گروه اجتماعی ایسکانیوز_ سید محسن طباطبایی مزدآبادی؛ شهرها مقر و جولانگاه فناوری‌ها هستند. فناوری‌های شهر هوشمند شیوه‌های غیرحرفه‌ای مدیریت عملیات و خدمات روزمره را در بسیاری از شهرهای جهان تغییر داده و یا در حال تغییر آن است. گسترش IOT موجب شده است که صدها هزار سیستم متصل به هم در درون زیر ساخت‌های شهری جاسازی شده و از طریق این سیستم‌ها مدیران و برنامه ­ریزان شهری بتوانند مسائل روزمره زندگی شهروندان را به طور واقعی حل کرده و شرایط را بهبود بخشند. بر مبنای گزارش‌­ها و اظهارات شرکت IDC، سرمایه گذاری جهان در زمینه فناوری‌های هوشمند شهری در سال ۲۰۱۸ بیش از ۸۰ میلیارد دلار بوده و در سال ۲۰۲۱ به ۱۳۵ میلیارد دلار خواهد رسید. داستان شهر هوشمند و هوشمندسازی شهرها چندان جدید نبوده و به اواسط دهه ۱۹۷۰ میلادی بر می‌گردد اما از سال ۲۰۰۰ به این سو این واژه عمومیت بیشتری یافت و کاربرد تکنولوژی و پردازش داده‌ها و اطلاعات در مدیریت شهری رواج گسترده پیدا کرد.

این گسترش روز به روز بیشتر شده به نحوی که امروزه گوگل اسکولار بیش از دو میلیون و پانصد هزار مطالعه در باره شهر هوشمند را در جهان نشان می‌دهد شهر هوشمند که با عناوین انتزاعی دیگری همچون شهر اطلاعاتی، شهر دیجیتال، شهر الکترونیکی، شهر سایبری، شهر بی سیم، شهر منعطف و ... نیز نامگذاری می‌شود اکنون نه تنها ادبیات گسترده‌ای دارد بلکه تجارب عملیاتی موفق پرشماری در شهرهای سطح جهان دارد  باید گفت زندگی در شهرهای هوشمند راحت‌تر ایمن‌تر و رضایت بخش تر است به همین خاطر در تعریف شهر هوشمند گاهی آن را شهر پایدار و شهر زیست پذیر نیز می‌نامند، شهر هوشمند نظارت شهروندی را در پی دارد و بهره وری انرژی و پایداری زیست محیطی را سبب می‌شود بر این اساس توسعه شهرهای هوشمند در جهان در حال گسترش است و پیش بینی می‌شود بازار جهانی هوشمند سازی شهرها تا سال ۲۰۲۵ به ۵/۲ تریلیون دلار برسد.

کلانشهر تهران هم چند سالیست که استراتژی هوشمند سازی را جسته و گریخته دنبال می‌کند اما به نظر می‌رسد این اقدامات از انسجام و حجم کافی برخوردار نبوده و آثار آن منجر به حل واقعی مشکلات نشده است. در برنامه پنج ساله سوم شهر تهران مصوب ۳۰/۱۰/۹۷ شورای اسلامی شهر تهران که در ۱۱ فصل تنظیم و ارائه شده است فصل سوم به موضوع مهم نوآوری و هوشمندسازی اختصاص داده شده است اگرچه شاخص‌های شهر هوشمند به طور جامع و کامل در این مبحث دنبال نشده است اما اختصاص بخشی از برنامه بالادستی تهران به هوشمندسازی یقیناً گام مهم و مفیدی بوده است.

در برنامه پیشنهادی شهردار نیز که در سال ۹۷ با عنوان تهران شهر خلاق ارائه شد واضح است که هوشمندسازی در بطن و متن این برنامه قرار دارد چرا که خلاقیت پیوند تنگاتنگی با هوشمند سازی دارد و گذار به شهر خلاق نیازمند اتصال بخش‌های مختلف شهر به همدیگر است در این برنامه آمده است ذیل فصل تهران هوشمند آمده است تهران دارای یک منطقه پایلوت محله هوشمند خواهد بود منطقه‌ای که الگوی توسعه تهران خواهد بود منطقه‌ای با بیشترین میزان تولید و مصرف انرژی تجدید پذیر در کشور منطقه‌ای با بیشترین میزان اتصال به اینترنت اشیاء به ابر اینترنت و منطقه‌ای با میزان بالای استفاده از فناوری‌های همراه با طبیعت محله هوشمند یک محله پایلوت برای توسعه دهندگان فناوری است تا از دستاوردهای خود رونمایی کنند. حال که چنین بحثی به وضوح در برنامه پیشنهادی شهردار گنجانده شده باید پرسید چه میزان از این هدف تحقق یافته است.

اگرچه پروژه تهران هوشمند با اپلیکیشن‌هایی مانند  سامانه تهران من، سامانه با هم، سامانه شفافیت و پارک حاشیه‌ای و مانند آن اقداماتی را انجام داده است و تحرکاتی داشته است اما واقعیت این است که هوشمند سازی شهری چیزی بسیار فراتر از اینهاست. ضمن اینکه اطلاعات بارگذاری شده در همین سامانه‌ها اکثراً به روز نیست به عنوان مثال داده‌های مربوط به آلودگی هوا مربوط به سال ۹۶ می‌باشد و طبعاً اطلاعات ۵ سال پیش کاربرد چندانی برای تحلیل ندارد. همچنین آخرین آمار مربوط به میانگین مصرف بنزین و نفت گاز در شهر تهران در این سامانه مربوط به سال  ۹۸ است که باز هم کارایی چندانی ندارد یا در بخش زمین و مسکن آخرین نقشه‌های پروانه‌های ساختمانی تخریب و نوسازی در سایت داده‌های اطلاعاتی تهران مربوط به سال ۹۷ است این در حالیست که در شهری مانند تورنتو دادها دقیقاً مربوط به یک روز کاری قبل است یکی از شاخصه‌های مهم اطلاعات به روز بودن آنهاست و مشخصه مهم دیگر قابلیت استفاده برای عموم شهروندان است یعنی شهروندان بر مبنای آن داده‌ها تصمیم بگیرند. ضمن اینکه  در شهر هوشمند صرفاً نباید شهروندان را به عنوان کاربر داده‌ها در نظر گرفت بلکه باید آنها را ذینفع به حساب آورد. به هر حال آنچه در تهران با عنوان هوشمند سازی انجام گرفته است در بهترین حالت مقدمه و دیباچه‌ای بر شهر هوشمند است.

حمایت از نوآوری شهروندان، اتصال و ارتباط با مراکز فناوری و دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی، ارتباط با دانش بنیان‌ها  پشتیبانی گسترده از اینترنت اشیاء و دسترسی به طیف وسیعی از خدمات آن در خانه، محل کار خیابان، مراکز فرهنگی ورزشی هنری تفریحی و به‌کارگیری گسترده بخش خصوصی در فرایند هوشمند سازی تنها بخشی از پارامترهای هوشمند سازی است که در تهران راه درازی تا تحقق آنها پیش رو است بیش از ۵ هزار شرکت دانش‌بنیان در کشور وجود دارد که شهرداری تهران باید بتواند به عنوان خوشه‌های نوآوری از دستاوردهای آنان استفاده کند اما در حال حاضر این لینک برقرار نیست و یا به شکلی محدود است. با این اوصاف باید گفت هوشمند سازی برای مدیران شهری تهران هیچ‌گاه اولویت نبوده بلکه صرفاً در حاشیه برنامه‌ها دیده  شده است.

انتهای پیام/