به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز؛ جذب دانشجویان خارجی یکی از سیاست‌هایی است که در سال‌های اخیر و بعد از کاهش تعداد دانشجویان ایرانی در دستور کار مراکز آموزش عالی کشور قرار گرفته است. جذب این دانشجویان علاوه بر اینکه از نظر درآمدی می‌تواند به اقتصاد دانشگاه‌ها کمک کند به لحاظ فرهنگی نیز برای کشور ما از اهمیت زیادی برخوردار است. دانشگاه آزاد اسلامی هم چند سالی است به صورت جدی وارد عرصه جذب دانشجویان غیر ایرانی شده و موفقیت‌های خوبی هم کسب کرده است.

در ادامه گفت‌وگوهای نوروزی ایسکانیوز با معاونان دانشگاه آزاد اسلامی، با علاءالدین بروجرودی معاون بین‌الملل و امور دانشجویان غیرایرانی صحبت کرده‌ایم. بروجردی که تجربه سالها فعالیت در عرصه سیاست خارجی کشور و حضور در مجلس شورای اسلامی را دارد در این گفت‌وگو پیرامون مسائل مختلف دانشجویان غیر ایرانی صحبت کرده و از سیاست دانشگاه آزاد برای گسترش واحدهای برون‌مرزی در کشورهای همسایه سخن گفته است. متن کامل این گفت‌وگو به شرح زیر است:

به عنوان مقدمه گفت‌وگو در مورد تعداد دانشجویان خارجی که در دانشگاه آزاد مشغول به تحصیل هستند و اینکه بیشتر در کدام واحدها حضور دارند توضیحاتی بفرمایید؟

دانشگاه آزاد اسلامی یکی از بزرگترین مجموعه‌های آموزشی در سطح دنیاست و یک مجموعه غیردولتی هم به حساب می‌آید. این دانشگاه هم آوازه جهانی دارد و هم بیش از ۴۰ درصد آموزش عالی کشور را به خود اختصاص داده است. در معاونت بین الملل، ما هم مدیریت واحدهای برون‌مرزی و سیاست‌های حاکم بر آنها و هم موضوع جذب دانشجویان خارجی را دنبال می‌کنیم.

در سال تحصیلی جاری تصور اولیه این بود که با توجه به پدیده شوم کرونا، شاهد یک سیر نزولی در استقبال دانشجویان خارجی باشیم اما اتفاق برعکسی رخ داد و شاهد رشد ۵۰۰ درصدی جذب دانشجویان خارجی در دانشگاه آزاد بودیم. در مهر ماه  ۹ هزار دانشجو غیر ایرانی و در بهمن‌ ۱۳ هزار نفر جذب شدند. با توجه به این که تقریباً در تمام دنیا به خاطر پدیده کرونا از آموزش مجازی استفاده می‌کنند ما هم از همین قاعده پیروی می‌کنیم. البته ما منعی نداریم؛ تجهیزات لازم وجود دارد و حتی خوابگاه‌های اختصاصی تک نفره را برای رعایت پروتکل‌های مقابله با کرونا در نظر گرفته‌ایم ولی بعضی از کشورها قوانین خاص خود را دارند.

واحد الکترونیک دانشگاه آزاد اسلامی هم به سرعت امکانات لازم را برای تحقق این روش به کار گرفت و ما عملاً شاهد یک سهولت کار در این عرصه بودیم. آموزش مجازی به خصوص در رشته‌های علوم انسانی کاربرد خوبی پیدا کرده است. از آنجا که خیلی از کسانی که در دانشگاه ثبت نام می‌کنند؛ ممکن است داخل کشور خود شاغل باشند و رها کردن آنجا برایشان سخت باشد به احتمال زیاد در آینده هم آموزش مجازی استمرار داشته باشد. بیشتر دانشجویان غیرایرانی دانشگاه آزاد از کشورهای همسایه هستند. کشورهایی مثل افغانستان، عراق، ترکیه و حتی از برخی کشورهای شمال آفریقا ولی ثقل جمعیتی دانشجوی خارجی ما از کشورهای افغانستان و عراق است.

تعداد کل دانشجویان غیر ایرانی دانشگاه آزاد با در نظر گرفتن ۲۲ هزار نفری که ورودی سال تحصیلی جاری بودند؛ نزدیک به ۴۰ هزار نفر می‌شوند.

جمعیت دانشجویان خارجی در سطح جهان ۵ میلیون نفر هستند. حضور این دانشجویان در کشورهای مختلف یک گردش مالی ۳۰۰ میلیارد دلاری ایجاد کرده است. سهم ما در حال حاضر از این تعداد دانشجو نسبت به خیلی از کشورها کمتر است. سیاستی که در دانشگاه آزاد دنبال می‌شود این است که ما، هم از نظر کمیت رشد بیشتری داشته باشیم و هم به لحاظ کیفیت به گونه‌ای عمل کنیم که فارغ التحصیلان بهره‌وری علمی خوب داشته باشند.

حدود ۵۰ واحد از ۳۵۵ واحد داخلی کشور دانشجویان غیر ایرانی دارند. خیلی از واحدهای دیگر هم علاقه‌مند به جذب دانشجویان غیر ایرانی هستند. اما ما بر اساس ظرفیت هر واحد سیاست جذب را دنبال می‌کنیم. امیدواریم بتوانیم این وظیفه سنگین را به خوبی انجام دهیم چرا که قضاوت کننده اصلی کشورهایی هستند که دانشجویان خود را به ایران می‌فرستند. بنابراین گسترش بیشتر واحدها برای جذب دانشجوی خارجی بعد از یک بررسی اولیه صورت می‌گیرد  و اینکه آیا امکانات واحد ظرفیت این کار را دارد یا نه. یک مشکلی هم که وجود دارد، بحث زبان است. به طور مثال یک دانشجوی عرب زبان باید زبان فارسی را یاد بگیرد و این کار مدتی بین ۳ تا ۹ ماه طول می‌کشد تا دانشجو زبان خود را تکمیل کند.

آموزش زبان فارسی در ایران انجام می‌گیرد یا در کشور خود دانشجویان؟

 به شرایط بستگی دارد به طور مثال در لبنان که رایزن فعال داریم از آن ظرفیت استفاده شده است. در عراق هم دنبال کار مشابه هستیم ولی با توجه به اینکه واحد الکترونیک دوره آموزش زبان فارسی خیلی خوب و اثربخشی را طراحی کرده است در این زمینه عملاً مشکل خاصی نداریم.

 در مورد تعداد ۲۲ هزار دانشجوی ورودی امسال که گفتید؛ شبهاتی مطرح می‌شود. آیا این تعداد دقیق است؟

 تعداد ثبت‌نام کننده‌ها که بیشتر از ۳۰ هزار نفر بودند اما کسانی که واجد شرایط بودند و مدارکشان مورد تایید قرار گرفت توانستند ثبت‌نام کنند. در جلساتی که در وزارت علوم داشتیم هم بحث آمار مطرح شد. میزان استقبال از دانشگاه آزاد خیلی بیشتر از دانشگاه‌های دولتی است که 2 دلیل عمده دارد. یکی به دلیل کارگزاران فعالی است که ما در دیگر کشورها داریم و کار جذب دانشجو را انجام می‌دهند و علت دوم هم به خاطر این است که دانشگاه آزاد، مجموعه امکانات و تجهیزات مناسبی دارد. در هر صورت تعداد کل دانشجویان غیر ایرانی دانشگاه آزاد با در نظر گرفتن ۲۲ هزار نفری که ورودی سال تحصیلی جاری بودند؛ نزدیک به ۴۰ هزار نفر می‌شوند.

 میزان شهریه دانشجویان غیر ایرانی چقدر است؟

شهریه را هم کمیته شهریه و هم هیئت امنای استان‌ها و یک کار رقابتی تعیین می‌کنند. به طور مثال در رشته علوم پزشکی، شهریه برای هر سال حدود ۳ هزار دلار است اما واحدی مثل تبریز برای اینکه بتواند دانشجویان بیشتری از همسایگان خود جذب کند تخفیف قابل توجهی داده است. در مجموع نسبت به دانشگاه های خارج کشور شهریه خیلی ارزانتر است. ضمن اینکه یکی از دلایل استقبال بیشتر نسبت به دانشگاه‌های دولتی هم موضوع شهریه است. البته شهریه دانشگاه آزاد و دانشگاه‌های دولتی برای دانشجویان غیر ایرانی اختلاف چندانی هم ندارد اما اصل رقابت در اینجا لحاظ شده است.

واحدهای بیروت و امارات یک مشکل اساسی دارند که آن هم نداشتن مجوز رسمی از سوی کشور مقصد است.

دانشجویان خارجی بیشتر در کدام واحدهای دانشگاه آزاد مشغول به تحصیل هستند؟

 با توجه به ظرفیت دانشگاه‌ها و در نظر گرفتن شرایط جغرافیایی و همسایگی با کشورها یک تقسیم کاری صورت گرفته است. به طور مثال واحد تبریز با دانشجویان کشورهای ترکیه و آذربایجان بیشتر در ارتباط است. واحدهای تهران هم به خاطر ظرفیت و امکانات خیلی خوبی که دارند مورد استقبال اکثر کشورها هستند. اصفهان نیز جزو واحدهای فعال در زمینه جذب دانشجویان خارجی است. مشهد و قم هم به خاطر موقعیت مذهبی که دارند علاقه مندان خود را دارند. ضمن اینکه خود داوطلبان هم حق انتخاب دارد.

 نحوه پذیرش دانشجویان غیرایرانی در دانشگاه آزاد به چه شکل است؟

 برخی از واحدهای داخلی مثل کیش و ارس که امتحان تخصصی خود را دارند و از این طریق دانشجو می‌گیرد. به طور کلی دانشجویانی که از خارج کشور جذب می‌شوند مشمول قواعد داخلی نیستند و نیازی به کنکور ندارند اما خود دانشگاه شرایطی دارد. ما نمی‌خواهیم به خاطر جذب بیشتر دانشجو، افرادی را که به لحاظ توان تحصیلی پایین هستند جذب کنیم. به همین خاطر حداقل‌هایی برای رشته‌های مختلف در نظر گرفته شده است. برای رشته های مهمی مثل پزشکی هم آزمون گرفته می شود. هدف ما این است که برای حفظ اعتبار دانشگاه، افرادی وارد دانشگاه شوند که حداقل‌های لازم را داشته باشند.

 برخی دانشجویان غیر ایرانی برای کار با سامانه آموزشیار مشکل داشته‌اند؛ برای حل این اشکال چه تدبیری کرده‌اید؟

آموزشیار سامانه جدیدی است و حتی خیلی از واحدهای داخلی هم برای کار با آن دچار مشکل بودند اما بسیاری از مشکلات به سرعت برطرف شده است. معاونت بین‌الملل هم به بخش تخصصی راه‌اندازی این سامانه پیشنهاد چند زبانه شدن سامانه را داده است که چند زبانه شدن سامانه در دستور کار قرار گرفته است. پیشنهاد دیگر هم این بوده که دانشجویان غیر ایرانی بتوانند بر مبنای شماره گذرنامه خود وارد سامانه شوند. اصل کاستی‌ها مورد تایید است اما به سرعت در حال رفع آنها هستیم.

 یکی از مشکلاتی که دانشجویان خارجی دارند این است که برخی از آنها نمی‌توانند در کلاس‌های آنلاین حاضر شوند.

بر اساس گزارش‌هایی که ما دریافت کرده‌ایم؛ در برخی از کشورها مشکلات اینترنتی وجود دارد و این مسئله مربوط به دانشگاه نیست. اما برای اینکه دانشجویان از روش آموزش مجازی محروم نمانند از دفاتر خارج کشور هم کمک گرفته‌ایم که اضافه بر روش آنلاین، مطالب ضبط شده در سایت قرار گیرد تا دانشجویان بتوانند از آنها استفاده کنند. ضمن اینکه با توجه به رشد چند برابری جذب دانشجویان غیر ایرانی در سال جاری به سرعت در حال تقویت امکانات و رفع نواقص هستیم.

خیلی مهم است که مطالعه اولیه دقیق صورت بگیرد. ما باید در کشوری حضور پیدا کنیم که از محل درآمدهای حاصل از شهریه، دانشگاه بتواند خود را اداره کند و این اصل مهمی است.

از دیگر مشکلاتی که دانشجویان خارجی با آن روبرو هستند؛ انتخاب موضوع برای پایان‌نامه و رساله دکتراست. دانشگاه آزاد طرح پایش را راه انداخته است تا پژوهش‌ها را کاربردی کند اما دانشجویان غیر ایرانی با این موضوع مشکل دارند و ترجیح می‌دهند موضوع پژوهششان مرتبط با کشور خودشان باشد؟

 به طور کلی دانشجویان برای انتخاب موضوع پایان‌نامه صاحب‌نظرند و اجباری وجود ندارد. ضمن این‌که در حال ارائه موضوعات متنوع‌تری هستیم که برخی از آنها می‌تواند فرامرزی باشند تا به طور مثال دانشجوی عراقی بتواند به پدیده ریزگردها بپردازد؛ پدیده‌ای که مشکلی برای کل منطقه است. برای حل این مسئله تاکنون چندین وبینار هم با واحدهایی که دانشجویان برون‌مرزی دارند گذاشته‌ایم. سیاست کلی این است که محدودیت خاصی برای دانشجویان غیر ایرانی نگذاریم.

 در مورد واحد های برون‌مرزی و گسترش آنها چه برنامه‌ای وجود دارد؟

 در سفر آخری که به افغانستان داشتیم؛ مذاکرات مفصلی با وزیر تحصیلات عالیه و معاون رئیس‌جمهور این کشور صورت گرفت. به دنبال تعمیم واحد کابل به سایر شهرهای این کشور هستیم و به همین خاطر به مزارشریف سفر کردیم و یادداشت تفاهمی با یکی از دانشگاه‌های این شهر امضا شد. در شهر هرات هم کار مشابهی صورت گرفت. برای سایر ایالت‌های مهم افغانستان هم چنین برنامه‌ای داریم و جزو سیاست‌های مصوب شده ماست که مذاکرات اولیه هم برای آنها صورت گرفته است.

 به جز کشور افغانستان، واحد آکسفورد را هم در انگلستان داریم که در ۷ یا ۸ رشته به صورت مجازی فعال است. اما واحدهای بیروت و امارات یک مشکل اساسی دارند که آن هم نداشتن مجوز رسمی از سوی کشور مقصد است. اخیراً هیئتی از بیروت آمده بودند و با دکتر طهرانچی هم ملاقات داشتند. در این جلسه روشی پیشنهاد شد که بتوانیم به سرعت معضل مجوز دانشگاه بیروت را حل کنیم و به یک دانشگاه مجوزدار رسمی تبدیل شود.

با کشور یمن هم با وجود شرایط جنگی که دارد، توافق خوبی صورت گرفته است که انشالله واحد دانشگاه آزاد آنجا راه اندازی شود. به طور کلی اولویت ما کشورهای همسایه است. در کشور ترکیه هم ایرانی‌های زیادی زندگی می‌کنند و علاقه‌مندند که بتوانند از این ظرفیت دانشگاه آزاد استفاده کنند.

سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا دانشگاه آزاد واحدهای برون مرزی خود را در کشورهایی که غالباً درگیر جنگ و مسائل داخلی خود هستند احداث می‌کند؟

منطقه ما یک منطقه بحرانی است. افغانستان در همه سال‌های بعد از انقلاب گرفتار درگیری‌هایی بوده است اما این مانع نشده که کارهای علمی خودمان را آنجا انجام ندهیم. کشور سوریه هم  روابطی راهبردی با ما دارد و به صورت جدی دنبال مجوز در این کشور هستیم. به طور کلی منطقه ما منطقه‌ایست که چنین وضعیتی دارد و سیاست ما این نیست وارد کشوری شویم که بحران داشته باشد. ضمن اینکه ما در آکسفورد که یک مرکز علمی در جهان به حساب می‌آید هم واحد داریم. کشورهای جنوب شرق آسیا مثل مالزی و حتی چین هم تحت مطالعه هستند و امیدواریم که به یک نتیجه مطلوب برسیم.

واحد آکسفورد در مقاطعی پاتوق افراد خاصی بوده که به جای تدریس یا انجام کارهای مربوط به دانشگاه مشغول کار دیگری بودند.

برای کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین هم ظاهراً صحبت‌هایی شده بود؛ آنها به کجا انجامید؟

 در معاونت بین‌الملل یک کارگروه غرب آسیا راه‌اندازی کردیم و از ظرفیت فکری سفرای سابقمان در این کشورها استفاده می‌کنیم. برای آفریقا هم کار مشابهی صورت گرفته و اولین جلسه کارگروه نیز برگزار شده است. آفریقا جزو مناطق هدف ماست تا بتوانیم آنجا واحد تاسیس کنیم. مستحضر هستید که دانشگاه آزاد به عنوان بزرگترین مجموعه غیردولتی کشور، حتی یک ریال از دولت بودجه نمی‌گیرد. این یعنی اینکه دانشگاه آزاد خودگردان است. بنابراین خیلی مهم است که مطالعه اولیه دقیق صورت بگیرد. ما باید در کشوری حضور پیدا کنیم که از محل درآمدهای حاصل از شهریه، دانشگاه بتواند خود را اداره کند و این اصل مهمی است.

 حرف و حدیث‌های زیادی درمورد واحد آکسفورد وجود دارد. سوال اول این است که آیا واقعاً واحد مستقر در آکسفورد وجود دارد یا نه؟ و اگر وجود دارد وضعیت ساختمانی این واحد چگونه است؟

 واحد آکسفورد در بین واحدهایی که دانشگاه آزاد خارج از کشور دارد؛ تنها واحدی است که ملکش متعلق به خود دانشگاه است. این واحد در زمینی به متراژ ۴ هکتار واقع شده و ساختمان‌ها و امکانات خوبی هم دارد. در حال حاضر هم در ۷ یا ۸ رشته واحد آکسفورد فعالیت دارد. بنابراین؛ اول اینکه واحد آکسفورد واقعیت دارد، دوم اینکه یک واحد رسمی در کشور انگلستان است و سوم اینکه به دلیل فضای فعلی کرونا که در کل جهان وجود دارد این واحد فعالیت خود را به صورت مجازی انجام می‌دهد. دولت انگلستان هم مکلف است بعد از گذر دوره کرونا به کسانی که در دوره‌های این دانشگاه قبول می‌شوند؛ ویزا دهد.

مشخص است که واحد آکسفورد در چه رشته‌هایی پذیرش دارد و اینکه اساتید آنجا از کجا تامین می‌شود؟

رشته های مختلفی مثل زبان انگلیسی و زبان فارسی و رشته‌های فنی و مهندسی مثل معماری و کامپیوتر که بیشتر مورد استقبال هستند در این دانشگاه ارائه می‌شود. برخی از اساتید آنجا هم از اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد هستند که به آنجا اعزام شده‌اند. ضمن اینکه برای زبان فارسی به دنبال این هستیم که یک مرکز ایرانشناسی آنجا راه‌اندازی کنیم. در حال حاضر همه این رشته‌ها به صورت مجازی فعال است چرا که به خاطر شرایط کرونا ویزای ورود نمی‌دهند.

 وضعیت آموزش این واحد در سال های قبل چگونه بوده است؟

در مقاطعی آموزش به صورت حضوری بوده، ضمن اینکه در زمان برخی از مدیریت‌های اسبق دانشگاه آزاد، برنامه این بوده که واحد بسته شود و حتی این موضوع را به دولت انگلستان اعلام کرده بودند اما در حال حاضر چنین سیاستی وجود ندارد. واحد آکسفورد برای ما یک پایگاه علمی است و بستن هیچ واحدی در سیاست ما نیست. البته این واحد در مقاطعی پاتوق افراد خاصی بوده که به جای تدریس یا انجام کارهای مربوط به دانشگاه مشغول کار دیگری بودند. با آمدن تیم مدیریتی جدید و حساسیت فوق‌العاده‌ای که آقایان ولایتی و طهرانچی دارند نقطه پایانی بر روش‌های پیشین گذاشته شد. درباره مسائل مالی این واحد هم بررسی‌هایی صورت گرفته و به بخش‌های مرتبط در دانشگاه ارجاع داده شده تا درباره آن تصمیم‌گیری شود.

 دانشجویان غیر ایرانی امکان استفاده از تسهیلات رفاهی و اجتماعی دانشجویان ایرانی را ندارند. آیا معاونت بین الملل، سیاست‌های حمایتی برای این دانشجویان در نظر گرفته است؟

 واحدهای دانشگاه آزاد به صورت هیئت امنایی مدیریت می شوند. این هیئت‌ها اختیاراتی دارند که طبق آن می‌توانند تصمیم‌گیری‌های مخصوص به خود را داشته باشند. به طور مثال واحد اصفهان ابتکاری به خرج داد و برای دانشجویان غیر ایرانی خود شرایطی را فراهم کرد که بتوانند از کارت‌های بانکی ایرانی استفاده کنند. در معاونت بین‌الملل هم ما این موضوع را بخشنامه کردیم و به سایر واحدها ابلاغ کردیم تا از این الگو استفاده کنند.

 برگزاری اردوهای سالانه و بازدید از مناطق دیدنی کشور هم جز کارهای فرهنگی است که صورت می‌گیرد تا این دانشجویان خاطره خوبی از کشور داشته باشند که البته به خاطر شرایط کرونا این کار محدود شده است. ما به دنبال این هستیم که فردی که وارد کشور می‌شود با خاطره خوب ایران را ترک کند و تاثیر مثبت و الهام بخشی از حضور در کشور بگیرد. امیدواریم کرونا هرچه زودتر از بین برود تا بتوانیم این ایده ها را عملی کنیم.

دانشگاه‌های دولتی برای دانشجویان غیر ایرانی خود تشکل‌های صنفی و دانشجوی تشکیل داده است. چنین تشکل‌هایی هنوز در دانشگاه آزاد وجود ندارد؛ برنامه‌ای برای انجام این کار در آینده دارید؟

خود دانشجویان نماینده‌هایی دارند که با مدیرکل جذب دانشجویان خارجی دانشگاه آزاد در ارتباط هستند. در طراحی ما برای آینده هم ایجاد تشکل‌هایی وجود دارد که جز برنامه‌های فرهنگی ماست.

 برگزاری کلاس‌های عملی برای دانشجویانی که در رشته‌های پزشکی و مهندسی مشغول به تحصیل هستند تبدیل به یک چالش شده است. از طرف دیگر قبلا گفته شده بود اگر کلاسی برگزار نشد شهریه برگردانده می‌شود. برخی از این دانشجویان اظهار می‌کنند که ما واحد را گرفته‌ایم اما یک یا دو جلسه بیشتر برگزار نشده ولی شهریه‌ای به ما برگردانده نشده است.

 با وجود شرایط کرونایی ما منعی برای ورود دانشجویان خارجی به کشور نداریم؛ به خصوص برای رشته‌های پزشکی که بعد از سال دوم باید در بیمارستان حاضر شوند. ضمن اینکه دانشجویان رشته پزشکی در حال حاضر هم داخل کشور حضور دارند. برای بقیه رشته‌ها هم ما منعی قائل نیستیم و ویزا به آنها داده می‌شود؛ حتی خوابگاه هم به میزان نیاز آنها در نظر گرفته شده است. ما خود را ملزم می دانیم که به تعهدات خود عمل کنیم و هیچ گونه محدودیتی هم برای اجرای تعهدات خودمان قائل نیستیم اما اینکه فردی خودش نتواند بیاید دیگر مسئولیت با خود اوست.

 برای تسهیل امور دانشجویان غیر ایرانی قرار شد که دفاتر کنسولی در دانشگاه‌ها ایجاد شود. آیا در واحدهای دانشگاه آزاد چنین دفاتری تشکیل شده است؟

 این دفاتر تقریباً در همه استان‌های کشور در دانشگاه دولتی مرکز استان ایجاد شده است و در دانشگاه آزاد هم یک نماینده رابط دارند. در واقع اصل امور کنسولی را در دانشگاه دولتی مرکز استان متمرکز کردند و رابطی در دانشگاه آزاد برای هماهنگی کارها انتخاب شده است. ما تقاضا کردیم که با توجه به حجم زیاد دانشجویان غیر ایرانی، در دانشگاه آزاد هم به صورت مستقل این دفاتر ایجاد شود که در وزارت علوم این موضوع در حال تصمیم‌گیری است.

 آقای بروجردی اگر بخواهد بین یک پست سیاسی و یک پست دانشگاهی در آینده یکی  را انتخاب کند، به انتخاب کدامیک تمایل بیشتری دارد؟

 من ۴۰ سال است که مشغول کارهای سیاسی‌ بوده‌ام. ۱۸ سال در وزارت امور خارجه بودم و از سرکنسولی و کارداری و سفیری گرفته تا معاون وزیر امور خارجه، مشغول فعالیت بوده‌ام. در مجلس هم همین کار را انجام می‌دادم و ۱۴ سال رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجه بودم. بنابراین دوره کارهای سیاسی من گذشته است. این فضای جدید جایگاه بسیار مهمی است چون افرادی که برای تحصیل وارد کشور می‌شوند اگر ما آنها را خوب مدیریت کنیم؛ می‌توانند به علاقه‌مندان جمهوری اسلامی در کشورهای خود تبدیل شوند و این به سود منافع ملی جمهوری اسلامی است.

انتهای پیام/