به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، انجمن‌های علمی معمولا با هدف گردهمایی اهالی علم تشکیل می‌شوند. کارشناسان معتقدند که اجتماعات علمی هم فرصتی برای تمرکز و هم‌فکری متخصصان در حوزه دانشی خاص خود فراهم می‌کنند و هم می‌توانند به عنوان مرجعی برای حل مشکلات و مسائل آن حوزه شناخته شوند. انجمن‌های علمی همچنین می‌توانند به عنوان واسطه‌ای بین دانشمندان جهان و پیشرفته‌ترین تحقیقات علمی مجلات و سازمان‌ها عمل می‌کند.

بررسی‌های آماری وزارت علوم از تعداد انجمن‌های علمی نشان می‌دهد که ۴۱۸ انجمن علمی هم‌اکنون در ایران فعالیت دارند و از این تعداد، علوم انسانی با ۱۴۷ انجمن، بیشترین تعداد انجمن علمی در کشور را دارد. ایسکانیوز، پیش‌تر در گزارش رشد ۱۶۰ درصدی تعداد انجمن‌های علمی در ۱۵ سال گذشته به بررسی افزایش تعداد انجمن‌های علمی وزارت علوم در ۱۵ سال گذشته پرداخته است. بر اساس این گزارش، تعداد انجمن‌های علمی وزارت علوم در این مدت در اغلب حوزه‌ها مانند کشاورزی، علوم پایه، فنی مهندسی و بین‌رشته‌ای افزایش بسیار چشمگیری داشته‌اند.

معاونت پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به عنوان اصلی‌ترین متولی انجمن‌های علمی-تخصصی در ۳۰ سال گذشته بوده است. انجمن‌هایی که نحوه تشکیل و صدور مجوز تاسیس آن‌ها در آبان ماه ۱۳۷۰ از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین شد. پژوهش اکرم قدیمی عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور از «ساختار و عملکرد انجمن‌های علمی ایران» نشان می‌دهد که از سال ۷۰ تا ۸۲، تعداد ۱۲۴ انجمن از کمیسیون انجمن‌های علمی ایران مجوز دریافت کرده‌اند که از این تعداد ۱۷ انجمن در گروه علوم پایه، ۵۳ انجمن در گروه فنی و مهندسی، ۴۱ انجمن در گروه علوم انسانی و ۱۳ انجمن در گروه کشاورزی قرار داشتند. 

«هر که بام‌اش بیش، برفش بیشتر» نیست!

همانطور که بررسی‌های آماری نشان داد تعدادهای انجمن‌های علمی ایران از زمان تاسیس نخستین انجمن در سال ۱۳۷۰ تاکنون روند صعودی داشته است. این روند صعودی را می‌توان بر اساس  ضرب‌المثل «هر که بام‌اش بیش، برفش بیشتر» مثبت ارزیابی کرد، به این معنا که وسعت فیزیکی فضا می‌تواند بهره انسان را از نعمت افزایش دهد؛ اما به نظر می‌رسد هر افزایشی نمی‌تواند سودمند و افتخارآفرین باشد. به عبارت دیگر، رشد صعودی تعداد انجمن‌های علمی در ایران، دستاوردهای چندانی برای کشور به ارمغان نیاورده است.

برای مثال انتظار می‌رود کشوری که بیش از یک چهارم اجتماعات علمی‌اش در حوزه علوم انسانی است، کارآمدترین راهکارها برای مشکلات اجتماعی و انسانی جامعه خود و جامعه جهانی را داشته باشد. در حالی که ایران هم‌اکنون با بحران‌های اجتماعی زیادی مواجه است که بدون راه‌حل از سوی متخصصان رها شده‌اند. 

رشد ۱۶۰ درصدی انجمن‌های علمی وزارت علوم در ۱۵ سال گذشته، واکنش معاون پژوهشی وزارت علوم را به دنبال داشته؛ واکنشی که از ممانعت وزارتخانه از تاسیس انجمن‌های علمی جدید حکایت دارد. اخیرا پیمان صالحی دبیر کل شورای عالی عتف در مورد پرونده‌های بررسی‌شده تاسیس انجمن‌های علمی، تصریح کرد که تعداد بسیار زیادی پرونده تاسیس انجمن‌های علمی به وزارتخانه ارسال شده و معطل مانده بود؛ اما هم‌اکنون همه این پرونده‌ها بررسی شده‌اند. نتیجه بررسی‌ها، تنها تایید ۲ پرونده بود. 

معاون پژوهشی وزیر علوم همچنین از سیاست هم‌افزایی انجمن‌های علمی خبر داد و تاکید کرد که در این راستا، به همه افرادی که می‌خواستند انجمن علمی تاسیس کنند، پیشنهاد شد با انجمن‌های علمی دیگری که وجود دارند و بزرگ‌تر و هم حوزه هستند، همکاری و هم‌افزایی داشته باشند.

مقایسه تعداد انجمن‌های علمی در ایران و آمریکا 

بررسی‌های آماری از آمریکا نشان می‌دهد که در این کشور تنها ۱۱۲ انجمن علمی وجود دارد؛ اما در ایران ۴۱۸ انجمن علمی ثبت شده‌اند. این اختلاف چهار برابری در کنار وضعیت علمی انجمن‌های ایران و آمریکا، نشان می‌دهد که لازم است ایران به جای افزایش کمی انجمن‌های علمی، سعی در ارتقای کیفیت این انجمن‌ها داشته باشد.  

انتهای پیام/