به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، موزه ملی ایران (موزه ایران باستان) قدیمی‌ترین، مهم‌ترین، بزرگ‌ترین و از غنی‌ترین موزه های ایران است. این موزه به دو بخش ایران باستان و دوران اسلامی تقسیم می‌شود. در بخش ایران باستان اشیای تاریخی از دوران پارینه سنگی تا دوران ساسانی به نمایش گذاشته شده است. در بخش اسلامی هم آثار دوران پس از اسلام به نمایش در آمده است.

بیشتر بخوانید:

گیلان/ گردنه حیران را بیشتر بشناسید

موزه ملی ایران به‌عنوان موزه مادر و باستان‌شناسی کشور محسوب می‌شود

موزه ملی ایران به‌عنوان اولین موزه رسمی کشور و موزه مادر، با زیربنای بیش از ۲۰ هزار متر مربع و مساحت ۱۸ هزار متر مربع، شامل دو بخش موزه ایران باستان و موزه باستان‌شناسی و هنر اسلامی است. بیش از ۳۰۰ هزار شی از ادوار مختلف فرهنگی ایران یعنی از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی در این موزه نگهداری و به نمایش گذاشته شده است.

تاریخچه موزه ملی ایران

اگرچه فکر تأسیس و ایجاد موزه در ایران در زمان آغاز مشروطیت از طرف فردی به نام صنیع الدوله مطرح شد، این ایده در آن دوره به اجرا در نیامد تا اینکه در زمان احمد شاه قاجار به همت مرتضی خان ممتازالممالک؛ وزیر وزارت معارف وقت مجموعه‌ای از اشیا گردآوری و در یکی از اتاق‌های مدرسه دارالفنون با نام موزه ملی نگهداری شد. سپس در دروه پهلوی اول در سال ۱۳۰۴ موزه ملی به تالار آیینه عمارت مسعودیه در میدان بهارستان منتقل شد. آثاری که ابتدا در این موزه نگهداری می‌شد شامل اشیایی چون ۱۵ پارچه اشیای عتیقه مفرغی، ۱۵۸ قطعه کاشی، سفال و شیشه، ۹ سکه و ۵۴ قطعه سلاح قدیم، تفنگ، کلاه‌خود، زره، اشیای به‌دست آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی و آثار اهدایی مجموعه‌داران خصوصی بود.

در سال ۱۳۰۶ مجلس شورای ملی وقت امتیاز انحصاری فرانسوی‌ها برای کاوش‌های باستان‌شناسی در کشور را لغو کرد و در ازای آن امتیاز کاوش در شوش به آن‌ها داده شد و دولت وقت نیز ساخت یک موزه و کتابخانه را که ریاست آن تا پنج سال بر عهده فردی فرانسوی باشد پذیرفت و تعهد کرد این فرد تا سه بار و هر بار پنج سال در این سمت باقی بماند. بنابراین در این سال آندره‌ گدار؛ معمار معروف فرانسوی به ایران آمد و ساخت موزه ملی ایران یا در واقع موزه ایران باستان را در قسمت غربی میدان مشق به کمک دو معمار ایران به نام حاج عباسعلی معمارباشی و مراد تبریزی در سال ۱۳۱۲ شروع کرد.

در مورد نام‌گذاری این موزه هم بهتر است بدانید که نخستین موزه در ایران؛ موزه ملی و بعد موزه معارف نام داشت که بعد از استقرار این موزه در ساختمان ایران باستان به موزه ایران باستان تغییر نام داد و تا سال ۱۳۷۵ به این نام شناخته شد. در این سال با راه‌اندازی موزه دوران اسلامی، نام آن به موزه ملی ایران تغییر یافت.

شی سنگی در موزه ملی ایرانسفال‌های پیش از تاریخ موزه ملی ایرانپیکرک‌های سفالی در موزه ملی ایرانستون تخت جمشید در موزه ملی ایرانسربازان گارد هخامنشی در موزه ملی ایرانمجسمه‌های فلزی در موزه ملی ایرانصورتک سلوکی در موزه ملی ایرانکهن‌ترین انیمیشن جهان در موزه ملی ایرانسفال‌های عصر مس سنگی موزه ملی ایرانجمجه انسان موزه در موزه ملی ایرانجمجمه انسان پیش از تاریخ در موزه ملی ایرانگچ‌بری‌های ساسانی در موزه ملی ایران
منبع عکس: موزه ملی ایران، خبرگزاری تسنیم (عکاس: مسعود شهرستانی)، آژانس عکس تهران (عکاس: شایان محرابی)، خبرگزاری آنا (عکاس: وحید خدادای) و باشگاه خبرنگاران جوان (عکاس: نسیم آقایی)

موزه ملی ایران کجاست؟

مجموعه موزه ملی ایران در استان تهران قرار دارد و یکی از جاهای دیدنی تهران به شمار می‌رود.این موزه در مجاورت خیابان سی‌تیر و در بخش غربی خیابان ملل متحد، شمال خیابان امام خمینی یا سپه سابق و در غرب وزارت امور خارجه قرار دارد. 

چرخ دوره ایلامی در موزه ملی ایران

برای رسیدن به موزه ملی ایران کافی است در ایستگاه امام خمینی (ره) در تقاطع خط یک و دو مترو از قطار پیاده شوید و پس از خروج از ایستگاه با پنج دقیقه پیاده‌روی به‌سمت غرب در خیابان امام خمینی (ره) به ابتدای خیابان سی‌تیر و موزه ملی ایران برسید.

ایستگاه میدان حسن آباد نیز شما را به این موزه می‌رساند. برای این منظور کافی است در ایستگاه حسن آباد از مترو پیاده شوید تا با کمتر از پنج دقیقه پیاده‌روی به طرف شرق در خیابان امام خمینی، به تقاطع خیابان سی تیر و موزه ملی ایران برسید. همچنین در نزدیکی موزه ملی پایانه مسافربری وجود دارد که می‌توانید با اتوبوس‌های عمومی خودتان را به این مکان برسانید.

ساخت موزه ایران باستان از سال ۱۳۱۲ به‌مدت چهار سال و در طی چهار مرحله آغاز شد. آندره گدار مکان ساختمان موزه را در جهت شمالی- جنوبی به فاصله کمی از خیابان سی تیر یا قوام السلطنه در نظر گرفت. این موزه که با آجرهای قرمز رنگ تزیین شده؛ به‌شکل یک معکب مستطیل افقی خوابیده روی سطح زمین است که از سه بخش جدا از هم که در حجم به هم پیوسته‌اند تشکیل شده است.

گدار در طراحی وردی موزه ایران باستان از کاخ ساسانی تیسفون و طاق معروف کسری الهام گرفته حتی نحوه چیدمان آجرها در سطوح داخلی ایوان و بدنه‌های اطراف آن از معماری ایرانی وام گرفته شده است. این ورودی شامل ایوانی با طاق هلالی شکل است. یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد ایوان موزه ایران باستان حذف تزیینات متعارفی است که در ایوان به کار می‌رود. و آنچه که زینت‌بخش آن است سایه روشن‌ها، پس نشستگی‌ها و جلو آمدگی‌های آجری است.

در دو طرف ورودی هم دو ساختمان دو طبقه قرار دارد که برای کتابخانه، سالن‌های نمایشگاهی و کنفرانس است. بر بالای سر در نیز کتیبه‌ای از سنگ مرمر وجود دارد که در آن شعری از ملک الشعرای بهار و به خط ثلث امیرالکتاب ملک الکلامی نوشته شده است.

اشیای موزه ایران باستان از دوران پارینه‌سنگی تا زمان ساسانیان در دو بخش پیش از تاریخ و دوران تاریخی ایران و در دو طبقه در معرض نمایش قرار دارد.

برای دیدن این بخش باید به طبقه دوم بروید و توصیه می‌کنیم شروع بازدیدتان از این موزه، از این طبقه باشد چراکه در این بخش اشیایی را از از قدیم‌ترین دوران زندگی بشر یعنی دوران پارینه سنگی قدیم تا اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد یعنی از کهن‌ترین دوران تا پیش از ابداع نگارش خواهید دید. ابزار سنگی مربوط به دوران پارینه سنگی، سفال‌های مناطق و محوطه‌های مهم باستان‌شناسی، پیکرک‌های گلی انسانی و حیوانی و ماکت سفالی تپه سنگ چخماق از دیدنی‌های این دوران است.

بعد از سیر و گردش در دوران پیش از تاریخ، با رفتن به طبقه اول وارد دنیای تاریخ و تمدن و در واقع دوران تاریخی می‌شوید. در این طبقه آثاری از اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد یعنی آغاز به‌کارگیری نگارش تا پایان دوره ساسانی به نمایش گذاشته شده‌اند. از اشیای شاخص این بخش می‌توان به کهن‌ترین انیمیشن جهان روی سفالی از شهر سوخته، مجسمه داریوش اول، مجسمه مفرغی مرد زاوی شمی و مرد نمکی معدن زنجان اشاره کرد.

موزه دوران اسلامی در سال ۱۳۲۲ توسط اوژن آفتاندیلیان؛ همکار آندره گدار، به‌عنوان موزه مردم شناسی طراحی شده بود اما در ۱۳۳۲ این ساختمان با کاربرد اداری و نمایشگاه موقت و برگزاری همایش‌ها مورد بهره‌برداری قرار گرفت. بنابراین مجموعه آثار هنر اسلامی در طبقه دوم موزه ایران باستان به نمایش گذاشته شد که سال‌ها بعد با توجه به اهمیت این دوره، گسترش مجموعه‌ها و در راستای برطرف نمودن نیازهای آموزشی و پژوهشی تصمیم گرفته شد که موزه‌ای مستقل ایجاد شود. به همین منظور پس از تغییرات، تجهیز بنا و انتقال آثار، موزه دوران اسلامی در دوم آبان ماه ۱۳۷۵ گشایش یافت.

طرح موزه دوران اسلامی از کاخ ساسانی بیشاپور  الهام گرفته و به‌صورت چلیپایی هشت‌ضلعی ساخته شده است
مجددا در دهه ۸۰ به‌منظور اصلاح و تکمیل تأسیسات، گسترش برخی فضاها و بازنگری در چگونگی نمایش آثار، این موزه تعطیل و در سال ۱۳۹۴ افتتاح شد. طرح و پلان موزه دوران اسلامی از پلان کاخ ساسانی در بیشاپور گرفته شده که به‌صورت چلیپایی هشت ضلعی است. این موزه با مساحت چهار هزار متر مربع در سه طبقه، در کنار موزه ایران باستان قرار دارد.

طبقه همکف موزه دوران اسلامی به سالن اجتماعات و سالن نمایشگاه‌های موقت اختصاص دارد. آثار و اشیای موزه‌ را در طبقه‌های اول و دوم می‌توانید ببینید که بر اساس زمان‌بندی تاریخی در هفت تالار و ۱۷۰ ویترین چیده شده است. عمده اشیای موجود در این موزه نیز مانند موزه ایران باستان، برگزیده‌ای از آثار حاصل از کاوش‌های علمی یا از مجموعه‌های معتبری چون آستان شیخ‌صفی‌الدین اردبیلی گردآوری شده‌اند.

بازدیدتان از موزه اسلامی از طبقه دوم شروع می‌شود. این طبقه شامل تالارهایی از صدر اسلام، عصر سلجوقیان و ایلخانیان است. قرآن‌های این دوره بر پوست آهو از صدر اسلام، سفالینه‌های نیشاپور و کاشان، دست بافته‌های کهن ری و اصفهان، شیشه‌های گرگان، گچبری‌ها و آجرکاری‌های دوره سلجوقیان، ظروف زرین فام و محراب‌های عظیم ایلخانیان، نسخ خطی چون کتاب مسالک و ممالک و پنج گنج نظامی از آثار شاخص این بخش است.

طبقه اول موزه هنرهای اسلامی شامل تالارهای قرآن، تیموری، صفویه، افشار، زند و قاجار است. کتاب‌آرایی و نگارگری دوره تیموریان، چینی‌های آبی و سفید، فرشینه‌های زربفت صفویان، نقاشی‌ها و لاکی‌های دوره زندیه و قاجار و نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای، خاتم‌کاری و آینه‌کاری روی چوب و فولادهای طلاکوب عهد قاجار در این طبقه به نمایش گذاشته شده‌اند.

فضای زیر گنبد مرکزی در طبقه اول موزه، با محوریت تالار قرآن چیدمان شده است. برخی از این قرآن‌ها که متعلق به سده‌های نخست اسلام هستند روی پوست آهو نوشته شده‌اند. یک نمونه جالب از آن‌ها رقم الحاقی علی بن ابیطالب (ع) دارد. قرآن‌های این تالار به خطوط مختلفی چون انواع کوفی، نسخ، ریحان، محقق، ثلث و غبار است.

در مرکز این تالار یک صفحه از قرآن بزرگ و نفیس به قلم بایسنقر میرزا به نمایش گذاشته شده که نادرشاه آن را از هرات به قوچان منتقل کرد و در جنگ‌هایش با هدف حفظ لشکریان در جلو لشکر حمل می‌شد. برخی از اوراق این قرآن در غائله نادر در اثر آتش‌سوزی سوخت و برخی اوراق آن در موزه‌های دیگر نگهداری می‌شود.

انتهای پیام/