به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، نیچر در آخرین گزارش خود از رد شدن ۳۷۰ مقاله در یکسال گذشته در این نشریه به دلیل تقلب علمی خبر داد و صرحتا اعلام کرد که مبارزه با این تقلب‌ها به بازبینی دقیق‌ مجلات علمی نیاز دارد. به همین دلیل به سردبیران توصیه می‌شود روش‌های ارزیابی خود را تغییر دهند تا فریب نخورند. 

ایران، چین و روسیه کشورهایی هستند که در این گزارش به عنوان کانون‌های تقلب علمی معرفی شده‌اند. پیش از این هم مجله ساینس گزارشی در زمینه تقلب‌های علمی منتشر کرده و از فروش مقاله و پایان‌نامه در ایران پرده برداشته بود. به همین دلیل به نظر می‌رسد باید موضوع تقلب علمی در میان پژوهشگران ایرانی به نحو جدی‌تری بررسی شود.  

داود حسینی هاشم‌زاده در گفت‌وگو با ایسکانیوز، با بیان این که آنچه که ساینس و نیچر منتشر کرده‌اند، تنها نوک کوه یخ فساد دانشگاهی در ایران را نشان می‌دهد، اظهار کرد: معمولا تمثیل کوه یخ برای فساد به کار می‌رود که تنها یک پنجم آن دیده می‌شود و مابقی زیر آب است.

پژوهشگر فساد دانشگاهی با اشاره به این که وجود تقلبات علمی، حیثیت و تلاشِ کنشگران جامعه علمی ایران را زیر سوال می‌برد، افزود: افرادی در دانشگاه‌های ایران هستند که تلاش می‌کنند با سلامت کار کنند، با دقت و روش‌مندی علمی تولیدات علمی سالمی داشته باشند که به مسائل مبتلابه کشور بپردازد و مسئله‌ای از مسائل کشور را حل کند.

وی با اشاره به این که چنین گزارش‌هایی نشان می‌دهد تولیدات علمی‌ کشور در حوزه‌های مختلف دچار مشکل هستند، گفت: متاسفانه در کشور ما هر چیزی یک ماکت می‌شود. به همین دلیل هم یک مدل بزک‌شده از توسعه علمی ارائه داده‌ایم.

حسینی در ادامه خاطرنشان کرد: در سند چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴ آمده است، کشور باید تا سال ۱۴۰۴ رتبه اول منطقه شود؛ اما در مسیر توسعه آموزش عالی، فاکتورهایی مانند توجه به معیارهای اخلاقی نظام آکادمیک نادیده گرفته شده است. به همین دلیل با کمیت‌گرایی شدیدی مواجه شده‌ایم که تعداد مجلات علمی-پژوهشی از سال ۱۳۷۱ تا اواخر دهه ۹۰ بیش از ۱۰۰ برابر شده است.

این مدرس دانشگاه، با تصریح بر این که تعداد دانشگاه‌های ایران بسیار بیشتر از کشورهای توسعه یافته مانند سوئیس، آلمان و ژاپن است، افزود: کمی‌گرایی، رشد علمی را در افزایش تعداد دانشگاه‌، مقاله و اعضای هیئت تعریف می‌کند و به دیگر معیارهای علم‌سنجی بی‌توجه است. به همین دلیل اکثر مقالات پژوهشگران ایرانی، خوانده نمی‌شوند و به آن‌ها ارجاع داده نمی‌شود.

وی با بیان این که کمی‌گرایی و غلبه کمیت بر کیفیت اصلی‌ترین عامل ایجاد تقلب‌های علمی در ایران است، تاکید کرد: ترجیح داده شده که تعداد کارهای به اصطلاح علمی زیاد شود و به همین دلیل دانشگاه‌های کشور مانند کارخانه‌های تولید انبوه پوشاک، به کارخانه تولید پژوهش و مقاله تبدیل شده‌اند.

حسینی با ذکر مثالی یادآور شد: با وجود این که دانشگاه تهران، نماد آموزش عالی در ایران شناخته می‌شود؛ اما در این دانشگاه هم یک پژوهش انجام می‌شود و صدها مورد از روی آن کپی می‌شد یا یک مدل ساخته می‌شود و در همه جا مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حالی که نمی‌توان گفت منابع انسانی همه صنایع پتروشیمی را با یک مدل رصد می‌کنیم یا صدها شرکت را با یک پرسش‌نامه یکسان بررسی می‌کنیم.

پژوهشگر فساد دانشگاهی با اشاره به این که پژوهش‌های دانشگاهی امروز ما در موارد بسیاری به صورت انبوه تولید می‌شوند در حالی که هر سازمان ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد، گفت: مشابه این اتفاق در تولید پوشاک رخ داده است، برای مثال قبلا خیاط‌ها شخصی‌دوز بودند و برای دوخت لباس چند بار آن را برای فرد پرو می‌کردند تا لباس به قامت شخص برازنده باشد؛ اما الان پوشاک سری‌دوزی شده‌اند، به این معنا که سایزهایی تعریف شده‌اند و لباس‌ها بر اساس آن دوخته می‌شوند.

انتهای پیام/