علیرضا شریفی یزدی کارشناس جامعه شناسی گرایش رواشناسی و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز درباره تمایل دانشجویان و جوانان به قبح شکنی از جمله کشف حجاب یا استعمال دخانیات و مصرف مشربات الکی در محیط‌های عمومی مانند دانشگاه اظهار کرد: این موضوع را از ۲ بُعد جامعه شناسی(اجتماعی) و روانشناسی(روانی) می‌توان بررسی کرد.
بیشتر بخوانید:
ناآگاهی و تخلیه نادرست هیجانات، عوامل اصلی مصرف مواد مخدر در دانشجویان
وی با بیان اینکه در حال حاضر قبح شکنی یا شرم ستیزی بر ضد ارزش‌های نسل‌های دهه‌های ۲۰، ۳۰، ۴۰ ،۵۰ است، گفت: البته این قبح شکنی اهم اکنون ظاهری متفاوت به خود گرفته است.
ورود هنجارهای جدید همزمان با شبکه‌های اجتماعی
شریفی یزدی درباره علل تمایل جوانان و دانشجویان به انجام رفتارهای ناهنجار شکنانه بیان کرد: در حال حاضر شکاف یا گسست میان نسلی بین افراد سال های گذشته و نسل دهه ۷۰ یا ۸۰ اتفاق افتاده است. به این معنا که نسل‌های گذشته این روزها نسل فعلی جامعه هستند و ارکان قدرت در دست آنان است.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: افراد متولد دهه ۳۰ یا ۴۰ ارزش‌ها و خطوط قرمزی دارند که نسل دهه ۷۰ و ۸۰ به ویژه از نیمه دوم دهه ۸۰ به بعد ، این هنجاری‌ها را ارزش نمی‌دانند در نتیجه شرم یا قبح از شکستن آنان ندارند. بنابراین آنان اصلا رفتار خود را نه تنها قبح شکنی نمی‌پندارند؛ بلکه هنجار و مناسب می‌دانند.
وی ادامه داد: شکاف میان‌نسلی در جامعه ایران به دلیل مختلفی رخ داده است. ایجاد شرایط جدید در پی ظهور رسانه‌های نوپدید مانند شبکه‌های اجتماعی و اینترنت یکی از این دلایل است. البته این موضوع فقط جامعه ایران را شامل نمی‌شود؛ بلکه بر تمام کشورهای جهان تاثیر گذار است.
شریفی یزدی تصریح کرد: این شبکه‌های اجتماعی، هنجارها و ارزش‌های جدیدی را در جوامع همراه خود ایجاد کرده است. به دلیل اینکه نسل جدید بیشتر مخاطب این شبکه‌ها و اینترنت هستند، نسبت به سایر نسل‌ها تابع و اثر پذیر ارزش‌های جدید هستند.
این جامعه شناس مطرح کرد: ارزش یا پدیده‌ای که قبلا محدود به یک روستا یا شهر با بافت فرهنگی مخصوص و محصور در یک محدوده جغرافیایی بود، در حال حاضر به تمام جوامع نفوذ کرده است. این موضوع نیز بواسطه اینترنت و شبکه‌های اجتماعی است.
وی افزود: برخی از موضوعات در سال‌های پیش در جغرافیایی فرهنگی و سیاسی ایران ارزش و هنجار محسوب می‌شد؛ اما به واسطه اینترنت و حضور جوانان در شبکه‌های اجتماعی و ارزش‌های جهانی دیگر هنجار به شمار نمی‌رود.
به گفته شریفی یزدی؛ این تفاوت نگاه و دیدگاه بین نسل جدید و قدیم در جامعه باعث شده که هنجار شکنی به قول قدیمی‌ها و رفتار عادی از دید جوانان صورت گیرد.
ناتوانی نظام تعلیم و تربیت در هنجارسازی بین جوانان
این استاد دانشگاه ناتوانی نظام آموزش و پرورش، تعلیم و تربیت و آموزش عالی را دلیل دیگری برای هنجار شکنی جوانان دانست و گفت: نظام تربیتی در ایران یکی از قدیمی‌ترین و نا کارآمدترین نظام‌های آموزشی در دنیا محسوب می‌شود. وظیفه هر نهاد آموزشی این است که هنجارها و ارزش‌های اجتماعی را در جامعه گسترش دهد. همچنین امری که در جامعه به عنوان رفتار درستی یاد می‌شود را به نسل جدید منتقل کند. اما به دلیل نارآمدی در عملکرد؛ نظام آموزشی کشور هیچ زمانی نتوانسته است که این وظایف را به درستی انجام دهد.
وی ادامه داد: نظام آموزش و پرورش به دلیل تفکر نسل‌های گذشته، تلاش کرده که جوانان را به سمت و سوی که خود می‌پندارد درست است، سوق دهد. برای همین نیز امروز به شدت این نظام در مواجهه با جوانان نا کارآمد است.
مشکلات اقتصادی باعث سکوت خودخواسته جوانان شده است
شریفی یزدی با اشاره به فاصله ایجاد شده بین وعده‌ها و امیدها مسئولان به جامعه و اتفاق که در بطن افتاده است، اظهار کرد: هم اکنون بخش قابل ملاحظه‌ای از آحاد جامعه زیر خظ فقر قرار دارند. نوجوانان شاهد زندگی جوانانی هستند که علی رغم تلاش و تحصیل نتوانسته شغلی به دست آورد یا درآمد حاصل از آن شغل کفاف مخارج زندگی را نمی‌دهد.
این روانشناس اضافه کرد: زمانیکه جوانان نمی‌توانند شغل داشته باشند یا تشکیل خانواده دهند یا انتظارشان برای خانه دار شدن ۱۲۷ سال است؛ دیگر به موضوعاتی مانند هنجار و ارزش توجهی نخواهد داشت. تمام این مشکلات باعث شده تا جوانان و دانشجویان سکوت اختیاری و خود خواسته را اختیار کنند.
وی مطرح کرد: سرخوردگی و سکوت اختیاری جوانان باعث شده تا آنان به رفتارها و برنامه‌هایی که خلاف ارزش‌های جامعه است، روی بیاورند.
سرمایه گذاری برای سوق جوانان به هنجارهای اجتماعی
شریفی یزدی گفت: ما باید برای سوق دادن جوانان به هنجارهای جامعه و نسل‌های گذشته سرمایه گذاری داشته باشیم. به عنوان مثال گسترش فضاهای هنری، ورزشی، سبز و تفریحی. ما نتوانستیم زیر ساخت‌های لازم برای هدایت جوانان به هنجارهای فرهنگی را فراهم کنیم.
این استاد دانشگاه افزود: سرانه فضای ورزشی در اروپا برای هر فرد ۱۷ متر مربع است. این سرانه در ایران برای هر فرد حدود ۱.۵ سانتیمتر مربع است. زمانیکه جوان فضای برای ورزش یا تفریح ندارد، باز هم دچار نوعی سرخوردگی می‌شود چرا که شهریه باشگاه‌های خصوصی به شدت گران است و در توان خانواده نیست. در چنین حالتی جوانان جذب محیط‌هایی می‌شود که تفریحات آسیب زا و مضرر و در کوتاه مدت نشاط آور وجود دارد مانند قهوه خانه‌ها، کافی شاپ‌ها، استفاده از مشروبات اللکی و دخانیات.
وی تصریح کرد: با اینکه در کشورمان مشروب تولید نمی‌شود؛ اما یکی از بالاترین سرانه‌های مصرف مشروب در منطقه خاورمیانه را داریم. علاوه بر آن؛ استعمال دخانیات به ویژه مصرف گل بین جوانان به شدت گسترش یافته است. البته تبلیغات نادرستی انجام می‌شود که ماده مخدر گل اعتیاد آور نیست و مصرف آن در اروپا آزاد است.
افزایش نشاط در مدارس و دانشگاه‌ها
این مدرس دانشگاه پیشنهاد کرد: نظام آموزشی کشور در کوتاه مدت تغییر اساسی و سریع انجام دهد. مثلا فضای مدارس یا دانشگاه‌ها را نشاط آور کنیم یا بهتر است بگویم که نشاط به این محیط بازگردد. امکانات ورزشی مدارس و دانشگاه‌ها را گسترش داده و در اختیار جوانان به صورت رایگان قرار دهیم.
وی ادامه داد: آموزش‌های کوتاه مدت(یک هفته تا یک ماه) شیوه آموزش و روش تدریس معلمان و اساتید را تغییر دهیم. به این معنا که نیازهای واقعی دانش آموزان و دانشجویان را مد نظر داشته باشند. علاوه بر آن، رفتارها و سیاست‌ها تندجویانه و نا پخته جلوگیری شود.
شریفی یزدی تصریح کرد: مراکز مشاوره در نهادهای مختلف مانند دانشگاه‌ها، بهزیستی، نیروی انتظامی، مدارس و غیره ... به صورت رایگان یا با هزینه بسیار اندک به جوانان خدمات مشاوره‌ای ارائه دهند.
این استاد دانشگاه با تاکید بر غربالگری در مدارس و دانشگاه‌ها عنوان کرد: افراد خاص که در این غرابالگری مشخص می‌شوند، نباید رها شوند؛ بلکه باید دوره درمان آنان از سوی مرکز ادامه داشته باشد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: نمودار مراجعه به مراکز مشاوره در جامعه یا دانشگاه توسط جوانان و دانشجویان در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته باشد. البته این آمار برای رده سنی ۲۵ تا ۳۰ سال است. یعنی افراد تحصیل کرده ای که متوجه خدمات مفید این مراکز شده اند. مراجعه نوجوانان کمتر است؛ چرا که نمی‌خواهند مطابق میل خانواده ها رفتار کنند. علاوه برآن، هزینه‌های سنگین جلسات مشاوره را نباید فراموش کرد. همچنین ما نتوانستیم روانشناس متخصص امور نوجوانان به صورت تخصصی تربیت کنیم. مثلا فردی که مشاوره برای خانواده و زوج درمانی و موضوعات بالینی فرد ۴۰ ساله می‌دهد، به جوان ۱۸ ساله هم مشاوره می‌دهد. لزوم آموزش این تخصص در دانشگاه‌ها احساس می‌شود.
انتهای پیام/
نظر شما