به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، سند عضویت دائم ایران در «سازمان همکاری شانگهای» در روز 26 شهریور سال جاری و در جریان بیست ویکمین نشست این سازمان، به امضای سران کشورهای عضو رسید. انتشار این خبر یک بار دیگر نام ایران را به سوژه اصلی رسانه‌های معتبر دنیا تبدیل کرد. با توجه به توقف مذاکرات هسته‌ای وین و شکست آمریکا و متحدان غربی این کشور برای تحمیل خواسته‌هایشان به ایران، این خبر یک موفقیت دیپلماتیک محسوب می‌شود که می‌تواند تحریم‌های ظالمانه آنها علیه ایران را به چالش بکشد. به منظور اهمیت پذیرش عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای و مزایا و فرصت‌های آن برای کشور، گفتگویی با دکتر «احمد بخشایش اردستانی» -نماینده دوره نهم مجلس شورای اسلامی و استاد دانشگاه- انجام شد.

به گفته دکتر احمد بخشایش: پیمان شانگهای در واقع در سال 1996 و توسط چین و روسیه شکل گرفت. علت تشکیل سازمان مذکور اختلافات مرزی دو کشور و تلاش برای حل آن بود. در ادامه کشورهای هند، پاکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و ... به عضویت آن درآمدند. ایشان با اشاره به اینکه ایران عضو ناظر این سازمان بود، بیان کردند که ایران عضو جدی محسوب نمی‌شد. از نظر آقای بخشایش، به طور کلی می‌توان گفت که پیمان شانگهای به نوعی کاریکاتوری از پیمان ورشو در مقابل ناتو است. وی با بیان اینکه کشورهای چین و روسیه وزنه‌های اصلی شانگهای محسوب می‌شوند، افزود: در حال حاضر اختلافات زیادی در بین اعضای این پیمان وجود دارد؛ مثلا بین هند و پاکستان سه مرتبه جنگ رخ داده و یا بین چین و هند سه جنگ اتفاق افتاده است.

نماینده دوره نهم مجلس شورای اسلامی معتقد است اگرچه پیمان شانگهای تا کنون دست برتر را نداشته است، اما با توجه به افول قدرت غرب اهمیت آن رو به افزایش است. به گفته وی: در دولت آقای روحانی نیز با توجه به پیشینه علاقه مردم به غرب، دولتمردان نیز تمایل داشتند با آمریکا و غرب مراوده داشته باشند؛ لذا در دولت قبلی رویکردی نسبت به شرق و شانگهای وجود نداشت.

ایشان با اشاره به شرایط عضویت در سازمان مذکور که بر اساس اجماع انجام می‌شود، افزودند: در گذشته بیشتر تاجیکستان مخالف عضویت ایران در پیمان شانگهای بود و علت آن تمایل زیاد دولت آقای روحانی به غرب بود؛ از همین رو امامعلی رحمان خیلی به آقای روحانی و ظریف علاقه نداشت. علاوه بر این، چین و روسیه بیان می‌کردند که ایران فقط در زمان مشکلات به آنها گرایش پیدا می‌کند و در زمان گشایش‌های سیاسی به سمت غرب متمایل می‌شود؛ از همین رو ایران را تنها به عنوان عضو ناظر می‌پذیرفتند.

به گفته این عضو سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، وقتی آقای رییسی در اولین تماس‌های تلفنی خود با «شی جین پینگ» و «پوتین» صحبت کرد و به آنها نشان داد که سیاست‌های دولت جدید توازن به شرق است. وی افزود: باید به این نکته هم توجه کرد که «غربی‌ها هم خیلی ایران را به این سمت هل دادند».

از نظر این استاد دانشگاه، عضویت دائم ایران در پیمان شانگهای دو حسن داد؛ به دلیل تمایل غربی‌ها برای اعمال فشار حداکثری و تحریم علیه ایران، صرف عضویت ما در این پیمان یک امتیاز محسوب می‌شود؛ زیرا از این پس می‌توانیم با واحدهای پولی مشترک با کشورهای عضو مراوده داشته باشیم. لذا عضویت ایران می‌تواند سازوکار دور زدن تحریم‌ها را فراهم کند و همین امر باعث کوتاه آمدن غربی‌ها خواهد شد: زیرا هرگاه آنها احساس می‌کنند تحریم‌هایشان بی‌اثر شده، به دنبال راهکار دیگری می‌روند. به عبارت دیگر، عضویت ایران در شانگهای، محرک غرب برای کوتاه آمدن در مقابل ایران خواهد شد.

در بخش دیگری از این مصاحبه، تاثیر عضویت ایران بر همکاری جامع 25 ساله ایران و چین مورد بررسی قرار گرفت. از نظر دکتر بخشایش، به طور طبیعی این امر اثر فزاینده‌ای بر همکاری جامع دو کشور خواهد داشت. وی با اشاره به اینکه چینی‌ها در زمان دولت آقای روحانی هم تمایل به همکاری بیشتر با ایران داشتند، افزود: طمع دولت روحانی برای نزدیکی به غرب و آوردن شرکت‌های غربی، چشم آنها را برای همکاری با چین بست. به گفته ایشان، همین امر موجب دلخوری روسیه و چین از ایران شد؛ زیرا پس از اجرای برجام برداشت چین و روسیه این بود که ایران به غرب متمایل است.

دکتر بخشایش در تشریح این موضوع که چقدر از پذیرش عضویت دائمی ایران مربوط به دولت قبل است، اظهار کرد: مسائل کلی و سیاست خارجی نظام در اختیار رهبر است؛ اما با توجه به کم کاری‌های آقای روحانی، ایشان آقای علی لاریجانی را به عنوان نماینده خود در «همکاری جامع 25 ساله» با چین قرار دادند. به اعتقاد این استاد دانشگاه، علت این انتخاب دلخوری چینی‌ها از دولت آقای روحانی و ظریف بود. وی با بیان اینکه دولت روحانی نیز ملزم بود به هر نحوی سیاست‌های کلی نظام را دنبال می‌کرد، اما به هر ترتیب همانطور که سیاست خارجی بایدن با ترامپ تفاوت دارد، در ایران هم به همین صورت است. نماینده دوره نهم مجلس با اشاره به تماس تلفنی آقای رئیسی با چین و روسیه، این اقدام را معنادار خواند.

انتهای پیام/