به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری ایسکانیوز، سازمان همکاری شانگهای به مناسبت بیستمین سالگرد تاسیس، اعضای خود را افزایش داده و ایران را به عنوان عضو ثابت پذیرفته است. این عضویت برای ایران مزایای متفاوت و قابل توجهی در پی دارد، چراکه کشورمان چند سالی است که استراتژی و سیاست نگاه به شرق را در حوزه بین‌الملل تدوین کرده است.
در این ارتباط با سید مصطفی ابطحی استاد روابط بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات گفت‌وگو کرده‌ایم. این مصاحبه به شرح زیر است:
سازمان همکاری شانگهای با چه اهداف تشکیل شده است؟ و اهمیت این سازمان چیست؟
ایران از سال 2005 عضو غیردائم این سازمان بوده و نهمین کشور عضو ثابت این اجلاس منطقه‌ای است. بعد از انقلاب اسلامی برای نخستین بار توانسته به صورت ثابت عضو یک سازمان منطقه مانند سازمان شانگهای اولین سازمان شود. سازمان شانگهای با محوریت روسیه و چین در سال 1996 تاسیس شد. هدف اصلی تاسیس این سازمان، مقابله با تهدیدات نظامی کشورهای دیگر و دخالت کشورهای فرامنطقه‌ای در امور داخلی کشورهای منطقه بود.
در حال حاضر 2 عضو از پنج عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد و چهار قدرت هسته‌ای جهان، در این سازمان عضویت دارند. حدود 60 میلیون کیلومتر مربع از کره خاکی در اختیار کشورهای عضو شانگهای قرار دارد. این کشورهای عضو با جمعیتی بالغ بر 3 میلیارد نفر، 40 درصد جمعیت جهان را به خود اختصاص می‌دهند. همچنین حدود یک سوم مساحت جهان نیز به کشورهای عضو این سازمان تعلق دارد.
جمعیت، مساحت، منابع عظیم انرژی و معادن معدنی و بازار مصرف مناسب کشورهای عضو پیمان شانگهای نشان‌دهنده میزان اهمیت این سازمان است. شاید حفظ امنیت از اهداف اصلی و ابتدایی تشکیل این سازمان بوده؛ اما در حال حاضر سویه‌های اقتصادی نیز در این سازمان مشهود است. البته شاید این موضوع چندان هم ناخوشایند نباشد چراکه باعث می‌شود این پیمان تاثیرگذاری بیشتری در تحولات منطقه و جهان داشته باشد.
چرا عضویت ثابت ایران در پیمان شانگهای دارای اهمیت است؟
ایران یکی از کشورهای قدتمند منطقه بوده که چهارراه مواصلاتی شرق و غرب و شمال و جنوب است. ایران صادر کننده عمده نفت و گاز در جهان و یکی از اعضای قدرتمند عضو سازمان اوپک محسوب می‌شود که انتقال مسالمت آمیز و بی دغدغه نفت به سایر مناطق جهان را تضمین کند. بنابراین عضویت ایران در این سازمان، برای سایر اعضای نیز فوایدی دارد.
ایران از الحاق و عضویت در سازمان همکاری شانگهای منافع بی‌شماری را به دست می آورد. کشور ما با این عضویت در عمل انزوای تحمیلی غرب و ایالات متحده آمریکا را بی‌اثر یا کمرنگ کرده است. همچنین این عضویت باعث می‌شود شان و منزلت سیاسی و بین‌المللی ایران ارتقا پیدا کرده و قدرت چانه‌زنی بین‌المللی نیز تقویت خواهد شد.
ایران علاوه بر عضویت دائم در این سازمان، می‌تواند روابط دوجانبه و چند جانبه خود با سایر کشورهای عضو را گسترش داده و از ظرفیت اقتصادی و بازار مصرف این کشورها بهرمند شود.
ایران در سال 2020 حدود 28 میلیارد دلار مبادله تجاری با کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای داشته و صادرات ایران به این کشورها نیز حدود 13 میلیارد و 600 میلیون دلار بوده است. همچنین واردات ایران از این کشورها نیز حدود 13 میلیارد و 400 میلیون دلار در یک سال گذشته بوده ست.
حجم بالای واردات و صادرات نشان می‌دهد که ایران می‌تواند نیازهای کشورهای منطقه را برطرف سازد و در این راستای نیز نیازهای مختلف خود را مرتفع کند.
ایران برای کشورهای منطقه، بازار تجاری و مصرفی بسیار خوبی در حوزه صنایع صنعتی است. در نتیجه به واسطه این سازمان، ظرفیت اقتصادی بسیار وسیعی برای کشورهای منطقه فراهم می‌شود که ایران وارد فصل جدیدی از روابط اقتصادی خود با کشورهای دیگر خواهد شد. این عضویت، گام بسیار مهمی در جهت همگرایی اقتصادی و منطقه‌ای و ادغام اقتصادی هرچه بیشتر کشورهای منطقه است.
روسیه و چین از اعضای اصلی و ثابت سازمان همکاری شانگهای هستند، عضویت این دو کشور در این پیمان، چه مزایایی برای ایران در پی خواهد داشت؟
ایران با عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای می‌تواند از ظرفیت اقتصادی و سیاسی دو کشور روسیه و چین در تمامی حوزه‌ها بهره‌برداری بیشتری انجام دهد. این دو کشور عضو دائم شورای امنیت نیز هستند، در نتیجه می توانند در چالش‌های بین ایران و غرب از جمله پرونده هسته‌ای و قطعنامه‌های شورای امنیت، از هم پیمان استراتژیک خود دفاع کرده و فضای جدید سیاسی و بین‌المللی را برای ایران فراهم کنند.
همچنین روسیه و چین با عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای می‌توانند مناسبات خود با تهران را تقویت کنند.
عضویت ثابت ایران در سازمان همکاری شانگهای چه تاثیراتی در پیشبرد قرارداد 25 ساله مابین چین و کشورمان دارد؟
عضویت دائم ایران در پیمان همکاری شانگهای، بستری را فراهم می‌کند تا قرارداد 25 ایران و چین به صورت مناسب و منسجم‌تر پیگیری شود. این قراداد در ابتدا باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد و سپس در جهت تضمین و حداکثر سازی منافع ملی کشور اجرایی شود.
همکاری ایران و چین در این سازمان، زمینه مناسب برای عملیاتی کردن این قرارداد را فراهم خواهد کرد. عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای در شرایطی پذیرفته شد که کشورمان از سوی آمریکا و غرب در شرایط تحریمی قرار دارد. ایران با وجود تمامی مشکلات، هیچ امتیاز سیاسی به غرب نداده و با اتکا به ظرفیت‌های داخلی خود، اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و مقاومت مردم در برابر فشارهای اقتصادی عزت خود را حفظ کرده است. در چنین شرایط عضویت ایران در این سازمان، این پیام مهم را به جهان مخابره می‌کند که ایران، دیگر تنها و منزوی نیست.
غرب باید بداند که در اتخاذ سیاست‌های خود در قبال ایران، باید محتاط تر باشد و منافع ملی ایران را به دلیل ارتقا جایگاه، شان و منزلت سیاسی، در نظر بگیرند.
در حال حاضر ناتو از چند قطبی و چند جانبه گرایی کشورهای عضو خود رنج می‌برد.
رقابت شانگهای با ناتو
به عقیده بنده سازمان همکاری‌های شانگهای می‌تواند در آینده از نظر قدرت و نفوذ با ناتو برابری کند. ناتو بعد از جنگ جهانی دوم، تاسیس و آغاز به فعالیت کرده است و اکنون بیش از 70 سال از تاسیس این سازمان می‌گذرد. در حالی که پیمان شانگهای از 1996 تاسیس شده است و قدمت سیاسی زیادی ندارد. بنابراین مقایسه شانگهای با ناتو مقایسه مناسبی نیست.
این سازمان منطقه‌ای باید نقش خود را در حوزه‌های مختلف از جمله تامین امینت کشورهای عضو، پاسداری از امنیت جمعی کشورهای جهان، مقابله با تهدیدات امنیتی کشورها، مبارزه با تروریسم دولتی یا سازمان یافته، جرائم سازمان یافته و دخالت غرب در آمریکا در امور کشورهای منطقه، ارتقا دهد.
با توجه به سرعت تحولات اقتصادی و امنیتی در جهان، به طور قطع سازمان همکاری شانگهای درباره موضوعات مختلف جهان، که به نحوی امنیت کشورهای عضو را تهدید و به چالش می‌کشد، مواضع قدرتمندانه‌ای اتخاذ خواهد کرد.
همچنین پیمان همکاری شانگهای در آینده رقیب جدی برای ناتو خواهد بود. چراکه در حال حاضر ناتو از چند قطبی و چند جانبه گرایی کشورهای عضو خود رنج می‌برد. در حالی که پیمان شانگهای با انسجام کشورهای عضو در حال قدرت گرفتن است.
انتهای پیام/
نظر شما