در شرایطی که بخش زیادی از جوانان به دلیل مشکلات ناشی از هزینه‌های تشکیل خانواده در شرایط کنونی اقتصادی حاضر به ازدواج نیستند، می‌توان با حمایت از ازدواج‌های دانشجویی و تشویق جوانان به دوری از تجملات و مراسم‌های پر و زرقِ بی‌حاصل، تشکیل خانواده را تسهیل کرد. در این میان، نهاد دانشگاه به عنوان یک دستگاه مؤثر فرهنگی و میزبان مراسم‌های ازدواج دانشجویی، نقش مهمی در ترویج فرهنگ «ازدواج آسان» دارد. بر همین اساس، به دنبال برگزاری نشست دانشجویی «یک انگشت عسل» به میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، سراغ حسن امان‌الهی سخنران این نشست رفتیم تا چالش‌های ازدواج میان جوانان را به بحث بگذاریم. گفتگوی گروه استان‌های ایسکانیوز از اصفهان، با این کارشناس خانواده و امور جوانان را در ادامه می‌خوانید.
درک درستی از ازدواج وجود ندارد
نرخ رسمی ازدواج در سال‌های اخیر با کاهش ۳۳ درصدی همراه بوده است. چه عواملی را باید در ایجاد این چالش مؤثر دانست؟
از دید اغلب افراد، مسائل اقتصادی مهم‌ترین مانع ازدواج است. اما پیش از اقتصاد، دلیل اصلی ایجاد بحران ازدواج، درک اجتماعی نادرست از تشکیل خانواده است که منجر به سخت‌گیری بیش از حد از سمت خانواده‌های جوانانِ در شرف ازدواج شده است. در گام اول، لازم است زمینه بازنگری فرهنگی نسبت به ازدواج را فراهم سازیم و پس از آن به چاره‌اندیشی برای ایجاد اشتغال و رفاه زوج‌های جوان بپردازیم.
انگیزه و انتخاب عاقلانه، ازدواج دانشجویی را پایدار کرده است
آمار طلاق مربوط به ازدواج دانشجویی، ۵.۸ درصد عنوان شده که نسبت به ازدواج‌های عادی تفاوت چشم‌گیری دارد. دلیل این نرخ موفقیت بالا در ازدواج‌های دانشجویی چیست؟
دانشجو اهل مطالعه، مشورت، مشاوره و آموزش است و زمانی که مسیری را انتخاب می‌کند که شاید با چالش‌هایی هم در آن مواجه باشد، با آگاهی از تمام این چالش‌ها، مسیر خود را به سرمنزل سعادت ترسیم می‌کند. دانشجوی پرتلاش، برای گذر از پستی و بلندی‌های زندگی از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کند. با این حساب، در مواجهه با سختی‌های زندگی نیز با شجاعتی مثال زدنی، با چشم باز و «پهلوانانه» به پیش می‌رود! این انگیزه، امید و انتخاب عاقلانه در ازدواج دانشجویی، آن را پایدار کرده است.
آگاه‌سازی، رسالت اول و آخر دانشگاه!
دانشگاه چه نقشی در برطرف کردن موانع ازدواج دانشجویی دارد؟
آگاه‌سازی، آگاه‌سازی و آگاه‌سازی! این امر نیز توسط دانشگاه محقق نمی‌شود مگر با برگزاری کارگاه‌ها و سمینارهای مرتبط با ازدواج برای دانشجویان و صدالبته خانواده‌ها، چاپ و توزیع بروشور و کتاب‌هایی که در این زمینه فرهنگ‌سازی و ذائقه‌سازی می‌کنند، برپایی کرسی‌های آزاداندیشی با موضوع ازدواج آسان، تبیین شرایط ازدواج دانشجویی و چگونگی ثبت‌نام دانشجویان در این طرح، در کنار حمایت‌های رفاهی مثل افزایش ظرفیت خوابگاه‌های متأهلی و ارائه تخفیف شهریه توسط دانشگاه‌ها، همگی راهبردهایی هستند که می‌توانند کمک زیادی به یک زوج جوان برای قدم گذاشتن در مسیر تشکیل خانواده کنند.
روابط بدون پشتوانه، هر دو طرف را دچار مشکل می‌کند
در این سال‌هایی که مشغول به ترویج فرهنگ ازدواج بودید، با چه چالش‌هایی در میان جوانان مواجه شده‌اید؟
بزرگ‌ترین چالش، نبود بستر مناسب برای پر کردن خلأ آموزشی در حوزه فرهنگ ازدواج و نحوه پاسخ به نیازهای جنسی و زیست عاطفی است؛ زمانی که پسرها و دختران ما هیچ‌گونه آگاهی نسبت به زیست عاطفی و جنسی‌شان ندارند و از آن‌سو برای فرار از قبول مسئولیت‌های مستقل شدن و تشکیل خانواده تن به ازدواج نمی‌دهند، لاجرم برای رفع نیازهای عاطفی خود به رابطه‌ای ورود می‌کنند که نه استحکام و پشتوانه‌ای دارد و نه روی آن نظارت است. این انتخاب چالش‌برانگیز در میان بخشی از جوانان، احتمال بروز انواع مشکلات برای هر دو طرف را افزایش می‌دهد.
زوج‌های جوان باید «حل مسأله» را بیاموزند
بعد از ازدواج، ممکن است زوج جوان با چالش‌هایی درون خانواده مواجه شوند. در این رابطه چه راهکارهایی وجود دارد؟
در حوزه خانواده، زمانی که نسبت به شریک خود و فرزندی که از ما متولد شده آگاهی درستی نداشته باشیم، ممکن است بین اعضای خانواده فاصله به وجود بیاید؛ این فاصله ممکن است بسیاری از آسیب‌های دیگر مثل مشاجره، طلاق عاطفی یا حتی خیانت را به دنبال داشته باشد. طی این سال‌ها با برگزاری کلاس‌های تفکیک شده برای دخترها، پسرها و خانواده‌ها تلاش کرده‌ام به سهم خود، مقداری از این مشکلات را کاهش دهم. رسیدن به قابلیت «حل مسأله» و استفاده از دانش مشاوره توسط زوج‌های جوان در این رابطه، بسیار اهمیت دارد.
متأسفانه در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که مطالعه در جامعه به دلایل مختلف کاهش یافته است. در عین حال، دریافت یک ساعت مشاوره برای مردم مطلوب‌تر است. در دسترس بودن این خدمات برای جوانان توسط مشاوران اتفاق خوب و مهمی است؛ اما برای فرهنگ‌سازی، به استفاده از همه توان رسانه‌ای از جمله ظرفیت خبرگزاری‌ها، شبکه‌های تلویزیونی، شبکه‌های اجتماعی، دانشگاه و حتی مساجد نیاز است.
ازدواج دانشجویی، استفاده حداکثری از منابع حداقلی است!
به عنوان پرسش آخر، علی‌رغم دیدگاه شما در خصوص مهم‌تر بودنِ مشکلات اجتماعی، از نظر جوانان مشکلات اقتصادی هم‌چنان مهم‌ترین عامل مؤثر در خودداری از ازدواج است. در برابر این مشکل مهم در نهایت چه باید کرد؟
نگرانی جوانان در خصوص مشکلات اقتصادی صدالبته قابل درک و درست است. در بین جوانان، به وضوح نیاز و تشنگی شغلی و اقتصادی دیده می‌شود. اما اگر سخت‌گیری‌ها را کنار بگذاریم و برای یک چالش مهم اما قابل حل، هدف مهم‌تر یعنی تشکیل خانواده و رفع نیاز عاطفی را قربانی نکنیم، می‌توان مشکلات اقتصادی را هم در جای خودش آرام-آرام و به مرور زمان حل کرد. همان‌طور که توضیح دادم دانشجویان جوان، گزینه‌های بسیار خوبی را برای محدود کردن قدرت تعیین‌کنندگیِ اقتصاد در ابتدای زندگی‌شان در دسترس دارند.
منظور از این گزینه مطلوب «ازدواج دانشجویی» است؟
دقیقاً. در زندگی دانشجویی با استفاده حداکثری از منابع حداقلی، موانع اقتصادی ازدواج توسط جوانان قابل حل است. زندگی دانشجویی در یک فضای فیزیکی محدود و دو نفره به هیچ عنوان نباید برای جامعه ناملموس و عجیب باشد. برای شروع یک زندگی مشترکِ موفق، باید دست به دست هم داد و هر دو نفر برای رسیدن به موفقیت قدم بردارند. با تصمیم به ازدواج دانشجویی توسط جوانان، به مرور توقعات نادرست خانواده‌ها هم اصلاح خواهد شد. بعضی خانواده‌ها می‌گویند نمی‌خواهیم فرزندان‌مان متحمل سختی‌هایی باشند که ما تجربه کرده‌ایم؛ در حالی که آن‌ها، خود با همین سختی‌ها ساخته شده‌اند! خانواده باید اجازه دهد که فرزندش نیز با بعضی چالش‌ها روبرو شود. صدالبته، امیدواریم که با سامان یافتن اوضاع اقتصادی و هم‌چنین شکل‌گیری فرهنگ ساده‌گیری و پرهیز از تجمل، شرایط برای تشکیل خانواده بهبود یابد.
خبرنگار: مطهره سادات هاشمی فشارکی
انتهای پیام./
نظر شما