به گزارش خبرنگار فرهنگی ایسکانیوز، بیستم فروردین‌ماه، سالروز شهادت سیدمرتضی آوینی است؛ روزی که در تقویم کشورمان به نام روز هنر انقلاب اسلامی شناخته می‌شود. سید مرتضی آوینی مستندساز، عکاس، روزنامه‌نگار، نویسنده و نظریه‌پرداز «سینمای اسلامی» ایرانی بود.

دوران نوجوانی و کودکی شهید سید مرتضی آوینی

آوینی درسال ۱۳۲۶ در شهر ری، در جنوب تهران، درخانواده‌ای مسلمان از طبقه متوسط متولد شد کـه مذهبی خاصی نداشتند. او دوره ابتدایی و راهنمایی را در زنجان، کرمان و تهران گذراند. آوینی درسال ۱۳۴۴ وارد دانشگاه شد و مدرک کارشناسی ارشد معماری را از دانشگاه تهران گرفت.

شهید آوینی تحصیلات دانشگاهی‌اش را در رشته ای (معماری) به انجام رساند که به طبع هنری وی سازگار بود ولی پس از پیروزی انقلاب اسلامی معماری را کنار گذاشت و به اقتضای ضرورت های انقلاب به فیلم سازی پرداخت. مجموعه فیلم‌های مستند تلویزیونی او در مورد جنگ ایران و عراق با نام "روایت فتح" شناخته شده است. به گفته بسیاری از هم دوره‌هایش از جمله عطاء اله امیدوار آرتیست برجسته کشورمان، مرتصی آوینی دارای نبوغ ویژه‌ای در فلسفه ادبیات بود. شهید آوینی به نقاشی و شعر نیز گرایش زیادی داشت.

شهید آوینی که در ابتدا خود را «کامران آوینی» معرفی می‌کرد، به اشعار فروغ فرخزاد، احمد شاملو و مهدی اخوان ثالث علاقه داشت. به ظاهر خویش می‌رسید، کراوات میزد و به فلسفه غرب علاقه‌مند بود. مرتضی آوینی بعدها با اندیشه‌های امام روح‌الله خمینی آشنا شد و در سالیان بعد به یک انقلابی تبدیل شد و مسیر زندگی خود را تغییر داد و در سال ۱۳۵۸ وارد جهاد سازندگی شد و بعد از زمان کوتاهی به فیلمسازی روی آورد.

فعالیت‌های فرهنگی و هنری شهید آوینی

شهید آوینی فیلمسازی را در اوایل پیروزی انقلاب با ساختن چند مجموعه در مورد غائله گنبد (مجموعه شش روز در ترکمن صحرا)، سیل خوزستان و ظلم خوانین (مجموعه مستند خان گزیده ها) آغاز کرد.

شهید آوینی فعالیت‌های مطبوعاتی خود را در اواخر سال ۱۳۶۲، هم زمان با مشارکت در جبهه‌ها و تهیه فیلم‌های مستند درباره جنگ، با نگارش مقالاتی در ماه‌نامه اعتصام ارگان انجمن اسلامی آغاز کرد. مرتضی آوینی در زمان جنگ در گروه جهاد فعالیت‌های فراوانی داشت. او در این دوره به سینما، هنر، فرهنگ واحد جهانی و مواجهه آن با مسائل مختلف فکر می‌کرد. مجموعه تحقیقات و مباحثات و نوشته‌های وی در ماهنامه هنری سوره منتشر و بعدها در کتاب آینه جادو که جلد نخست از مجموعه مقالات و نقدهای سینمایی اوست جمع‌آوری شد.

فیلمسازی او دارای هدف ایدئولوژیک توصیف شده اسـت. وی رئیس واحد تلویزیونی جهاد؛ یک واحد فیلم مستند بود کـه هم از کانال ۱ صدا و سیما و هم از جهاد ساختمانی حمایت می‌کردند. بـه‌گفته آوینی، موقعیت وی بین دو موسسه “معلق” شد و اگر این نبود؛ هیچ‌یک از فیلم‌ها ساخته نمی‌شد. آوینی بیش از ۸۰ فیلم در مورد جنگ ایران و عراق ساخت و از عوامل اصلی مستندسازی جنگ بـه شمار می‌رود. در طول جنگ و بـه‌ویژه نبرد خرمشهر؛ آوینی تصمیم گرفت وقایع را ضبط کرده و فیلم‌های‌ تبلیغاتی بسازد.

اواخر سال ۱۳۷۰ مؤسسه فرهنگی روایت فتح به دستور آیت‌الله خامنه‌ای تاسیس شد تا به کار فیلمسازی مستند و سینمایی درباره دفاع مقدس بپردازد و تهیه مجموعه روایت فتح را که پس از پذیرش قطعنامه رها شده بود، ادامه دهد. شهید آوینی و بقیه گروه، سفر به منطقه های جنگی را از سر گرفتند و طی مدتی کمتر از یک سال، کار تهیه شش برنامه از مجموعه ده قسمتی «شهری در آسمان» را به پایان رساندند و مقدمات تهیه مجموعه‌های دیگری در مورد آبادان، سوسنگرد، هویزه و فکه را تدارک دیدند. هرچند مقارن با همین زمان، فعالیت‌های مطبوعاتی او نیز ادامه داشت.

شهری در آسمان که به واقعه محاصره، سقوط و بازپس‌گیری خرمشهر می‌پرداخت، در ماه‌های آخر سال ۱۳۷۱ از تلویزیون پخش شد، ولی برنامه شهید آوینی برای تکمیل این مجموعه و ساختن مجموعه‌های دیگر با شهادتش در فکه ناتمام ماند.

شهادت شهید آوینی

سید مرتضی آوینی، بیستم فروردین ۱۳۷۲ در منطقه فکه و در حال ساخت مجموعه مستند و تلویزیونی «روایت فتح»، بر اثر برخورد با مین های باقی مانده از زمان جنگ به شهادت رسید. پیکر شهید آوینی ۲۲ فروردین با حضور مقام معظم رهبری و هنرمندان و نویسندگان تشییع و در گلزار شهدای بهشت زهرا (سلام الله علیها) به خاک سپرده شد.

پس از شهادت این بزرگوار، مقام معظم رهبری از ایشان به عنوان «سید شهیدان اهل قلم» تجلیل کردند.

سالروز شهادت هنرمند متعهد انقلاب اسلامی و دل‌سوخته جبهه‌های حق علیه باطل و بیانگر حقایق و رشادت‌ها و شجاعت‌های رزمندگان اسلام، بنا به پیشنهاد شاعران، نویسندگان و هنرمندان حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی به مقام معظم رهبری، «روز هنر انقلاب اسلامی» نامگذاری شد.

انتهای پیام/