زهرا گویا عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز در خصوص علت بی‌انگیزگی دانشجویان برای مشارکت در فعالیت‌های دانشجویی اظهار کرد: دانشگاه به محیطی کنترل شده و بی‌هدف تبدیل شده است که افراد علاوه بر اینکه آینده شغلی در آن نمی‌بینند، امکان بحث و گفت‌وگوی آزاد را نیز ندارند. دانشجو در این فضا به عنوان صاحب فکر و اندیشه شناخته نمی‌شود. جوانان در چنین فضایی چگونه می‌توانند انگیزه داشته باشند؟
بیشتر بخوانید:
راهکار مناسبی برای بهره‌برداری مطلوب از نشریات دانشجویی وجود ندارد
دانشگاهی که نتواند جوانان را به آینده امیدوار کند؛ فایده‌اش چیست؟
وی افزود: انگیزه زمانی به وجود می‌آید که شخص تصویر روشنی از آینده داشته و به آن امیدوار باشد. دانشگاهی که نتواند جوانان را به آینده امیدوار کند؛ چه فایده‌ای دارد؟ در چنین شرایطی مسئله مفید بودن دانشگاه برای جوانان مطرح می‌شود، در حال حاضر دانشجویان به دانشگاه می‌روند که چه چیزی به آن‌ها اضافه شود؟ آیا فضای بازتر و غنی‌تری در انتظارشان است؟ برنامه‌های درسی به روز شده‌ای وجود دارد یا در صورت دانشگاه رفتن می‌توانند به اشتغال یا جایگاه‌شان در جامعه امیدوار شوند؟
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی اظهار کرد: هزینه آموزش در ایران روز به روز در حال افزایش است. دانشگاه‌های دولتی به بهانه‌های مختلف با کوچک‌ترین اشتباه دانشجو را در تنگنا قرار می‌دهند و دانشجو باید هزینه‌های خودش را بپردازد.
گویا عنوان کرد: قوانین دانشگاه‌ها روز به روز در حال تغییر است. برخی از دانشجویان در انتظار فارغ‌التحصیلی هستند؛ اما استادانشان فارغ‌التحصیلی آن‌ها را برای نوشتن مقاله مورد پسند خودشان، به تاخیر می‌اندازند. این شرایط باعث می‌شود دانشجو به این فکر کند که چرا باید وقت خود را در این فضا هدر دهد؟
وی افزود: نداشتن چشم‌انداز برای آینده، نداشتن تصویری روشن از وضعیت اشتغال، ندیدن فضایی برای رشد و بالندگی، صعود مستمر هزینه‌های تحصیل و نبود تعامل و گفت‌وگو بین اساتید و دانشجویان از جمله دلایلی هستند که باعث بی‌انگیزگی دانشجویان شده‌اند. همه این موارد باعث می‌شود فرد به این نتیجه برسد که یادگیری از طریق دانشگاه بیهوده است. سه سال کرونا این را ثابت کرد که افراد برای یاد گیری به راهنمایی‌های کسی نیاز ندارند و خودشان به تنهایی قادرند هرچیزی را بیاموزند.
مدرک دانشگاهی اعتبارش را از دست داده است
گویا گفت: در حال حاضر مدرک دانشگاهی اعتبارش را از دست داده است. دنیا امروزه به گونه‌ای است که برخلاف گذشته شرکت‌ها و موسسات برای استخدام نیرو به مدرک یا مرتبط بودن مدرک توجه نمی‌کنند و بیشتر تمرکزشان بر توانایی و مهارت افراد است. آن دوران افسانه‌ای که می‌گفتند به ازای هر رشته یک شغل متناسب در انتظار شخص است، به پایان رسیده است.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی اظهار کرد: دنیا درحال دگرگونی بوده و رقابتی سخت و ناپایدار در آن جریان دارد. دانشجویان به مهارت‌های دانشی وسیعی نیاز دارند که از طریق فضای مجازی قابل دسترس هستند. متاسفانه دانشگاه‌ها بر آموزش مهارت و ایجاد مهارت‌های جدید سرمایه‌گذاری نکرده‌اند.
وی افزود: دانشجویان خارج از دانشگاه راحت‌تر به توانایی‌های تکنولوژیکی دسترسی پیدا می‌کنند، اما در برنامه‌های کهنه، سخت و حجیم دانشگاه دسترسی به این توانایی‌ها را به سختی می‌توان یافت. دانشگاه، روابط اجتماعی و عمومی که دانشجویان لازم دارند را از آن‌ها دریغ کرده است و از چند سال گذشته تا کنون، این حلقه در گردن دانشجویان تنگ‌تر و تنگ‌تر شده است.
گویا گفت: همه این موارد منجر می‌شود که افراد به جای هدر دادن ۴ سال از عمر خود در دانشگاه و صرف وقت و هزینه در جایی که نمی‌تواند آینده شغلی‌اش را تضمین کنند؛ بر توسعه فردی خود متمرکز رده و زمان خود را صرف آموزش کنند.
وی در خصوص راهکارهای از بین بردن بی‌انگیزگی در دانشجویان اظهار کرد: یکی از راهکارهای از بین بردن بی‌انگیزگی این است که بدانیم و باور کنیم دانشگاه بر پایه اندیشه آزاد بنا شده تا محلی مطمئن بدون ترس برای تضارع و به چالش کشیدن آرا باشد. دانشحویان در دانشگاه باید بتوانند بدون ترس اظهار نظر کنند، تاثیرگذار باشند، به نقد کشیده شوند و از نقدهایشان احساس بالندگی پیدا کنند. این موارد حداقل‌های خواسته‌های یک انسان، برای زیستن در جامعه است که اگر دریغ شوند، باعث بی‌انگیزگی دانشجویان می‌شوند، اما ما امروزه شاهد این افت انگیزه در جوانان هستیم.
دیدگاه کارمندی مسئولان و تصمیم گیرندگان نسبت به دانشگاه
گویا بیان کرد: مسئولان و تصمیم گیرندگان به جای داشتن نگاه بالندگی نسبت به دانشگاه، دیدگاهی کارمندی و قانون‌گذاری دارند. این نگاه ایده دانشگاه را از بین برده و آن را به موسسه‌ای بزرگ، پر از کارمندانی تحت عنوان استاد و دانشجو که در بخش‌های مختلف آن مشغول به کار هستند، تبدیل کرده است. برای رفع مشکل بی‌انگیزگی دانشجویان، باید زاویه دید را اصلاح کرد. هنوز سیاستی مبنی بر تغییر زاویه دید در زمینه اهمیت دانشگاه، وجود ندارد و در شرایط کنونی، انجام این کار را بعید می‌دانم. باید به این نکته که دانشگاه دستاورد بزرگ تاریخی تمدنی جهان است، توجه شود.
وی افزود: نمی‌توان اساتید و دانشجویان را با قوانین سختگیرانه وادار به تفکر یکسان کرد. من نمی‌گویم این موضوع را باید کاملا رها کرد؛ اما آزادی عمل و اندیشه شرط بقا است. اساتید و دانشجویان برای ابراز نظرشان حداقل به یک شانیت نیاز دارند. تعداد بخشنامه‌هایی که سیاستگذاران آموزش عالی برای کنترل لحظه به لحظه زندگی استاد و دانشجو بخشنامه صادر کرده‌اند، بسیار زیاد است. اگر این هزینه را صرف افزایش بودجه‌های آموزشی پژوهشی می‌کردند؛ می‌توانستند با ایجاد یک فضای مناسب به دانشجویان حس ارزشمندی القا کرده و انگیزه را در آنان زنده کنند.
انتهای پیام/
نظر شما