به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، اگر بگوییم که جامعه دانشگاهی بویژه تشکل‌های دانشجویی می توانند نقش محوری در انتخابات داشته باشند، سخن گزافی نگفته‌ایم. سابقه جنبش دانشجویی در ایران را در یک نگاه کلی می‌توان از مبارزات انقلابی گوناگون پیش از انقلاب در نظر گرفت تا اشغال سفارت آمریکا در ۱۳۵۸، دفاع از کشور در برابر هجوم خارجی و حضور در جبهه‌های جنگ تحمیلی، مشارکت جدی و تأثیرگذار در انتخابات ۱۳۷۶ و حوادث و اتفاقات پس از آن و در نهایت نقش‌آفرینی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸که حکایت از این واقعیت دارد که همزمان با رشد و گسترش نهاد دانشگاه و افزایش کمی و کیفی تعداد دانشجویان، نقش این جنبش نیز در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران بیشتر و عمیق‌تر شده است.

درمورد اهمیت فعالیت جنبش دانشجویی، از یک جریان بی‌پشتوانه سخن نمی‌گوییم. همواره در این سال‌ها نه تنها دولت‌ها یا بصورت واقعی یا حداقل در صورت نقش حمایتگری داشته اند، بلکه رهبر انقلاب نیز در مقاطع مختلف جدی ترین پشتوانه و حامی این جریان شناخته شده است. برای مثال در نیمه اول دهه ۱۳۷۰ که فعالیت‌های دانشجویی در ایران از رونق چندانی برخوردار نبود، رهبر انقلاب با ابراز نگرانی از رکود سیاسی حاکم بر دانشگاهها، دانشجویان را به مداخله در سیاست فراخوانده و علیه افراد و جریانهایی که بزعم ایشان مانع سیاسی شدن دانشجویان می‌شدند، موضع‌گیری کردند که نقش مهمی در فعال شدن دانشجویان مشتاق به حضور در صحنه های دانشجویی شد.

در سال های پایانی دهه ۸۰ اما رونق و نشاط فعالیت‌های دانشجویی به سمت رکود و سکون رفت. در سال های پس از ۱۳۹۰ علیرغم فضای انتخاباتی ۱۳۹۲ و بعدا در ۱۳۹۶، فضای سیاسی در دانشگاه‌ها بویژه در میان تشکل‌های دانشجویی رونق و نشاط خاصی پیدا نکرد که شاید نحوه تعامل دولت روحانی با فعالان دانشجویی و حضور کم سیاسون وقت در دانشگاه را بتوان از علل موثر آن دانست.

نتایج یک پژوهش میدانی که در مورد تعدادی از دانشجویان در سال تحصیلی ۹۳-۹۲ انجام شده نشان می‌دهد میزان بی‌تفاوتی اجتماعی در میان دانشجویان ۹/۱ از ۵ است که نشان دهنده سطح پایین بی‌تفاوتی اجتماعی در دانشجویان است.

بی‌تفاوتی که بعضی کرونا را در تحلیل فعالیت ضعیف جنبش دانشجویی در انتخابات ریاست جمهور 1400 و روزهای اخیر در انتخابات 1402 به عنوان عامل مهمی مطرح می کنند. هرچند که اگر این عامل را جدی بدانیم باید به عدم تاثیرگذاری تلاش مسئولان آموزش عالی برای حل بحران های اجتماعی پساکرونا نیز توجه کنیم. در یک نگاه ساده به فضای انتخاباتی موجود این روزها در انتخابات ریاست جمهوری که تا این لحظه صرفا دو نامزد انتخاباتی در دانشگاه حضور داشته اند و در باقی موارد هم اتفاق جدی، نه در تهران و نه در استان های دیگر دیده نمی شود، به ادامه جدی روند رکود پی می بریم.

بیشتر بخوانید:

تشکل‌ها پادوی احزاب نیستند/ صدای انقلابی از دانشگاه‌ها شنیده نمی‌شود

در ادامه ایسکانیوز برای بررسی مشکلات و چالش‌های فعالیت‌های دانشجویی در ایام چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری؛ به بررسی نظرات اعضای ادوار جریان دانشجویی پرداخته است:

ترس از فعالیت سیاسی؛ دام تشکل‌های دانشجویی

علی بزرگخو دبیر اسبق اتحادیه دفتر تحکیم وحدت یکی از منتقدان به علمکرد جریان دانشجویی در چند سال اخیر است. وی در این باره به ایسکانیوز می‌گوید: این جریان در دام سیاست کاری گرفتار شده است. به این معنا که از ترس افتادن، نمی‌تواند خود را به بالا بکشانند یا فعالیتی پیشرو انجام دهند. آنان ترس دارند که وارد فضای انتخابات شوند و پس از آن برخی اعضای تشکل دانشجویی به علت نزدیکی تفکر سیاسی جذب یکی از جناح‌های سیاسی شوند.

وی بر این باور است که تشکل‌های دانشجویی برای ورود به فعالیت های انتخاباتی حرمت و قبح تعیین می‌کنند. بنابراین آنان به سراغ فعالیت‌های کلی مانند صدور بیانیه و نامه، در ایام انتخابات می‌روند.

بزرگخو بیان کرد: تشکل‌های دانشجویی باید نسبت به گفتمانی که پیش رونده کشور در عرصه‌های مختلف است، تبیین گری انجام دهند. مثلا گزاره‌های سیاسی یا اقتصادی که باعث حل مشکلات کشور است را مطرح کنند. البته گفتمان ناظر به گروه، جریان یا تفکر است و حمایت از آن نادرست نیست. در چنین شرایطی اعضای تشکل‌ دانشجویی یا سایر اقشار جامعه با دید باز می‌توانند انتخاب کنند که کدام حزب سیاسی یا نامزد کدام حزب این گزاره‌ها را دارد.

این فعال دانشجویی سابق اعتقاد دارد که تشکل‌های دانشجویی برای انتخابات ریاست جمهوری از ترس سیاسی کاری، کلا فعل سیاسی را ترک کرده‌اند.

وی درباره علل اصلی کم کاری تشکل‌های دانشجویی نسبت به سال‌های ۸۸ یا ۸۴ یا ۹۲ بیان کرد: به عقیده بنده، مرجعیت زدایی از دانشگاه بزرگترین عامل است. ظهور فضای مجازی و فعالیت مجازایی نیز علت این مرجعیت‌زدایی است. خط دهی که دانشگاه در دهه ۸۰ داشت به خاطر شبکه‌های اجتماعی پخش شده است. علاوه بر مطلب ذکر شده؛ اگر محیط داخلی دانشگاه‌ها را دهه ۹۰ بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که علاوه بر فعالیت تشکل های دانشجویی، مجموعه های دانشجویی دیگر مانند کانون‌های فرهنگی یا گروه‌های جهادی نیز به شدت رشد کرده بودند. بنابراین این مجموعه‌ها برای انجام فعالیت‌های دانشجویی با تشکل‌ها رقابت می‌کردند. به این معنا که انرژی دانشجویان برای فعالیت در حوزه سیاسی، بین گروه‌های مختلف در دانشگاه پخش شد.

حضور بیش از اندازه ادوار جریان دانشجویی باعث کاهش روز به روز استقلال اعضای فعلی جریان دانشجویی می‌شود. این باور دبیر اسبق اتحادیه دفتر تحکیم وحدت است. همچنین وی اضافه کرد که این موضوع باعث رکود در این جنبش می‌شود.

بزرگ‌خو با اشاره به حمایت پنهان یا آشکار برخی تشکل‌های دانشجویی از یک جناح سیاسی یا نامزد انتخاباتی عنوان کرد که آن تشکل یا اتحادیه که به صورت آشکار حمایت می‌کند؛ بر اساس اساسنامه خودش عمل کرده و نمی‌توانیم آن را نقد یا تایید کنیم. بنده با اطلاع کامل می‌گویم که بین اعضای تشکل‌های دانشجویی اجماع برای حمایت از یک نامزد وجود ندارد. در واقع تضارب آرا شکل می‌گیرد.

تضارب آرا بین اعضای تشکلها و تقابل نگرش های سیاسی، رشد سیاسی افراد در اثر گفت‌وگوهای سیاسی، راهکار برون جریان دانشجویی از کم اثر بودن در حوزه‌های مختلف است.

تشکل‌های دانشجویی در خودمانده شده‌اند

محمد صالح ترکمان دبیر اسبق اتحادیه جنبش عدالت‌خواه دانشجویی در گفت‌وگو با ایسکانیوز می‌گوید: زماینکه درباره موضوعی مانند فعالیت در انتخابات صحبت می‌شود، باید میزان این تاثیر پذیری بر اصل موضوع نیز در نظر گرفته شود. انتخابات در واقع دوگانه برد و باخت است. به عقیده بنده، هر اقدامی که در برد یا باخت یک جناح سیاسی یا نامزد انتخاباتی موثر نباشد، کاملا در حوزه انتخابات بی ارزش است.

وی گفت: اگر فعالیت تشکل‌های دانشجویی را تحلیل و بررسی کنیم، متاسفانه متوجه می‌شویم که فعالیت خاصی انجام نمی‌شود. یعنی انگار انتخاباتی وجود ندارد. در حالی که انتخابات ریاست جمهوری برای کشور کاملا سرنوشت ساز است.

ترکمان اعتقاد دارد که در حال حاضر فعالیت‌های انتخاباتی تشکل‌های دانشجویی گرد و بدون لبه است. به این معنا که تاثرگذاری و قلاب اندازی به جامعه هدف را ندارد و از لحاظ سیاسی، نتیجه‌ای را در پی نخواهد داشت. این فعالیت‌ها باعث تقویت یا تضعیف هیچکدام نامزدها نیست.

این فعال دانشجویی سابق افزود: اکنون نهایت کار تشکل های دانشجویی به گردآوری چند نفر در خیابان و میادین شهر خلاصه شده است. آنان با مردم صحبت می‌کنند که در انتخابات مشارکت داشته باشند. ولی سوالی که مطرح است؛ آیا این اقدامات چقدر موثر است؟ یا تا چه میزان نتیجه آرا را تغییر می‌دهد؟

وی تصریح کرد: در حال حاضر تشکل های دانشجویی در خود مانده شده اند. یعنی نمی‌توانند افق دید وسیعی را برای خود ترسیم کنند. در نتیجه، فعالیت آنان در کلان موضوعات چندان مثمر ثمر نیست. مثلا در موضوع انتخابات، جریان دانشجویی چه اقداماتی انجام داد که بتواند از آن دفاع کند.

گسترش دایره مخاطبان تشکل‌های دانشجویی

محمد حسین صبوری دبیر اسبق اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل در گفت‌وگو با ایسکانیوز مطرح می‌کند: اعضای فعلی و ادوار جریان دانشجویی به علت اشرافیت خاصی که به موضوعات کشور دارند، بهتر در جریان موضوعات کوچک و بزرگ مردم و جامعه هستند. این اشرافیت نیز به علت حلقه میانی بودن و ارتباط با مردم حاصل می‌شود.

وی یادآور شد: انتخابات یک موضوع ملی است و سرنوشت تمام مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین جنبش دانشجویی اگر می‌خواهد تاثیر گذاری بیشتری داشته باشد باید دایره فعالیت و مخاطبان خود را افزایش دهد.

انتهای پیام/