به گزارش خبرنگار فرهنگی ایسکانیوز، دامغان در استان سمنان و در مسیر و شاهراه زیارتی علی‌ابن‌موسی‌الرضا(ع) با فاصله ۳۲۰ کیلومتر از پایتخت(تهران) و ۵۹۰ کیلومتر از مشهدالرضا یکی از شهرهای پیشینه‌دار تاریخی و در مسیر راه ابریشم از سرفصل‌های سترگ تاریخ ایران زمین است که بخشی از برگ‌نوشته‌های طلایی تاریخ این سرزمین را به خود اختصاص داده و با محصول جهانی پسته به عنوان شاخصه کیفی این رهآورد استراتژیک، مشهور است.
دامغان با وسعت ۱۲۱۱۰ کیلومتر مربع از طرف شمال به خط الراس و به کوههای البرز، از شرق به شهرستان شاهرود، از جنوب به دشت کویرمرکزی ایران و از غرب به شهرستان سمنان منتهی می شود. دامغان در طول جغرافیایی ۵۴ درجه و ۲۰ دقیقه و ۸ ثانیه و عرض جغرافیایی ۳۶ درجه و ۹ دقیقه و ۴۸ ثانیه قرار دارد. ارتفاع شهر از سطح دریا ۱۱۷۰ متر و اختلاف ساعت آن با تهران ۱۱ دقیقه و ۵ ثانیه است.
دامغان، صاحب ادبا و دانشمندان بسیاری است و با حضور شعرا برجسته و نویسندگان مطرح درسده‌های متعدد و البته در ادبیات امروز ایران زمین، شناخته‌شده بوده و در ادبیات مقاومت نیز صاحب عنوان ملی است.
دامغان را با خاستگاه‌های اجتماعی و به اعتبار مهمان‌نوازی مردم این شهر به خوبی می‌شناسند و با بیش از ۴۰۰ روستا در سال‌های دور و قنات و کاریزهای پرآب، معروف بوده و در حال حاضر هم با آب و هوایی گرم و خشک در جنوب و هوای معتدل خزری در شمال شهر از بهترین مناطق گردشگری در ایران بوده و سالانه جمعیت زیادی از کشورهای اروپایی و آمریکایی، دامغان را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب می‌کنند.
خانه‌های بومگردی دامغان در سال‌های اخیر مورد توجه گردشگران بین‌المللی قرار گرفته و مردم جهان و توریست‌های حرفه‌ای، معمولا کویر دامغان را دوست دارند و شاهد بوده‌ایم که گردشگری از آلمان طی ۷ سال گذشته تقریبا هر سال به دامغان سفر داشته است.
مهمانان جهانی دامغان از غذاهای فوق‌العاده خوشمزه‌ای که توسط بانوان این شهر طبخ می‌شود؛ بسیار تعریف می‌کنند و اعتقاد دارند مزه اصلی غذای شرقی را باید در دامغان تجربه کرد.
و اما در ساختار تاریخی و بنا به پیشینه این شهر، در روزگار گذشته دامغان یکی از شهرهای ایالت قومس بوده و مرکز این ایالت نیز محسوب می‌شده است و دامغان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران و از گذشته تا به حال دارای اهمیت خاصی بوده است.
نام این شهر از مغان یعنی آتش‌پرستان گرفته شده و به ده مغان معروف بوده و گفته‌اند که مغان باعث آبادی آن شده‌اند. بعدها در اثر گذشت زمان حرف "ه" از میان رفته و "الف" به جای آن قرار گرفته است.
بنای شهر دامغان را به هوشنگ نبیره کیومرث که از پادشاهان پیشدادی بوده نسبت می‌دهند و روزگاری نیز پایتخت اشکانیان بوده و همینطور دامغان را جزء اقلیم چهارم در بین اقالیم سبعه(هفتگانه)می‌دانسته‌اند.
در بیشتر کتب جغرافیا و تاریخ، نام دامغان برده شده که تمامی نوشته‌های آنها اشاره بر اهمیت و اعتبار شهر قدیمی دامغان دارد چرا که این شهر در مسیر جاده ابریشم و مسیر گذر از غرب به شرق، از گذشته‌های دور تا به امروز بوده و صحت و دلیل این ادعا این است که زمانی یونانی‌ها به شهر تاریخی دامغان رسیدند و آن را آباد دیدند و بخاطر بزرگی و وجود آذوقه و علوفه فراوان آن را هکاتم پلیس نامیدند که هنوز هم به نام‌های هکاتم‌پلیس و صددروازه معروف و مشهور است.
دلیل دیگر این ادعا وجود کاروانسراها، قلعه‌ها و تپه‌های قدیمی و برج و بارو و حصار عظیم داخل و خارج شهر دامغان است و قدیمی‌ترین مسجـد ایران نیز به نام مسجد تاریخانه در این شهر قرار دارد.
دامغان دارای مکان‌های دیدین بی‌شماری است که در ادامه به معرفی هر یک می‌پردازیم:
مسجد تاریخانه
آدرس: دامغان، میدان امام خمینی، خیابان شهید مطهری
به یقین می‌توان «تاریخانه» را که در جنوب شرقی این شهرستان قرار گرفته است، به‌عنوان یکی از عبادتگاه‌های باشکوه و ارزشمند ایران قدیم معرفی کرد که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، مهم‌ترین و قدیمی‌ترین عمارت در شهرستان دامغان است. متاسفانه در عصر حاضر تنها بنایی متروکه و صد افسوس ساختمانی مخروبه را شاهد هستیم که دارای ۲۶ ستون دایره‌ای شکل با ارتفاعی نزدیک به ۶ متر از زمین تا پشت بام است که آن را به «چهل ستون» می‌خوانند. نکته جالب در مورد این بنای تاریخی، قدمت آن است که طی پژوهش‌های انجام شده توسط اداره کل باستان‌شناسی، به نظر می‌رسد بنای نخستین آن آتشکده‌ای بوده است که با الگوبرداری از ساختمان‌های دوران حکومت ساسانیان، احداث شده و در قرن دوم هجری قمری، زمانی که اعراب مسلمان بر ایران تسلط یافتند، تغییر کاربری داده و به مسجد تبدیل شد. در مورد وجه تسمیه این بنا به تاریخانه، به نظر می‌رسد که «تاری» به‌معنای «خدا» است. بنابراین پس از آنکه این اثر تاریخی به مسجد تغییر یافت، به «ناری خانه» و پس از آن نیز به «تاریخانه» شهرت یافت.
برج طغرل دامغان
آدرس: دامغان، جنوب روستای مهماندوست، بین روستای مهماندوست و روستای امام آباد
از جاذبه‌های تاریخی شهرستان دامغان، بنایی است که در بخش جنوبی روستای «مهماندوست» این شهرستان قرار گرفته است. سازه‌ای که به «برج طغرل» شهرت یافته و شاید علت نام‌گذاری آن، شباهت بسیار آن به «برج طغرل شهر ری» است. در کتاب «مطلع‌الشمس» در مورد این سازه ارزشمند ایران چنین برجای‌مانده است:
«برجی بسیار معتبر از قدیم مثل برج طغرل بیک ری و میل رادکان در جنوب مهماندوست و مغرب مایل به شمال امام‌آباد دیده می‌شود که دور دایره آن از خارج ۳۴ ذرع (بیش از ۳۵ متر) و قطر آن از داخل ۷ متر و ۲۰ سانتی‌متر است. این برج دوازده تَرک دارد که یکی از ترک‌ها ورودی است و عرض هر تَرکی ۱٫۲۳ متر و بعد از ۱۰ ذرع و نیم ارتفاع سه فقره مقرنس از آجر به وضع‌های بسیار خوب انیق ساخته شده و پس از آن کتیبه‌ایست به عرض سه چهار یک به خط کوفی و بالای آن کتیبه دیگری است به خط بنائی و از آن به بعد گنبد مخروطی شروع می‌شود، اما فعلاً گنبد آن خراب و آنچه باقی است به ارتفاع ۱۴ ذرع است، در برج رو به جنوب و یک قبر آجری در وسط و دو قبر دیگر سنگ‌چین در داخل برج دیده می‌شود، گویند این برج مزار امامزاده قاسم از اولاد حضرت موسی بن جعفر (ع) است ولی ساختمان آن به مقبره شباهت ندارد»
در این میراث ساخته شده از آجر، می‌توان ظرافت و هنرمندی دستان سازنده آن را در تزیینات انجام شده با قدمتی نزدیک به هزار سال، به‌خوبی مشاهده کرد که از نکات قابل‌توجه در معماری این بنای ارزشمند ایران است.
محوطه تاریخی تپه حصار دامغان
آدرس: دامغان، جاده حیدرآباد
محوطه تاریخی تپه حصار دامغان، یکی از ارزشمندترین میراث ایران باستان و از جاهای دیدنی استان سمنان است که در کناره‌های بخش جنوبی شهرستان دامغان قرار دارد. این منطقه باستانی پس از کاوش‌ها و پژوهش‌های انجام شده توسط «اریش فردریش اشمیت» ( از باستان‌شناسان مطرح دنیا با تابعیت آلمانی-آمریکایی است که پژوهش‌های وسیعی در نواحی مختلف ایران انجام داد و مناطق باستانی و تاریخی ارزشمندی از کشور را کشف کرد)، و برای اولین بار کشف شد.
آثار کشف شده در این مکان قدمتی در حدود ۲۰۰۰ تا ۲۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح دارند
پس از سه بار کاوش در این منطقه تاریخی، که بواسطه کشف تعدادی گل‌نبشته منقوش به خط میخی بابلی قدیم، اطلاعاتی قابل‌توجه در مورد تپه حصار به‌دست آمد که هنوز این گل‌نبشته‌ها ترجمه یا به اصطلاح خوانده نشده است. آثاری که دارای پیشینه‌ای به قدمت ۲۰۰۰ تا ۲۲۰۰ سال پیش از میلاد مسیح است. هرچند برخی این کشفیات ارزشمند را گواهی برای مبادلات فرهنگی تمدن‌های فلات ایران و بین‌النهرین در گذشته‌های دور می‌پندارند، اما متاسفانه جزئیات و اطلاعات دقیقی از آن، در دست نیست.
آرامگاه پیر علمدار
آدرس: محله خور، خیابان مطهری، خیابان نزدیک مسجد جامع
در شمال شرقی شهرستان دامغان و در مجاورت مسجد جامع این شهرستان، بنایی متعلق به دوران حکومت «سلطان مسعود غزنوی» قرار دارد که به «مقبره پیر علمدار» شهرت یافته است. این اثر تاریخی در واقع برجی است مدور، بسیار زیبا و ساخته شده از آجر که ارتفاعش به ۱۳ متر می‌رسد. به نظر می‌رسد که این برج، آرامگاه یکی از فرمانروایان قومس یا همان دامغان قدیم به نام «محمد بن ابراهیم»، پدر «ابوحرب بختیار» است که در اوایل قرن ۵ هجری قمری احداث شده است. این اثر تاریخی که علاوه بر هنر آجرکاری در آن شهرت بسیاری دارد، بواسطه کتیبه‌ای ساخته شده از گچ که در اطراف ایوان مقرنس برج قرار گرفته است نیز بسیار مشهور است.
خانه لطفی
آدرس: دامغان، خیابان ۱۲ فروردین
یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری در شهرستان دامغان، عمارتی است تاریخی و متعلق به حکومت قاجاریان که از بخش‌های متعددی از جمله خانه مستخدمین، اصطبل، حیاط بیرونی، حیاط پشتی، حیاط اندرونی و ... تشکیل شده است. تزیینات انجام شده در این عمارت، بسیار زیبا و چشم‌نواز بوده و معماری و طرح بنا جالب و زیبا است. تماشای این ساختمان قدیمی برای علاقه‌مندان به تاریخ و بناهای تاریخی ایرانی، جالب و دوست‌داشتنی خواهد بود.
بنای فتحعلی شاهی
«بنای فتحعلی شاهی» یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری در شهرستان دامغان است که سازندگان وقت، آن را درون استخری که آب «چشمه علی» در آن جاری می‌شود، ساخته‌اند. این بنای زیبا متشکل از دو طبقه با پلانی به‌شکل مستطیل و در دو نما است که نمای بخش شمالی را دو ستون بسیار زیبا با پوششی از چوب، تشکیل داده است. نکته جالب در مورد ساخت این بنا، استفاده از ملاط ساروج برای استحکام بخشی بیشتر به‌دلیل قرارگیری آن درون آب است.
برج چهل دختر
آدرس: دامغان، خیابان فلاحی، پشت آرامگاه امامزاده جعفر
در بخش غربی شهرستان دامغان، بنایی قدیمی با پیشینه‌ای حدود اواسط قرن پنجم هجری قمری مشاهده می‌شود که به «برج چهل‌دختر« شهرت یافته است. سازه‌ای آجری که در پشت آرامگاه امامزاده جعفر، در کنار جاده دامغان به سمنان و با ارتفاعی بالغ بر ۱۵ متر ساخته شده است. با توجه به کتیبه‌ای تقریبا ناخوانا به خط میخی که در بخش خارجی برج قرار دارد می‌توان قدمت آن را متوجه شد. ساختمان چهل‌دختران دامغان، به‌دلیل بهره‌مندی از گنبدی بزرگ، تزیینات زیبای نمای بیرونی، خطاطی و نیز استحکام قابل‌توجه آن که با گذشت زمان بسیاری همچنان پابرجاست، یکی از ارزشمندترین و زیباترین آثار تاریخی باقی‌مانده از ایران قدیم در شهرستان تاریخی دامغان است که با توجه به کتیبه موجود به نظر می‌رسد که به همت «باو شجاع اسفر بیگی، پیر اصفهان» احداث شده است.
غار شیربند
آدرس: ۱۲ کیلومتری شمال شرق دامغان، روستای جزن
یکی از زیباترین پدیده‌های طبیعی و دیدنی های شگفت‌انگیز در شهرستان دامغان، در ۱۲ کیلومتری شمال شرقی این شهرستان قرار دارد که به «غار شیربند» شهرت یافته است. این اثر طبیعی و بسیار زیبای استان سمنان را می‌توان از زیباترین غارهای موجود در ایران برشمرد. دهانه غار در کوهی صخره‌ای که در ارتفاع ۵۰ متری از سطح رودخانه قرار دارد، مشاهده می‌شود.
غار شیربند دارای پیشینه‌ای بین ۱۳۶ تا ۱۹۰ میلیون سال است
حضور قندیل‌های آهکی در رنگ‌ها و اندازه‌های مختلف و رسوبات کربنات کلسیم محلول در آب که شبیه به گچ‌بری‌های عمارات مجلل و کاخ‌های باشکوه است و به‌شکل گل‌کلمی و بلورهای سوزنی شکل دیده می‌شود، زیبایی قابل توجهی را به بخش داخلی آن بخشیده است. جالب است بدانید که طبق اظهارات زمین‌شناسان، این غار زیبا دارای پیشینه‌ای بین ۱۳۶ تا ۱۹۰ میلیون سال است.
غار چاه دیو
آدرس: ۱۰ کیلومتری از شهرستان دامغان
پدیده‌ای زیبا، منحصربه‌فرد و جالب در ۱۰ کیلومتری از شهرستان دامغان، روستای طاق و در شمال مزرعه فرح‌زاد قرار گرفته است که به نام «غار چاه دیو» شناخته می‌شود. شگفتی غار در این است که برخلاف تمامی غارهای موجود، در دل کوه قرار نگرفته است، بلکه می‌توان آن را درون چاهی که در دل دشت واقع شده است، مشاهده کرد. عمق چاه به ۷ متر می‌رسد و دهانه ورودی آن به‌گونه‌ای است که رهگذران نمی‌توانند آن را مشاهده کنند. در مورد این غار روایات مختلفی بر سر زبان‌ها است. برخی از مردم معتقدند که در این منطقه دیوی به نام «زینل» وجود داشته است که چاه و غار را کنده و ایجاد کرده است. برخی دیگر نیز معتقدند که این غار در مسیر رودخانه قرار داشته و بر اثر سیل‌های متعدد که در ادوار مختلف به وجود آمده است، راهی به داخل آن باز شده و چاه امروزی را به وجود آورده است. بازدید از این غار زیبای زیرزمینی، برای علاقه‌مندان به غار گردی و طبیعت‌گردی بسیار هیجان‌انگیز خواهد بود.
بازار قدیمی دامغان، مدرسه موسویه، کاروانسرای قوشه، روستای زیبای قوشه، کویر حاج علی قلی، دق بیجارمند، دق اسماعیل مهلو، آبشار پیر خوشتر، آبشار نسروا، منطقه انگورستانی، کویر ملی (شن‌های روان)، مقبره شاهرخ تیموری، امامزاده محمد دامغان، دژ گردکوه، سد شاهچراغی، دیوار بارو، تنگه دروار دامغان، تنگه زندان، آتشکده دروار، روستای نمکه، ساختمان آقا محدخان، چشمه علی، گنبد زنگوله تنها بخشی از دیگر جاذبه‌های گردشگری در این شهر تاریخی ایران‌زمین است. تجربیات و نظرهای خود را در خصوص جاذبه‌های گردشگری دامغان با ما و سایر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.
انتهای پیام/
نظر شما