ایسکانیوز - گروه فرهنگی - مجید فاضلی: عدالت فرهنگی یکی از عرصه‌های مهم است که هنوز بعد از گذشت بیش از ۴ دهه از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با نقطه اصلی خود فاصله زیادی دارد. در این عرصه مهم اگر به طور کامل شاخصه‌های آن محقق شود نتاج خوبی را برای جمهوری اسلامی ایران به ارمغان خواهد آورد اما هنوز با مسائل و مشکلات مختلفی روبه‌رو است. در این باره با حجت عدالت پناه (مستندساز) که دغدغه فرهنگ دارد به گفت‌وگو پرداختیم. این گفت‌وگو به مسائل اصلی و پیرامونی عدالت فرهنگی پرداخته که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
*کارهای انجام شده برای تحقق عدالت فرهنگی متناسب با مسیر طی شده نیست
ایسکانیوز: عداات فرهنگی در ایران چه اوضاعی دارد؟
وقتی به بیانات رهبر معظم انقلاب نگاه می‌کنیم، ایشان هم معتقد هستند آن طور که باید و شاید، عدالت محقق نشده است. یعنی گام‌هایی برداشته شده اما هنوز با نقط اصلی فاصله داریم. عدالت فرهنگی بحث جامعی دارد از قوانین گرفته تا نوع اجرا شدن این قوانین در ابعاد مختلف!
البته نباید این تلقی به جود بیاید که کاری برای عدالت فرهنگی انجام نشده است، درواقع توزیع منابع و اقداماتی رخ داده است. آنچه حس می‌شود این است که کارهای انجام شده برای تحقق عدالت فرهنگی متناسب با مسیر طی شده در این ۴۰ سال انقلاب اسلامی ایران نبوده است. سوال این است که بعد از ۴۰ سال آیا آن چیزی که مد نظر انقلاب اسلامی بوده محقق شده است یا نه؟ باید یک به یک بررسی کرد. آیا توزیع منابع داشته‌ایم؟ این امر چه میزان بوده است؟ با چه رویکردی بوده است که باید بررسی شود.
*عدالت دغدغه اصلی نبوده است
ایسکانیوز: این مباحث آیا ریشه در نبود مجریانی برای تحقق عدال فرهنگی دارد یا سیاستگذاری درستی برای این موضوع انجام نشده است؟
سیات گذاری نداشتیم. دولت‌های مختلفی آمدند و رفتند. اینکه فقط شعار بدهیم برای تحقق عدالت کار کردیم، ابتدا باید دید ساختار تحقق این موضوع را چیده‌ایم یا نه؟! آدم‌هایی را که سر کار گذاشته‌ایم دغدغه عدالت داشته‌اند یا نه؟
این موارد به علاوه نحوه نظارت نیز باید بررسی شوند زیرا ارگان‌های مختلف مجری و ناظر بوده‌اند. این نکته را هم باید گفت که عدالت در دوره‌های مختلف دغدغه اصلی نبوده است. در سطوح مختلف به طور جدی پیگیر تحقق عدالت نشده‌اند. البته نمی‌خواهم بگویم که در عدالت گامی برنداشته‌ایم و کاری نکرده‌ایم. بالاخره کار فرهنگی انجام شده و دیده‌ایم. برخی رویدادهای فرهنگی در کشور توزیع شده است. اما متناسب با آنچه که مدنظر بوده نیست. همانطور که امکانات رفاهی و تفریحی استان تهران به دیگر استان‌ها نرسیده همان طور نیز در عرصه فرهنگ غفلت شده است. به طور مثال این سوال مطرح است که فیلم‌های سینمایی که در تهران داریم آیا متناسب با جغرافیا و جمعیت در دیگر استان‌ها توزیع شده؟ نه این طور نیست. آیا بودجه‌ای متناسب با پرورش فرزند به طور درستی در استان‌های دیگر توزیع شده است؟ نه این طور نبوده است. البته این موارد قابل بررسی است.
*خطر از خودبیگانی جامعه ایرانی با از بین رفتن خرده‌فرهنگ‌ها
ایسکانیوز: خرده فرهنگ‌ها در چه وضعیتی قرار دارند؟
این بحث خرده فرهنگ‌ها بحث جامعی است. مدرنیته روز به روز در حال پیشرفت است. زندگی متفاوت با گذشته رونق بیشتری گرفته و همچنین تبلیغات زیادی هم برای آن انجام شده است. فیلم‌ها و محتوایی که ساخته می‌شود تمام جامعه را به سمت مدرنیته سوق می‌دهند. جامعه از خرده فرهنگ‌ها دور می‌شود که مقداری از آن غیرقابل کنترل است. در این بین مدیر دغدغه‌مند برای حفظ خرده فرهنگ‌ها زمان می‌گذارد و برای آن بودجه خرج می‌کند. معتقدم خرده فرهنگ‌ها آسیب‌دیده‌اند که بخشی از آن به عدالت فرهنگی ربط دارد و بخش دیگر این آسیب بر می‌گردد به اینکه مدیر دغدغه‌مند برای آن نداشتیم. جامعه‌ای که خرده فرهنگ‌های خود را از دست بدهد، مثل جامعه وسیع ما که خرده فرهنگ‌های زیادی دارد در دراز مدت از خود بیگانه خواهد شد. همه به سمت یک شکل شدن یک لهجه داشتن می‌روند. چنین چیزی برای جامعه وسیع ما آسیب‌زا است.
*غفلت رسانه‌ها از عدالت فرهنگی
ایسکانیوز: رسانه چه نقشی در محقق نشدن عدالت فرهنگی داشتند؟
رسانه‌ها در تحقق نیافتن عدالت فرهنگ به شدت نقش داستند. در عدالت رسانه‌ای بحث جداگانه‌ای است که آیا معضلات عدالت فرهنگی به صورت درستی در رسانه‌ها نمایش داده شده‌اند؟ آیا پرداختن به قشر خاص بیشتر نبوده است؟ محتوایی راجع به فوتبال یا سریال تلویزیونی تولید می‌شود آیا در مورد مسائل فرهنگی و محیطی هم چنین چیزی تولید می‌شود؟ آیا برای رسانه‌ها جذاب نیست تا به مسائل فرهنگی استان‌های دیگر بپردازند؟ یعنی بخواهند مسائل استانی چون ایلام یا سیستان و بلوچستان را بررسی کنند. نکته دیگر این است که امکانات رفاهی وتفریحی ما به خوبی توزیع نشده است. همان طور که امکانات در استان‌ها به خوبی توزیع نشده چنین چیزی هم در بحث فرهنگ دیگر استان‌ها داریم. نقش رسانه‌ها به مقدار زیادی در نادیده گرفتن خرده فرهنگ‌ها موثر بوده است. در بحث عدالت فرهنگی هم رسانه‌ها برایشان دغدغه نبوده تا به مسائل بپردازند. رسانه‌ها در عدالت فرهنگی بسیار غفلت کردند.
*در شعار مانده‌ایم
ایسکانیوز: تمرکزگرایی بر روی تهران تا چه اندازه بر روی دیده نشدن دیگر استان‌ها موثر بوده است؟
در شعار، مسئولان دولت‌های مختلف می‌گویند که به دنبال این بودند تا امکانات را به دیگر استان‌ها نیز برسانند. شعار این دولت این بوده که ایران فقط تهران نیست اما حتی نمی‌توان تفکیک کرد که چه میزان بودجه به شهرستان‌ها رسیده و نسبت به نیازشان چه عملکردی اتفاق افتاده است. با این حال می‌خواهیم رشد همه جانبه داشته باشیم!
در قانون‌نویسی باید این موارد گنجانده شود. تا زمانی که کسی قانون‌گذاری می‌کند نداند باید به این سمت برویم که عدالت را باید به صورت صحیح در سطح کشور محقق شود عدالت فرهنگی نیز روی نمی‌دهد. معضلات فرهنگی زیادی در استان‌ها داریم. در بحث پرورش استعداد فرهنگی نیز ضعف داریم. توقع داریم مردم به حکومت نگاه عادلانه‌ای داشته باشند.
در شعار ایران فقط تهران نیست مانده‌ایم. آنچه دیده می‌شود با آنچه مدنظر است متفاوت است. اگر مستندنگار و اصحاب رسانه به استان‌های دیگر کشور برای تهیه محتوا نروند صدای این مناطق به جایی نخواهد رسید. نمی‌گویم در ۴۰ سال اخیر هیچ اقدامی نشده، اقداماتی انجام شده به طور مثال جشنواره‌ها تا حدود کمی به استان‌ها رفته‌اند اما با عدالت فرهنگی فاصله زیادی داریم. یعنی عدالت فرهنگی هنوز محقق نشده است.
*تحقق عدالت وظیفه حاکمیت است
ایسکانیوز: حاشیه‌نشینی چه نسبتی با عدالت فرهنگی دارد؟
بحث حاشیه نشینی به مراتب عمیق‌تر است. فرهنگ به زیرساخت‌های زیادی نیاز دارد. اقتصاد بر روی فرهنگ بسیار تاثیر دارد. وقتی فضای اقتصادی رونق نداشته باشد و ضعف داشته باشد حاشیه‌نشینی به وجود می‌آید. حاشیه نشینی عوارض متعدد اجتماعی و فرهنگی ایجاد می‌کند و بعد می‌خواهیم با بودجه اندکی که داریم این مسئله را حل کنیم. مسائل اقتصادی، مسائل فرهنگی هم ایجاد می‌کند. برای مدیر ما آنچنان که مسائل سیاسی مطرح است، مسائل فرهنگی اهمیتی ندارد. در گام دوم انقلاب بسیار تاکید شده که ورود نیروی جوان انقلابی ما را به تحقق عدالت نزدیک می‌کند. در حاشیه‌نشینی نیروهای مردمی و نهادها که دغدغه مردم را دارند به مسئله ورود کنند تا کمکی کنند هرچند تحقق عدالت وظیفه حاکمیت است. مردم نیز می‌توانند کمک کنند.
ایسکانیوز: اولین گام برای تحقق عدالت فرهنگی چیست؟
اولین کار قانون‌گذاری است. در مرحله بعد باید ساختارها اصلاح شود. مرحله سوم نیز بایدمجریان قانون دغدغه فرهنگ داشته باشند. یعنی فردی مجری قانون شود که برای رسیدن به عدالت فرهنگی تلاش کند. چهارمین کار هم نظارت است. ارگان‌های ناظر باید ببیند قانون گذاشته شده تا چه اندازه اجرا و موفق بوده است.
انتهای پیام/
نظر شما