علی خورسندی طاسکوه دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز درباره علل ناسازگاری دانشجویان با یکدیگر در خوابگاه‌های دانشجویی اظهار کرد: این موضوع می‌تواند به علت تنوع فرهنگی و شخصیتی افراد و نیز ضعف یادگیری های فرهنگی باشد.
بیشتر بخوانید:
تشریح عوامل افزایش تنش بین دانشجویان خوابگاهی / راهکار رسیدن به مهارت‌های ارتباطی چیست؟
وی با بیان اینکه زندگی در خوابگاه برای دانشجویان هم فرصت است و هم چالش بیان کرد: آورده‌های مثبت زیست خوابگاهی فراوان است که مهمترین آنها یادگیری فرهنگی، افزایش دانش و مهارت های ارتباطی و اجتماعی دانشجویان به شمار می‌رود. زیست خوابگاهی ممکن است آسیب‌هایی هم داشته باشد که تنش‌ها و چالش‌های ارتباطی از مهمترین‌ها هستند؛ که این امر غالبا ناشی از نبود شناخت درست دانشجویان از شخصیت و رفتار و فرهنگ یکدیگر است.
خورسندی طاسکوه عنوان کرد: در حال حاضر در سطح دانشگاههای تراز اول جهان، امکانات رفاهی و کیفیت زیست دانشگاهی بعد از عامل اعتبار دانشگاه مهمترین عامل انتخاب دانشجویان است. بنابراین امکانات علمی و آرمایشگاهی دانشگاه در کنار پویایی فعالیت‌های درون خوابگاهی و یا همان فعالیت‌های فوق برنامه و مکمل دانشگاهی از کلیدی‌ترین فاکتورهای برتری دانشگاههای جهان محسوب می‌شود.
این استاد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه نبود نشاط و کمبود سرزندگی در محیط‌های خوابگاهی مهمترین موضوع و چالش زیست خوابگاهی است، گفت: متاسفانه فعالیت‌های فوق برنامه و مکمل دوره دانشجویی مانند فعالیت‌های ورزشی، هنری تفریحی، موسیقی و مشاغل داوطلبانه مهمترین موضوع خوابگاه‌های دانشجویی است.
وی اضافه کرد: بر اساس تجارب و مشاهدات بنده در بعضی از دانشگاههای برجسته جهان، محیط‌های خوابگاهی مهمترین محیط یادگیری بعد از محیط کلاس درس هستند.
خورسندی طاسکوه با بیان اینکه کلیدی ترین نوع یادگیری در دنیای امروز یادگیری فرهنگی است که بالای ۷۰ درصد آن در زیست‌های خوابگاهی شکل می‌گیرد، گفت: یعنی بخش اعظم یادگیری‌های غیردرسی دانشجویان حاصل برنامه‌ها و فعالیت‌هایی است که دانشجویان به طور ویژه در خوابگاه تجربه می کنند. این موضوع در خوابگاه‌های دانشگاههای ما کمتر مشاهده می‌شود.
ضعف خوابگاه‌های ایران در امور فوق برنامه‌ای
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با تصریح بر اینکه بخش بسیاری از فواید زندگی خوابگاهی در حوزه یادگیری فرهنگی و فرهنگ یادگیری خلاصه می‌شود، گفت: اهمیت یادگیری فرهنگی کمتر از یادگیری دروس آکادمیک یا برنامه های درسی نیست.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا دانشگاههای ایران فواید خوابگاهی را دارند یا خیر، گفت: اگرچه این موضوع نیازمند تحقیقات جامع‌تر و دقیق‌تری است، ولی به عقیده بنده و با توجه به تجارب زندگی در خوابگاه‌های دانشجویی ایران و خارج از ایران، فواید و آثار یادگیری‌های حاصل از زیست خوابگاهی به مراتب بیشتر از چالش ها و آسیب‌های آن است. البته بخشی از مشکلاتی که در خوابگاها وجود دارد به دلیل ضعف برنامه های مکمل و تا حدودی کمبود امکانات رفاهی است که عمدتا دانشجویان را قانع نمی کند. به هر حال کیفیت یادگیری فرهنگی و اجتماعی که عمدتا در زیست‌های خوابگاهی اتفاق می‌افتد، نمی تواند بدون برنامه های مکمل و یا فعالیت های فوق برنامه باشد.
خورسندی طاسکوه اضافه کرد: البته بخش قابل توجهی از موضوعاتی که دانشجویان در خوابگاه با آن مواجه هستند از جنس فرهنگ عمومی بوده است. مانند مهارت‌های ارتباطی و فرهنگ گفت‌وگوی ضعیف؛ گاهی افسردگی‌های فردی و جمعی و یا فرهنگ عمومی کم نشاط و است. در نهایت باید بپذیریم که در بهترین شرایط دانشجویان به لحاظ ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی میانگین جامعه هستند؛ جامعه‌ای که مشکلات ریز و درشت بسیاری دارد. دانشجویان وقتی وارد دانشگاه می‌شوند، آن مشکلات را باقی نمی‌گذارند بلکه آنها را با خود به دانشگاه و محیط‌های خوابگاهی می‌آورند. بخاطر همین است که برخی از دانشجویان آسیب پذیرتر و یا حساس‌تر هستند و باید عنایت و توجه ویژه‌تری به آنها داشت.
وی مطرح کرد: به عقیده من زیست دانشجویی در خوابگاه‌های دانشگاههای ایران نسبت به خوابگاه‌های دانشگاههای ممتاز و برجسته جهان ضعف هایی دارند. مشهودترین ضعف هم در زمینه فعالیت های فوق برنامه و مکمل دانشجویی از قبیل فعالیت های هنری، ورزشی و فرهنگی و مدیریت زمان و انرژی دانشجویان است.
خورسندی با اشاره به فعالیت مراکز مشاوره و سلامت در خوابگاه‌های دانشجویی تصریح کرد: حضور مراکز مشاوره و سلامت در خوابگاه‌ها بسیار مهم و ضروری هستند اما این مراکز معمولا امورات پسینی هستند و معمولا برای درمان ورود پیدا می کنند. در حالیکه بخش قابل توجهی از فعالیت ها و برنامه های فوق برنامه در محیط خوابگاهی باید معطوف به مدیریت زمان های باز و انرژی جوانی دانشجویان باشد. انرژی انباشته شده در زمان‌های پر از خلا شرایط مستعدتری برای آسیب پذیری دانشجویان فراهم می کنند. موضوع مهم این است که چکار کنیم انرژی انباشت شده دانشجویان را به یادگیری های اصیل و مورد نیازشان تبدیل کنیم و چگونه زمان های باز و اضافی دانشجویی را بهینه تر پوشش دهیم.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه روابط میان فردی در اجتماعات گروهی ممکن است همیشه طبق انتظارات پیش نرود، گفت: دانشجویان با زمینه های مختلف، نگرش ها و گرایش های گوناگون و حتی علاقمندی های خاص وارد دانشگاه و خوابگاه می شوند؛ اگرچه همه اینها مزیت هستند، ولی ممکن است زمینه ساز چالش های ارتباطی باشند. ضمن اینکه وجود چالش الزاما بار منفی ندارد؛ یعنی چالش مترادف مشکل نیست؛ چالش‌ها شرایط ما هستند که اگر مدیریت شوند به فرصت و در نهایت به مزیت تبدیل می‌شوند؛ بنابراین چالش های دانشجویی عمدتا درباره یادگیری برای زیستن مفید هستند؛ چالش‌ها شخصیت های متنوع دانشجویان را که در سن یادگیری اجتماعی و مهارتی هستند، می سازد. بنابراین، بخش قابل توجهی از چالش‌های ارتباطی برای تکامل شخصیت دانشجویان مفید است.
خورسندی طاسکوه ادامه داد: اگرچه تنش فیزیکی در خوابگاه‌ها بندرت پیش می‌آید، ولی مقتضای سن دانشجویی تنش های ارتباطی و یا کلامی موضوعی طبیعی است. البته این وضعیت در میان دانشجویان دختر و پسر ممکن است متفاوت باشد؛ اما انتظارات نسبی دانشجویان دختر از خوابگاه‌ها بیشتر است.
خوابگاه نباید فقط محلی برای خواب باشد
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به تنش بین دانشجویان دختر در خوابگاه‌ها عنوان کرد: من با صحبت‌های رئیس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم مبنی بر اینکه تنش و اختلاف بین دانشجویان در خوابگاه‌های دخترانه بیشتر است، تا حدود زیادی هم نظر هستم. این امر ممکن است دلایل عدیده داشته باشد؛ اما شاید یکی از دلایل این وضعیت محدودیت دختران در زمان های ورود و خروج به خوابگاهاست. مثلا خروج دانشجویان دخترانه در اکثر دانشگاههای دولتی از ساعت ۲۱ شب به بعد ممنوع است؛ مگر اینکه شرایط خاصی وجود داشته باشد؛ اما این وضعیت برای دانشجویان پسر تا حدودی قابل قبول تر است.
وی اضافه کرد: بنظرم باید خواب را از کلمه خوابگاه برداشت و لفظ جدیدی جایگزین کرد؛ چرا که خوابگاه استراحتگاه نبوده و فقط مکانی برای خواب و استراحت نیست بلکه یک محیط اصلی برای زیستن است. خوابگاه دانشجویی در حقیقت زیستگاه دانشجویی بوده که نباید فقط خواب و استراحت در آن اتفاق افتد. بلکه در آن باید زندگی، پویایی و بانشاط در جریان است.
خورسندی افزود: آموزش‌های مجازی و از راه دور مطرح کرد: سوال اساسی که باید روی آن تامل کرد، این است که چرا دانشجویان باید پرانرژی‌ترین و پویاترین دوره حیات خود یعنی جوانی را صرف آموزش‌های رسمی طولانی مدت حضوری و فیزیکی آنهم در خوابگاه‌های دانشجویی سپری کنند. به عقیده بنده، در آینده بسیار نزدیک بسیاری از دیوارهای سنتی و کلاسیک آموزش دانشگاهی فرو خواهد ریخت. این امر با ظهور دانش‌های جدید نظیر هوش مصنوعی به سرعت اتفاق خواهد افتاد. بنابراین شاید در آینده نیز خوابگاه به معنای امروزی یعنی مکانی برای زندگی شبانه دانشجویان معنای دیگری بیابد.
این کارشناس حوزه روانشناسی و علوم تربیتی در پایان خاطر نشان کرد: من اعتقاد دارم چند موضوع مهم باید در خوابگاه‌ها اتفاق بیفتد. اول از همه برنامه ریزی برای گسترش فرهنگ شغل دانشجویی است. این فرهنگ باید به شکلی گسترش یابد تا دانشجو همزمان با تحصیل فرصت تجربه و مهارت شغلی را عملا درک کند؛ آنگونه که در حال حاضر در دانشگاههای ممتاز جهان مرسوم است. نکته دوم، تقویت و گسترش فعالیت‌های شبانه روزی و همه جانبه مراکز مشاوره و خدمات سلامت، تحصیلی، شغلی، هنری وحرفه ای، و ورزشی در دانشگاه‌ها و خوابگاه‌های دانشجویی است. نکته سوم؛ مدیریت بهینه و هدفمند زمان های اضافی و انرژی دانشجویان است. این امر مستلزم وسعت بخشیدن به برنامه‌ها و فعالیت‌های مکمل و فوق برنامه دانشجویان در خوابگاه‌ها است. بنابراین اگر خوابگاه را زیستگاه دانشجویی بنامیم، چیزی غیر از زندگی و زیست شبانه روزی نمی‌توان و نباید از آن انتظار داشت.
انتهای پیام/
نظر شما