی پدیده‌ای رایج در نظام آموزشی و همچنین در خانواده‌هاست، ولی در فرهنگ کشورما این مسئله همیشه تابو بوده است. همیشه نوعی شرم و حیا در زمینه گفت‌وگو درباره مسائل جنسی وجود داشته است. این یک بعد فرهنگی است که باعث می‌شود فکر کنیم اگر در زمینه مباحث جنسی با بچه‌هایمان صحبت کنیم، آن‌ها دچار مشکل می‌شوند.
وی افزود: وقتی ما از تربیت جنسی صحبت می‌کنیم، درواقع درباره آگاه‌سازی فرزندانمان حرف می‌زنیم؛ اینکه اگر در برابر یک انسان بیمار جنسی قرار گرفتند، چطور بتواند از خود مراقبت کنند، حوزه خصوصی بدن خود و اندام‌های خصوصی را بشناسند و یاد بگیرند از چه سنی نباید به دیگران اجازه دهند که به حریم جنسی آن‌ها نزدیک شوند.
شریفی در ادامه گفت: عامل بعدی، تفکیک نشدن آموزش جنسی و تربیت جنسی است. ما فکر می‌کنیم هر نوع آموزشی در زمینه مسائل جنسی منجر به انحراف جنسی فرزندانمان و مشکلاتی از این دست می‌شود. در حالی که اگر بین این دو تفکیک قائل شویم و معنای درست تربیت جنسی را بفهمیم، طبیعتاً به این کار مبادرت می‌ورزیم چراکه به هر حال نیاز هست که بچه‌های ما اطلاعات لازم را برای پیشگیری از آسیب‌ها و صدمات ناشی از عدم آگاهی در زمینه مسائل جنسی کسب کنند.
وی افزود: دلیل سوم نبود تربیت جنسی صحیح در آموزش و پرورش است. آموزش و پرورش ما هم بحث تربیت جنسی را نه خودش به درستی درک کرده، نه برای خانواده‌ها تبیین کرده و نه جرئت می‌کند وارد این بحث شود. در نتیجه، مسئله از آنجا آغاز می‌شود که ما ابتدا باید بین این دو تفکیک قائل شویم، که خودش یکی از موانع بزرگ است.
شریفی‌یزدی درباره اهمیت تربیت جنسی کودکان درسنین کودکی گفت: می‌دانید که بسیاری از سوءاستفاده‌ها و آزارهای جنسی در دوره کودکی و در بعضی مواقع توسط محارم انجام می‌گیرد. اگر ما بتوانیم این تابو را کنار بگذاریم و تربیت لازم را به فرزندمان بدهیم، او یاد خواهد گرفت که از حریم خودش مراقبت کند، شیوه برخورد با افراد مختلف را بیاموزد و دچار تبعات و آسیب‌های آزار جنسی مانند اضطراب، بی‌خوابی، ترس، افسردگی، افت اعتماد به نفس، و عزت نفس پایین نشود.
وی در ادامه گفت: تربیت جنسی از آغازین روزهای زندگی شروع می‌شود. بنابراین، به طور کلی، از همان روز اول زندگی باید تربیت جنسی فرزندانمان را آغاز کنیم. در معنای خاص‌تر، زمانی که فرزند ما آگاهی پیدا کند و اندام خصوصی خود را بشناسد یعنی معمولاً از دو یا سه سالگی باید تربیت جنسی را آغاز کرد؛ کودکان در این سن بسیاری از آموزش‌ها را یاد می‌گیرند و این هم یکی از همان آموزش‌هاست. والدین می‌توانند به مقتضای سن کودک آموزش را شروع کنند. طبیعتاً هر چه سن بالاتر می‌رود، محتوای این مسئله دقیق‌تر و کامل‌تر خواهد شد.
روانشناس درباره علائم و نشانه‌های تعرض جنسی در کودکان توضیح داد: اضطراب ناگهانی وسنگین، شب ادراری، عصبی شدن ناگهانی کودک و واکنش نشان دادن به محرک‌های کوچک و بروز رفتارهای غیر طبیعی، فرار از جمع و انزوا طلبی، کم اشتهایی یا بی‌اشتهایی ناگهانی، ترس شدید و بروز آن در چهره و رفتار در صورت دیدن فرد متعارض می‌تواند از علائم مهم و قابل توجهی باشد، که نشان دهنده تجربه احتمالی آزار جنسی در کودکان هستند.
وی درادامه درباره نحوه برخورد درست والدین با کودکانی که مورد تعرض جنسی قرار گرفته‌اند، گفت: در گام نخست والدین باید از سرزنش و مقصر دانستن کودک خودداری کنند. نباید کودک را مورد مؤاخذه قرار داد که چرا در آن موقعیت بوده، چرا فریاد نزده یا چرا به موقع اطلاع نداده است. چنین برخوردهایی تنها موجب افزایش اضطراب، احساس گناه و بروز پنهان‌کاری در کودک می‌شود.
وی افزود: آنچه در ابتدا اهمیت دارد، ایجاد فضایی امن برای کودک است؛ فضایی که او بتواند بدون ترس و نگرانی، صحبت کند و احساساتش را ابراز کند. والدین باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن کودک را نزد روانشناس متخصص کودک ببرند تا با روش‌های درمانی مناسب، اضطراب ناشی از آزار جنسی در کودک کاهش یابد و ذهن او تا حدی آرام شود.
شریفی در ادامه گفت: گام مهم بعدی جلوگیری از تکرار شرایط آسیب‌زا و ایجاد فاصله میان کودک و فرد یا افرادی است که احتمال می‌رود عامل آزار بوده باشند. همچنین آموزش مهارت‌های اجتماعی، خودمراقبتی و کنترل هیجانی به کودک، از جمله اقداماتی است که والدین باید به طور جدی در دستور کار خود قرار دهند. آموزش مفاهیم ابتدایی تربیت جنسی متناسب با سن کودک نیز بسیار حیاتی است تا در صورت بروز موقعیت مشابه، کودک توان واکنش مؤثر و محافظتی داشته باشد.
وی تأکید کرد: در هیچ شرایطی نباید کودک را به دلیل بیان حقیقت سرزنش یا تحقیر کرد. این رفتار موجب می‌شود کودک در صورت تکرار آزار، از بازگو کردن ماجرا خودداری کند و آسیب روانی در وجودش انباشته شود. پنهان‌کاری ناشی از ترس و شرم، در آینده می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی چون افسردگی، پرخاشگری، تمایل به خودکشی، گرایش به مصرف مواد مخدر، پیوستن به گروه‌های انحرافی و حتی اختلالات جنسی شود.
روانشناس با انتقاد از نظام آموزش و پرورش کشور اظهار کرد: متأسفانه نظام آموزشی ما با وجود صرف هزاران ساعت از وقت کودکان، هیچ برنامه‌ریزی مشخص و مؤثری برای آموزش مسائل مهمی چون تربیت جنسی نداشته است. این کاستی‌ها، ریشه بسیاری از آسیب‌های اجتماعی و روانی هستند که امروز در میان کودکان و نوجوانان شاهد آن هستیم.
وی در پایان گفت: توصیه من به خانواده‌ها این است که در گام اول، دانش خود را در زمینه‌های تربیت جنسی و روان‌شناسی کودک افزایش دهند تا بتوانند در موقعیت‌های بحرانی، فرزندانشان را به درستی حمایت کنند. در گام دوم نیز ضروری است که این دانش را تنها برای خود نگه ندارند، بلکه از طریق انجمن اولیا و مربیان، آن را با دیگر والدین به اشتراک بگذارند تا آگاهی عمومی در جامعه ارتقا پیدا کند.
خبرنگار: مهدیه امجدیان
انتهای پیام /
نظر شما