به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، اصفهان بهشت گردشگران است. با قدمتی کهن، در گوشه گوشه شهر بناهای تاریخی جای گرفته‌اند؛ از عالی قاپو گرفته تا آتشگاه.

در یکی از خیابان‌های معروف اصفهان که با برج‌هایی متعدد، محل زندگی قشر بالانشین محسوب می‌شود و زمین‌های آن از قیمت بالایی برخوردارند، تپه‌ای محقر با ارتفاع چند متر و وسعت ۱۲ هکتار قرار دارد که به قلعه سارویه معروف است. این بنا در گذشته کتابخانه بزرگی بوده است که در آن، کتاب‌های فراوانی نگهداری می‌شد. با کجارو همراه باشید.

بیشتر بخوانید:

گردشگری ایران / آبشار آب پری مازندران

قلعه سارویه اصفهان که بیشتر به تپه اشرف یا دژ کهن شناخته می شود در اصل یک قلعه با قدمتی ۷ هزار ساله است که کناره شمالی زاینده رود واقع شده و بیش از ۱۴۰۰ سال قبل کتابخانه ای بزرگی بوده و در آن از کتاب های علمی بسیار زیادی نگهداری می شده است. با حمله اعراب به ایران این کتابخانه نیز نابود و ویران می شود و باقی مانده های آن به شکل تپه اشرف دیده می شوند. برخی از تاریخ شناسان قدمت این منطقه را به تهمورس سومین پادشاه سلسه پیشدادیان نسبت می دهند اما برخی دیگر معتقدند که این بنا در دوران گشتاسب از پادشاهان کیانی ساخته شده است.

قلعه سارویه کجاست؟

بنای قلعه سارویه در حال حاضر در کنار پل شهرستان و کناره شمالی زاینده‌رود قرار دارد. برای دسترسی به این مکان باید خود را به خیابان مشتاق دوم یا سلمان فارسی، در شرق اصفهان برسانید که بهترین گزینه برای این منظور، استفاده از خودروی شخصی است.

تاریخچه قلعه سارویه

در مورد قدمت تاریخی این قلعه نظرات مختلفی ارائه شده که برخی بر پایه اساطی است و برخی دیگر جنبه تاریخی دارند. برخی تاریخ‌شناسان قدمت بنا را به تهمورت، سومین پادشاه سلسله پیشدادی نسبت داده‌اند. برخی دیگر معتقدند این بنای تاریخی در عصر حاکمیت گشتاسب، شاه قدرتمند کیانی ساخته شده است. طبق این منابع گشتاسب از وزیر دانشمند خود جاماسب می‌خواهد برای نگهداری کتاب‌های موجود، یک کتابخانه بسیار استوار بنا کند. ابن ندیم، نویسنده کتاب الفهرست، اطلاعات ارزشمندی درباره کهن‌دژ نوشته است.

در الفهرست ابن ندیم آمده است که ایرانیان برای ضبط و نگهداری دانش خود و برای یافتن مکانی خوب جهت بنیاد کتابخانه، به جستجو پرداختند. آن‌ها به‌دنبال جایی بودند که از زمین‌لرزه برکنار و برای ساختمان‌های محکم و پابرجا پسندیده باشد. به این ترتیب به کاوش پرداختند و روستای جی را انتخاب کردند. در روستای جی، محل کهن‌دژ را گزیدند و در آنجا عمارت مورد نظر خود را بنا کردند و نام بنای جدید را «سارویه» گذاشتند. طبق نوشته الفهرست ابن ندیم، در سال‌های پس از آن، گوشه‌ای از بنا که آسیب دیده بود، دالانی را نمایان کرد که با گل سفت و ساروج ساخته شده بود و در آن کتب فراوان از پیشینیان به دست آمد.

در بین کتاب‌های به دست آمده، منبعی کشف شد که در آن مشخص شده بود به تهمورث، خبری در مورد یک حادثه آسمانی پر از خسارت، داده شد و وی دستور داد جایی را پیدا کنند که از گزند حادثه دور بماند تا بتوانند دانش برگزیدگان را در آن مکان، نگهداری کنند. پس مهندسان گوش به فرمان وی دادند و محل سارویه را برای قرار دادن کتاب‌ها و آثار علمی به تهمورث معرفی کردند.

تپه سارویه و بقایای کتابخانه از سمت غرب و از سمت خیابان مشتاق دوم در امتداد دامنه شمالی، قابل دیدن است. در زمان حمله اعراب به اصفهان، ساختمان دژ نابود شد. ابن بلخی در این مورد می‌گوید:

    اعراب به گمان یافتن گنج در دژ سارویه، آن را ویران و بسیاری از کتاب‌ها را نابود کردند. از جایی که مخزن کتابخانه در دالان‌های مخفی زیرزمینی قرار داشت، به شماری از این کتاب‌ها آسیب نرسید؛ اما در سال ۳۵۰ قمری، بر اثر فروریزی سقف یکی از دالان‌ها، مخزن کتابخانه نمایان شد و به دستور خلیفه، کتاب‌ها بر شتر سوار و به بغداد منتقل شدند.

انتهای پیام/