به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، عدالت فرهنگی عرصه گسترده‌ای است که هر گوشه آن نیاز به توجه دارد در این بین اصحاب رسانه با رسالت خویش به خوبی می‌توانند میدان‌داری کنند. از این رو وظیفه مستندسازانی که بتوانند در عرصه فرهنگ با آثار خودقدمی برای تحقق عدالت فرهنگی بردارند بیش از پیش مهم به نظر می‌رسد. وظیفه‌ای که اگر به خوبی انجام شود شاهد خواهیم بود مسائل فرهنگی نقاط مختلف کشور مطرح و برای آن پاسخی نیز پیدا خواهد شد. از این رو با مهدی آگاه‌منش (مستند ساز و فیلمنامه‌نویس) برای پرداختن به این موضوع گفت‌وگو کردیم که متن آن را در ادامه می‌خوانید.
*مستندساز به سوژه شکل می‌دهد
ایسکانیوز: آثار ساخته شده در بخش مستند تا چه اندازه می‌تواند تصویر منصفانه‌ای از وضعیت کشور نشان دهد با توجه به اینکه می‌بینیم برخی از مستندها با سیاه‌نمایی که دارند وضعیت کشور را به زشتی نشان می‌دهند؟
مستند خودش ساخته نمی‌شود بلکه توسط مستندساز ساخته می‌شود از همین جهت مستندی که ساخته می‌شود هیچ گاه بی‌طرف نیست. به همین دلیل باید توجه بیشتری به بخش مستندسازی شود. البته تکنیک‌هایی هم برای مستندسازی وجود دارد ولی نگرش اصلی که مستندساز به سوژه دارد، مستند را شکل می‌دهد. اما به نظرم باید از آخر به اول نگاه کنیم یعنی اینطور باید نگاه کنیم که مستندساز موضوع را به خوبی بشناسد همچنین جهان‌بینی درستی هم داشته باشد. مستند ساز وقتی با دید درستی وارد شود خود به خود مستند نیز نگرش تازه‌ای به خود می‌گیرد. به خاطر همین وقتی یک موضوع از طرف چند نفر پرداخته می‌شود شاهد هستیم چند نگاه متفاوت وجود دارد و موضوع از زوایای زیادی مورد توجه قرار می‌گیرد.
*امکانات در نقاط مختلف باید توزیع شود
ایسکانیوز: طبق گفته خود شما، در هرجایی که مستندسازها وارد می‌شوند چند نوع نگاه به وجود می‌آید، وقتی در کشوری زندگی می‌کنیم که انواع و اقسام فرهنگ‌های مختلفی داریم، چرا مستند سازان به آن توجه نمی‌کنند تا فرهنگ‌ها و زیست بوم‌های کشور نیز ظهور و بروزی داشته باشند. یعنی وقتی نگاه می‌کنید، می‌بینید عرصه مستند ما آن طور که باید و شاید توجهی به فرهنگ‌های مختلف نداشته است. آیا چنین چیزی رخ داده و باید اصلاح شود؟
مسئله این است که هنرمندان و مستندسازان باید از تمام کشور باشند همچنین امکانات باید توزیع خوبی بین نقاط مختلف کشور داشته باشد تا افرادی که نگاه متفاوتی به مسائل گوناگون در نقاط مختلف کشور دارند، آن‌ها نیز بتوانند آثاری بسازند. مسئله دیگر این است که اگر مستند سازی هم از مراکزی چون تهران به نقاط دیگر مثل شهرستان‌ها می‌رود این کار هزینه‌هایی دارد که باید تامین شود. چیزی که اکنون در نظر گرفته نمی‌شود. به همین دلیل تمایل بیشتر می‌شود تا مسائل دم دستی و نزدیک باشد و در عرض چند روز اثر تولید شود. تامین هزینه‌های مستند کار کردن در لوکیشن‌های مختلف با فرهنگ های گوناگون را سخت می‌کند.
*ردپای نفت در عدالت فرهنگی
ایسکانیوز: شما تمرکزگرایی در تهران را به نوعی تایید می‌کنید. یعنی اگر هزینه‌ها را برای یک مستندساز در نظر بگیریم، می‌بینیم که ساختن یک مستند هزینه‌های زیادی دارد تا به جاهای مختلفی برود و با هزینه خود مستندی بسازد، آیا چنین نگاه تمرکزگرایی وجود دارد؟
قطعا چنین چیزی وجود دارد و نه تنها در فرهنگ بلکه در تمامی شئون اقتصادی است. این مسئله نه در چند سال اخیر بلکه از وقتی نفت کشف شد به وجود آمده است. یعنی تمام منابع به سمت کلان شهرها می‌آید مخصوصا تهران، که البته مسئله طبیعی است. این تمرکزگرایی در تمام عرصه‌ها وجود دارد. پزشک خوب بخواهید به کدام استان‌ها می‌روید؟ به مراکز استان‌ها می‌روید مخصوصا شهرهایی مثل تهران، اصفهان شیراز. این کشش همیشه وجود داشته و هنوز نیز وجود دارد.
*قدم‌های موثر صداوسیما
ایسکانیوز: اگر صداو سیما بخواهد برای رفع تمرکز گرایی قدمی بردارد آیا نشان دادن آراء و نظرات مختلف افراد کارشناس در برنامه‌های مناظره‌ای می‌تواند کمک کند به اینکه راهکارهایی برای رفع این مشکل پیدا شود یا نه؟
به عنوان یک بیننده می‌توانم بگویم برای این موضوع مثالی وجود دارد. به طور مثال شبکه مستند حرکت خوب و مثبتی بود که این موضوع را پوشش می‌دهد اما اینکه بگوییم به شبکه‌های دیگر گسترش پیدا کند و زمان خوبی به آن بدهند بحث دیگری است که فکر کنم قابل انجام است. اما شبکه مستند شبکه قابل اعتنایی است و تلاشش را می‌کند که این اتفاقات بیفتد.
*روایت درست در بستر مستند
ایسکانیوز: به یکی از نقش‌های صداوسیما اشاره کردید، اگر از نگاه یک مستندساز دغدغه‌مند نگاه کنیم با اینکه مشکلات مالی وجود دارد، به نظر شما چه عوامل دیگری کمک می‌کند تا مستندی مسائل مردم را بیان کند و نتیجه خوبی برای جامعه داشته باشد؟
نگاه درست داشتن به روایت مستند بخش مهمی در مستندسازی است. روایت خط سیر گفتن است. یک صفت برای مطلب است. یک اثر می‌تواند صفت‌های مختلف داشته باشد، اینکه چطور پرداخت شود این موارد باعث می‌شود مستند مخاطب داشته باشد. زیرا داستان گویی همواره مخاطب داشته است. مستند هم روایت جذاب داشته باشد در مورد هرچیزی باشد دیدنی است.
انتهای پیام/
نظر شما