به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز؛ رئیس‌جمهور اخیرا به مسئولین وزارت ارتباطات دستور داده تا سرعت و کیفیت اینترنت بهبود یابد. وی در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به آمارهای رشد سرعت و کیفیت ارتباطات اینترنتی در کشور تصریح‌کرد: «نباید صرفا به آمارهای کمی داخلی اتکا کرد و باید وضعیت را به شکل مقایسه‌ای با دیگر کشورها ارزیابی نمود. لذا باید با تلاش جهادی برای ارتقای بیش از پیش کیفیت و سرعت اینترنت تلاش کنیم.»
بیشتر بخوانید؛
رئیسی: گلایه مردم درباره اینترنت دنبال شود
چالش سرعت اینترنت در ایران موضوع جدیدی نیست و با وجود تلاش‌هایی که برای توسعه زیرساخت و بهبود کیفیت اینترنت انجام می‌شود، نارضایتی کاربران از کیفیت اینترنت وجود همچنان دارد.
در این میان هراز چند گاهی مسئولین وزارت ارتباطات با استناد به گزارش‌های جهانی اعلام می‌کنند جایگاه ایران در جهان خوب و نسبت به دولت قبل بهتر است؛ اما این سوال وجود دارد که چرا کاربران احساس می‌کنند که سرعت اینترنت در ماه‌های اخیر کاهش یافته است؟ اگرچه اقدامات بسیاری برای بهبود کیفیت اینترنت با آغاز به کار دولت سیزدهم انجام شده، اما همچنان و در مقاطعی با اختلالاتی در این شبکه رو به رو می‌شویم.
برخی تحلیل‌گران حوزه فضای مجازی بر این باورهستنند کیفیت پایین سرعت اینترنت در ایران به علت ضعف در زیرساخت هاست و برخی دیگر فیلترینگ فضای مجازی را نیز مزید بر علت می‌دانند. فیلترینگ علاوه بر کاهش سرعت اینترنت، بازار سیاه فیلترشکن فروش‌ها را هم رونق داده تا جایی که ارقام غیررسمی، حکایت از گردش مالی پنجاه هزار میلیاردی این بازار دارد.
خواه رقم چنین گردش مالی نزدیک به واقعیت باشد یا خیر؛ پرسش بنیادین این است که چرا چالش فیلترینگ به یک چالش دامنه دار در کشور ما تبدیل شده است؟ نهادهای دیربط از جمله مجلس شورای اسلامی و شورای عالی فضای مجازی چه فعالیت‌هایی در این حوزه انجام داده‌اند؟ چه راهکارهایی برای برون رفت از چالش‌های این حوزه و ارتقای کیفیت اینترنت وجود دارد؟
برای یافتن پاسخ این پرسش‌ها با محمد لسانی و محمد کشوری دو تن از کارشناسان حوزه فضای مجازی، گفتگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
لسانی به خبرنگار سیاسی ایسکانیوز گفت: لوازم بهبود اینترنت چند مولفه دارد که دسته اول آن به چارچوب‌های حاکمیتی که روی سرعت دسترسی و ترافیک موثر هستند بازمی‌گردد و این موارد در قالب بخشنامه به نهادهای اجرایی داده می‌شود. دسته دوم به ساختار شبکه مربوط می‌شود که مربوط به درگاه‌ها و کیفیت تجهیزاتی است که از بالا رفتن سرعت پشتیبانی می‌کنند. سومین مولفه موثر بر ترافیک، موج‌های مصرف مردمی است. مثلا در ایام کرونا به علت استفاده سامانه مدارس از آموزش مجازی از ساعت هشت تا یک با موج مصرف بالایی روبرو بودیم. همین امر را هنگام برگزاری هر رویداد داخلی و خارجی هم شاهدیم. مولفه چهارم، حملات هکری و سایبری به زیرساخت های کشور است که در سه سال گذشته در بالاترین سطح خودش بود.
وی افزود: برای ارتقای سرعت اینترنت باید ببینیم کدام یک از این مولفه‌ها را می‌توان ارتقاء داد. در زمینه سیاستهای حاکمیتی باید مسئولین گزارش‌های مربوط به میزان مصرف را به نهادهای بالادستی بدهند تا لااقل درصد کمی سرعت اینترنت بالا رود و به قول رئیس‌جمهور، سرعت اینترنت باعث حال‌گیری مردم پشت سیستم‌ها نشود. به نظر می‌رسد در حوزه سیاستهای بالادستی امکان ارتقاء وجود دارد. بنابراین مدیران باید نیازهای شبکه‌وندها را به نهادهای بالا بدهند.
از حملات سایبری با تقویت پروتکل‌ها و پیش‌بینی پذیری ریسک‌های امنیتی می‌توان جلوگیری کرد
این کارشناس فضای مجازی و سواد رسانه‌ای در ادامه گفت: شبکه‌های ما پرتی و دور ریز زیادی دارد و باید بتوانیم از تجهیزاتی که ایمن و پایدار هستند استفاده کنیم و نکته سوم هم مربوط به عطش مردم در زمینه مصرف است که چندان قابل مدیریت نیست و مسئولین باید صرفا از قبل آمادگی برای آن داشته باشند. یکی دیگر از مولفه‌ها حملات سایبری است که با تقویت پروتکل‌ها می‌توان از آن پیشگیری کرد و بخشی از آن به پدافند غیرعامل برمی‌گردد و بخشی نیز شامل پیش‌بینی پذیری ریسک‌های امنیتی است که از طریق روزآمدسازی دیواره‌های آتشین و به روز بودن استاندارهای امنیتی محقق می‌شود.
وی افزود: مولفه آخر که در این زمینه بسیار موثر است مهندسی شبکه است که بسیار در زمینه سرعت موثر است و نظام توزیع است که از بدو ورود اینترنت به گیت‌ها و درگاه‌های کشور تا استان‌ها و شهرستا نها را در برمی‌گیرد. بنابراین باید دید کدام یک از این پنج لایه قابل بهینه‌سازی است تا مشکل تا حدی حل شود.
اینستاگرام اعلام کرد وقت خود را برای بررسی پیشنهادات ایران هدر نمی‌دهیم
این مدرس سواد رسانه‌ای در ادامه گفت: بخشی از علت عدم پذیرش تاسیس دفتر از سوی پلتفرم‌های خارجی در کشورمان به حکمرانی نظام سایبری ما باز می‌گردد. شورای عالی فضای مجازی ایران نامه‌ای به شرکت متا ارسال کرد اما پلتفرم اینستگرام وارد بازی نشد و اعلام کرد وقت خود را برای بررسی پیشنهادات ایران هدر نمی دهیم. وقتی می‌گوییم حاکمیت این امر مراکز مختلف را درمی‌گیرد مثلا در آمریکا برای تیک تک از کنگره تا مجلس نمایندگان محدودیت‌هایی را وضع کردند.
مجلس در حوزه فیلترینگ به جای حکمرانی سایبری به حواشی مشغول شد
وی افزود: در این زمینه، در حوزه فیلترینگ باید بدون هیچ رودربایسی اعمال حاکمیت کنیم اما در مجلس ما این مساله گاهی با برخی حواشی زرد آمیخته می‌شود و نمایندگان مجلس به جای این که حاکمیت سایبری کنند صرفا به مشکلات حوزه‌های انتخابیه خودشان فکر می‌کنند و عملا سیستم قانون‌گذاری ما در اختیار یک فضای هوچیگری و زردسالاری قرار می‌گیرد. حکمرانی سایبری به این فکر می‌کند که هم کاربر سود ببرد وهم امکان مداخله در آسیب‌ها وجود داشته باشد و هم یک زیست بوم شکل بگیرد.
لسانی افزود: گزینش و به کارگیری پلتفرم یک هنر است. در گام اول باید یک پلتفرم قابل رقابت داشته باشیم و در گام دوم پلتفرم خارجی هم باید وجود داشته باشد که بتواند محیط رقابتی را تشدید کند.
این کارشناس فضای مجازی گفت: با نام‌گذاری اینترنت طبقاتی مخالف هستم و نیازهای اقشار مختلف باید جواب داده شود. مثلا در ایالات متحده شبکه اینترنت کتابخانه‌ها برای دانش‌آموزان دارای سطح خاصی از دسترسی است. عملا در آن‌جا سیاست‌گذاری قشری و بخشی انجام شده است. اگر اعمال مدیریت متناسب با اقشار مختلف وجود داشته باشد با آن کاملا موافق هستم و نباید سیستم به سمتی برود که نیاز خانگی و نیاز دانشگاهی یکی شود.
وی افزود: باید به جایی برسیم که این مکانیزم نیاز به بانک احراز هویت داشته باشد در غیر این صورت عملا به مصرف محفلی و باندی خواهیم رسید وهر فردی با نامه نگاری و ... برای استفاده اینترنت خود را از دسته‌ای به دسته دیگر منتقل می‌کند.
لسانی گفت: یکی از مصادیق ورود هوچیگری و زردسالاری به فضای تقنین و قانون‌گذاری طرح صیانت است. این طرح نشان داد که مجلس شورای اسلامی ظرف مناسبی برای قانون‌گذاری در این زمینه نبوده است. در کشور شوراهای عالی از جمله شورای عالی فضای مجازی وجود دارد که در آن به دور از فضای زردسالاری تصمیم‌گیری می‌شود.
مجلس دوازدهم به طور مستقیم وارد طرح صیانت نشود
این کارشناس فضای مجازی در ادامه گفت: در مجلس شورای اسلامی با طرح صیانت کاملا مبتنی بر موج احساسات عمومی برخورد شد و مجلس بعدی هم بهتر است به جای ورود مستقیم به این موضوع به تقویت جایگاه قانون‌گذاری و تضمین اجرای مصوبات شورای عالی اقدام کند و نسبت به درج تنبیهات و جریمه‌هایی برای عدم اجرای مصوبات شورای عالی اقدام کند. مجلس شورای اسلامی در شورای عالی فضای مجازی نماینده دارد وهرگونه ورود مستقیم مجلس دوازدهم به این حیطه، ادامه راه مجلس یازدهم است که منجر به تولید و انباشت احساسات منفی خواهد شد.
وی در پاسخ به این پرسش که شورای عالی فضای مجازی در زمینه بازنگری در سیاستهای فیلترینگ است چه اقدامی انجام داده است؟ گفت: ضعفی که در این زمینه وجود دارد تشتت نهادهای دولتی ذی‌ربط است و این که نظام‌پذیر نیستند. در این زمینه به فضایی رسیده‌ایم که قدرت دستگاه‌های اجرایی در سکوت یا بایکوت مصوبات فضای مجازی باعث ناکارآمد شدن این مصوبات می‌شود.
رفع نارضایتی کاربران اینترنت با دستور دادن حل نمی‌شود
محمد کشوری نیز در زمینه لوازم اجرایی شدن دستور رئیس‌جمهور مبنی بر بهبود و افزایش کیفیت اینترنت به خبرنگار سیاسی ایسکانیوز گفت: در زمینه افزایش سرعت اینترنت، مجموعه عواملی درکار هستند که از جمله مهم‌ترین آنها مشکلات زیرساختی است که باید حل شود. رفع نارضایتی کاربران را صرفا با دستور دادن نمی‌توان حل کرد بلکه باید عامل نارضایتی از بین برود. در زمینه فیلترینگ هم آن‌طور که مسئولین گفته‌اند بنا نیست حداقل از چهار، پنج پلتفرم که بیشترین کاربر را در ایران دارند رفع فیلتر شود.
وی در ادامه گفت: مادامی که پنجاه تا شصت درصد کاربرانی که از سایت‌های فیلتر شده استفاده می‌کنند و نیاز به استفاده از فیلترشکن دارند که کیفیت، قیمت و امنیت آن مشخص نیست، مشکلات مردم در استفاده از فضای مجازی به همین شکل باقی خواهد ماند.
کشوری در پاسخ به این سوال که دو سال از حکم دبیر شورای عال فضای مجازی مبنی بر بازنگری در سیاستهای مسدود سازی فضای مجازی می‌گذرد، آیا تاکنون در این زمینه کاری انجام شده است؟ گفت: آن‌چه تاکنون مسئولین ارشد کشور گفته‌اند این است که مادامی که پلتفرم‌های فیلترشده نماینده و دفتر معرفی نکنند، فیلترشان برداشته نمی‌شود و در نتیجه تغییری در این زمینه اتفاق نخواهد افتاد.
تحریم‌ها و عدم شفافیت قوانین، علت عدم تاسیس دفتر پلتفرم‌های خارجی در ایران است
وی در زمینه دلایل عدم پذیرش پلتفرم‌های خارجی برای تاسیس دفتر در ایران گفت: بخشی از دلایل آنها مربوط به تحریم است و از سوی دیگر وقتی مسئولین می‌گویند پلتفرم های داخلی باید طبق قوانین عمل کنند این موضوع چندان شفاف نیست مثلا حذف محتوا و دادن اطلاعات درباره کاربران ساز و کار پیچیده‌ای دارد و به این شکل نیست که هر مقامی در داخل خواستار حذف محتوایی شود، این کار انجام شود. این سیاست حتی در زمینه پلتفرم‌های داخلی هم روشن نیست چه برسد به پلتفرم‌های خارجی.
وی افزود: در پلتفرم‌های داخلی شاهدیم که خودشان برخی کلمات را از محتوا حذف می‌کنند و برخی کانال‌ها را می‌بندند و می‌گویند این مسدودسازی به دستور مقامات قضایی انجام شده است ولی معلوم نیست به چه شکلی انجام شده است؟ آیا صرفا اگر یک بازپرس دستور دهد انجام می‌شود یا باید از یک فیلترهایی رد شده باشد؟ محتوا در ایتا به گونه ای فیلتر می‌شود و در ویراستی به گونه دیگری است و معلوم نیست چه میزان از این سیاست‌ها مربوط به خود آن پلتفرم است و چه میزان سیاست مقام قضایی است؟ بنابراین چطور باید توقع داشته باشیم که پلتفرم خارجی این قوانین را بپذیرد؟ اگر روزی دو هزار درخواست حذف محتوا برای پلتفرم خارجی برود آیا خواهد پذیرفت؟
کشوری تصریح کرد: حذف محتوا در همه نقاط دنیا انجام می‌شود اما در موارد معدودی صورت می‌پذیرد و یک کشور در سال ممکن است دویست، سیصد الی هزار درخواست داشته باشد. در کنار این موضوع باید توجه کنیم که آن پلتفرم به همه درخواست‌ها هم توجه نمی‌کند زیرا ترکیب پیچیده‌ای از قدرت سیاسی و اقتصادی یک کشور در این زمینه موثر است و صرف تاسیس دفتر در ایران مساله ای را حل نخواهد کرد.
طبقاتی کردن اینترنت اجرا شدنی نیست
این کارشناس فضای مجازی درباره اینترنت طبقاتی گفت: این روش اجرا شدنی نیست زیرا وقتی شما با چند میلیون کاربر طرف هستید نمی‌توانید همه را نیازسنجی کنید و مثلا به یک دانشجو بگویند تا زمانی که در حال تحصیل هستی به اینترنت نیاز داری و زمانی که فارغ‌التحصیل شدی دیگر نیاز نداری! زیرا خود این مساله باعث می‌شود افراد برای خودشان نیازسازی کاذب کنند و دوباره مجوز بگیرند و در نهایت به این خواهیم رسید که چند ده میلیون نفر از اینترنت بدون فیلتر استفاده می‌کنند.
وی در ادامه گفت: مشکل دیگر روش طبقاتی کردن اینترنت این است که عمده راه حل‌ها مبتنی بر اینترنت سیم کارت است درحالی که بخش زیادی از استفاده کاربران روی شبکه ثابت است و یک کاربر مجبور است در محیط خانه یا کار برای دست‌یابی به اینترنت طبقاتی دوباره از اینترنت سیم کارت استفاده کند درحالی که استفاده مستمر از یک سایت ویدیویی مانند یوتیوپ روی اینترنت سیم کارت منطقی نیست.
کشوری درباره وضعیت فیلترینگ پس از توسعه اینترنت ماهواره ای گفت: مجوز اینترنت ماهواره‌ای زمانی داده می شود که قواعد و مقررات کشور ما رعایت شود.
نگرانم مجلس دوازدهم هم قوانین ناسازگار با واقعیت در زمینه فیلترینگ بیاورد
این کارشناس فضای مجازی درباره سیاستهای مجلس در زمینه فیلترینگ گفت: نگرانی من از بابت مجلس دوازدهم در این زمینه است که دوباره پیش‌نویس قوانینی را بیاورند که با واقعیت سازگار نیست و ساماندهی فضای مجازی دوباره به سمت مسدود کردن فضای مجازی برود و باعث نارضایتی و کاهش امنیت روانی مردم شود.
کشوری با انتقاد از اعلام ارقامی نظیر پنجاه هزار میلیارد تومان گردش مالی فیلترینگ در کشور گفت: ارقام گردش مالی فیلترینگ رسمی نیست وعدد پنجاه هزار میلیارد تومان قطعا درست نیست. گردش مالی دو اپراتور همراه اول و ایرانسل روی هم حدود هفتاد تا هشتاد هزار میلیارد تومان است بنابراین گردش مالی فیلترینگ چگونه پنجاه هزار میلیارد تومان است؟ هرچند در این که رقم این گردش مالی هنگفت است بحثی نیست اما کسی نمی‌تواند رقم دقیق را بگوید زیرا سخن از بازار سیاه است.
وی درباره راه‌حل رهایی از چالش فیلترینگ گفت: راه حل‌ها، حدی هستند؛ از یک طرف عده ای می‌گویند فیلترینگ را به طور کامل بردارید و از طرف دیگر برخی مخالف کامل این ایده هستند. هر کشوری ممکن است یک یا دو پلتفرم را فیلتر کند مثلا در کشور امارات تماس صوتی در واتساپ بسته شده است و در کره جنوبی هم گوگل مپ فیلتر شده است.
کشوری تصریح کرد: یک پیشنهاد خوب، انجام کاری شبیه به اینترنت کودکان است. در دولت‌های اول و دوم آقای روحانی و همچنین دولت آقای رییسی سامانه‌هایی روی اینترنت کودکان راه‌اندازی شد اما کسی استفاده نمی‌کند و این سامانه نباید صرفا مبتنی بر سیم کارت باشد و به این ترتیب می توانیم برای عامه مردم فیلترینگ را تا حدی تعدیل کنیم.
انتهای پیام/
نظر شما