مصطفی اقلیما؛ رئیس انجمن علمی مددکاری ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درباره آسیب‌شناسی حاشیه‌نشینی در ایران گفت: حاشیه‌نشینی خود معلولی از علت‌هاست، از طرفی مسائل و معضلات اجتماعی در بلند مدت به وجود می‌آیند و برای حل چنین مشکلاتی زمان زیادی هم باید صرف کرد. حاشیه‌نشینی در ایران از قبل از انقلاب و در دوران اصلاحات ارضی آغاز شد و بعد از انقلاب هم افراد به دنبال پیدا کردن کار و زندگی بهتر راهی شهرهای بزرگ به ویژه تهران شدند. آب و برق ارزان‌تر و موقعیت شغلی بیشتر و در کنار آن بیکاری در شهرهای کوچک منجر به افزایش حاشیه‌نشینی شد.
بیشتر بخوانید
۲ میلیون مهاجر غیرقانونی و چالش‌های تحصیل کودکان
پدر مددکاری اجتماعی ایران توضیح داد: مهاجرت به شهرهای بزرگ اگر با برنامه باشد مشکلی ندارد، تمام کسانی هم که برای زندگی در حاشیه شهرهای بزرگ ساکن می‌شوند، آدم‌های بدی نیستند و به دلیل نبود کار در شهر و روستای خود و فشارهای اقتصادی راهی حاشیه تهران شده‌اند. در شهرهای کوچک و روستاها نظارت اجتماعی قوی‌تر است، یعنی فرد می‌داند که اگر خلافی مرتکب شود به جهت شناختی که مردم از او و خانواده‌اش دارند، زندگی سختی خواهد داشت و به اصطلاح آبرویش می‌رود و این خود بازدارنده است اما در شهرهای بزرگ نظارت اجتماعی در این حد نیست و افراد یک‌دیگر را نمی‌شناسند و اینجا نقش قانون پررنگ‌تر می‌شود.
او افزود: بیکاری و ضعف در اجرای قوانین منجر به این می‌شود که فرد به سمت کارهای خلاف کشیده شود. منشا مشکلات حاشیه شهرها از همین‌جا نشات می‌گیرد که افراد کار و تخصص ندارند و از پس زندگی برنمی‌آیند و از جهتی نظارت اجتماعی هم وجود ندارد و افراد برای کسب درآمد به سمت کار خلاف و یا اعتیاد کشیده می‌شوند.
اقلیما بیان کرد: فقر، تورم و بیکاری مشکلاتی هستند که در حاشیه شهرهای بزرگ پررنگ‌تر بوده و زمینه‌ساز اعتیاد و بزهکاری می‌شوند. با جداکردن افراد از اجتماع، دیوار کشیدن دور معتادان مشکلی از جامعه حل نمی‌شود و این قبیل جداسازی‌ها باعث آلوده شدن افراد دیگری هم می‌شود و تنها پاک کردن صورت مسئله است.
رئیس انجمن علمی مددکاری ایران با بیان اینکه ما برای حاشیه‌نشینی کاری انجام نداده‌ایم و اگر می‌خواستیم که امروز با معضلات حاشیه‌نشینی دست و پنجه نرم نکنیم باید در شهرهای دیگر به اندازه تهران و شهرهای بزرگ کار ایجاد می‌کردیم، گفت: جمعیتی که آمار بیکاری و معضلات اجتماعی در آن بالا باشد خود محل انواعی از آسیب‌ها خواهد شد. امروز در کشور بیس از دو میلیون معتاد داریم و علاوه بر این جمعیتی هم شناخته نشده و پنهان هستند و اعتیاد هر فرد یعنی یک خانواده آسیب دیده که این آسیب می‌تواند به خانواده‌های سالم هم ضربه بزند. آسیب‌های اجتماعی قابل سرایت به دیگر اعضای جامعه هستند.
او اضافه کرد: سرمنشا همه آسیب‌های اجتماعی بی‌اعتمادی، فقر و بیکاری است. اگر فرد کار و مسکن نداشته باشد برای زندگی دزدی می‌کند و همین امر باعث شده که امروز شاهد انواع خفت‌گیری‌ها و دزدی‌ها در کشور باشیم.
اقلیما عنوان کرد:خود حاشیه‌نشینی به تنهایی آسیب نیست و افراد برای زندگی ارزان‌تر به سمت سکونت در حاشیه شهرهای بزرگ می‌روند اما حاشیه‌نشینی زمانی معضل می‌شود که با بیکاری و فقر عجین شود.
پدر مددکاری اجتماعی ایران درخصوص راهکار برو رفت از معضل اجتماعی حاشیه‌نشینی و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن توضیح داد: برای حل این مشکل باید تمام بدنه دولت از وزرا تا معاونین بسیج شوند و اگر امروز اقدام شود می‌توان گفت تا ۴۰ سال بعد آسیب‌های اجتماعی ناشی از حاشیه‌نشینی حل خواهند شد. بزرگ‌ترین مشکل دولت‌ها این است که به فکر امروز هستند و برای فردا برنامه‌ریزی ندارند.
اقلیما عنوان کرد: روستایی که کشاورزی می‌کند و امروز با مشکل خشکسالی و کم آبی مواجه شده و از طرفی بیمه و درآمد دیگری هم ندارد چاره‌ای جز حاشیه‌نشینی در کنار شهرهای بزرگ ندارد و مجبور به مهاجرت است. کولبرها امروز تحصیلات دانشگاهی دارند اما از سر بیکاری و فقر مجبور به این کار شده‌اند. آدم‌ها تا حدی مشکلات را تحمل می‌کنند اما جایی که دیگر چاره‌ای ندارند به سمت بزهکاری کشیده می‌شوند.
او ادامه داد: سیستمی که امروز با دست فروشی که چاره‌ای جز آن کار ندارد و از سر بیکاری مجبور به این کار شده برخود می‌کند، از آدم سالم دزد می‌سازد. ما نه تنها کاری برای حل حاشیه‌نشینی نکردیم بلکه با مقابله با آن‌ها زمینه بزهکار شدنشان را هم فراهم کردیم.
رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران توضیح داد: کودکی که متولد می‌شود دزد و بزهکار نیست، شرایط اجتماعی، خانواده و سیاست‌های غلط دولت از این کودک معتاد و خلفکار می‌سازد. مهاجرت همه جای دنیا وجود دارد اما باید ریشه‌یابی شود که دلیل این مهاجرت چه بوده و اگر دلیل بیکاری بوده برای ایجاد اشتغال در شهر مبدا برنامه‌ریزی کنیم.
او درخصوص تجمع مهاجران خارجی در حاشیه شهرهای بزرگ گفت: ما شاهد تجمع مهاجران خارجی در حاشیه شهرها هستیم و یکی از دلایل آن زندگی ارزان‌تر در حاشیه شهر است. در حقیقت ما برای مهاجران هزینه نکردیم، بیمه و مدرسه و شغل در اختیارشان نگذاشتیم درحالی که دولت در قبال آن‌ها از سازمان ملل هزینه دریافت کرده است.
اقلیما بیان کرد: مهاجران خارجی تهدید نیستند برای کشور ما آسیب‌زا نبودند بلکه ما برای آن‌ها برنامه‌ریزی درست نکردیم و از ظرفیت‌هایشان استفاده نشد. شاید بین آن‌ها فرد خلافکاری هم باشد اما مهاجران اکثر کارگر ساده بودند و با کمترین حقوق‌ها کار کرده‌اند و نمی‌توان به چشم یک آسیب اجتماعی به آن‌ها نگاه کرد. مگر تعداد زیادی از ایرانیان به کالیفرنیا و نقاط دیگر دنیا مهاجرت نکرده‌اند؟ آیا می‌توان آن‌ها را برای کشور مقصد آسیب‌زا دانست؟ مهاجران ایرانی فرصت کار و پیشرفت داشتند اما ما این فرصت را برای مهاجرانی که ایران را انتخاب کرده‌اند، فراهم نکردیم. اگر برنامه نداشته باشیم باعث بروز آسیب‌های اجتماعی خواهیم شد.
انتهای پیام /
نظر شما