به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، ارتقای استادان بخشی جدایی‌ناپذیر از نظام علمی و اداری دانشگاه‌هاست. در این راستا، دانشگاه‌های هر کشور معیارهایی برای ارتقای استادان تعریف کرده‌اند. دانشگاه‌های ایران هم از این قاعده مستثنی نیستند؛ اما مسئله این است که آخرین آیین‌نامه ارتقای اساتید در ایران با کاستی‌ها و ابهامات فراوانی همراه است، به همین دلیل ایسکانیوز در نظر دارد با بررسی تطبیقی، معیارهای ارتقای اساتید در دانشگاه‌های مختلف دنیا را بررسی کند. 

مجید قاسمی در گفت‌وگو با ایسکانیوز، درباره شرایط مورد نیاز برای ارتقای اساتید دانشگاه USM مالزی اظهار کرد: دریافت گرنت برای تحقیقات ملی و بین‌المللی، انتشار کتاب و مقاله، راهنمایی و نظارت بر فارغ‌التحصیلی دانشجویان ارشد و دکتری، تدریس، مشارکت در حوزه مسائل جامعه و صنعت و خدمت به دانشگاه همه مواردی هستند که یک عضو هیئت علمی برای ارتقا باید به دست بیاورد. هیچ کدام از این موارد رتبه بالاتری نسبت به دیگری ندارند.

عضو هیئت علمی دانشگاه USM مالزی افزود: این ارتقا تنها برای دو سطح Associate Professor (دانشیار) و Professor (استاد) وجود دارد و برای سطوح پایین‌تر اعضای هیئت علمی یعنی senior lecturer (استادیار) شرایط خاصی وجود ندارد.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: در مالزی هر دانشگاهی آیین‌نامه ارتقای اساتید خاص خود را دارد، البته معمولا معیارهای ارتقا در دانشگاه‌های عمومی (public) تفاوت چندانی با هم ندارند. برای مثال مالزی پنج دانشگاه تحقیقاتی دارد مانند UPM،  UKM،  UTM،  USMو UM، با توجه به این که رقابت بین دانشگاه‌ها در مالزی زیاد است، شرایط ارتقای استادان در این پنج دانشگاه خیلی متفاوت از هم نیست. البته ممکن است شرایط ارتقای استادان، در انواع دیگر دانشگاه‌ها متفاوت باشد که این طبیعی است.

مشکلات ارتقای استادان در مالزی

قاسمی درباره مشکلات شاخص‌های ارتقای اساتید در مالزی گفت: شرایط قرارداد اعضای هیئت علمی در دانشگاه‌های مالزی به دو صورت قراردادهای بلندمدت و کوتاه مدت است که قراردادهای بلندمدت پس از ۲۵ تا ۳۵ سال خدمت، بازنشسته می‌شوند و کوتاه‌مدت هم ۲ تا سه ساله است. آیین‌نامه برای همه اعضای هیئت علمی یکسان است. به همین دلیل، کمی منصفانه نیست. برای مثال من برای ارتقا به سطح دانشیاری باید یک دانشجوی دکتری یا ۲ دانشجوی ارشد پژوهشی را تا فارغ‌التحصیلی پیش ببرم.

عضو هیئت علمی دانشگاه USM مالزی ادامه داد: در حالی که یک دانشجوی دکتری سه تا چهار سال طول می‌کشد که فارغ‌التحصیل شود و قرارداد کوتاه‌مدت یک استاد می‌تواند یک یا دو ساله باشد و اگر به هر دلیل قراردادش تمدید نشود، نمی‌تواند مطمئن باشد که ارتقای شغلی خواهد داشت. البته فکر می‌کنم در ایران برای استادانی که قرارداد کوتاه‌مدت دارند، اصلا امکان ارتقا وجود نداشته باشد. اگر اینگونه باشد وضعیت مالزی از این نظر، بهتر از ایران است.

وی با اشاره به این که نحوه ارتقای استادان در مالزی نسبتا کارآمد است، افزود: نخست به این دلیل که فرایند ارتقا، چندان پیچیده نیست. دوم این که تمرکز آیین‌نامه برای ارتقا بر روی وظیفه‌ای است که دانشگاه بر دوش استادان گذاشته مانند آموزش، پژوهش و خدمت‌رسانی به جامعه، نه نگرش‌های مذهبی و سیاسی. این قاعده در همه دانشگاه‌های خصوصی و دولتی وجود دارد.

قاسمی با ذکر مثالی یادآور شد: وظیفه یک نانوا مشخص است. از نانوا انتظار می‌رود نان با کیفیت ارائه دهد، رفتار خوبی با مشتری داشته باشد و مواردی از این دست. حال اگر این نانوا برای این که بخواهد سرنانوا شود، مجبور باشد به سوالاتی جواب دهد که ربطی به کارش ندارد، نه تنها تاثیری در بهبود کارش ندارد بلکه فقط شرایط پیچیده‌ می‌شود.

اولویت با کاربرد است نه ایدئولوژی

عضو هیئت علمی دانشگاه USM مالزی با تصریح بر این که من در صحبت‌های خود با دوستانی که در ایران هستند، می‌بینم که معمولا تمرکز زیادی بر روی مسائل بنیادی می‌شود، افزود: به نظر من، وقتی همیشه در سطح مسائل بنیادین در حال بحث و جدل باشیم، دیگر وقت و توان و انرژی برای مسائل کاربردی نداریم.

وی ادامه داد: همچنین در خیلی از وبینارهای ایرانی شرکت می‌کنم، می‌بینم که افراد بسیار متخصصی در این وبینارهای حضور دارند؛ اما هر کدام ایدئولوژی خاص خودشان را دارند و هیچ وقت حرف طرف مقابل را نخواهند پذیرفت. به همین دلیل، بحث‌شان در سطح ایدئولوژی باقی می‌ماند و هیچ کاربردی از آن به دست نمی‌آید.

قاسمی با بیان این که در مورد ارتقای اساتید هم به نظر من اگر می‌خواهیم آیین‌نامه بتواند مسئله‌ای را حل کند، باید رویکردی کاربردی داشته باشیم و از سطح ایدئولوژی فاصله بگیریم، گفت: متاسفانه ما در ایران همیشه در سطح ایدئولوژی هستیم و می‌خواهیم مشکلات تمام دنیا و ایران را حل کنیم. این درست نیست. وقتی مدل‌های زیادی وجود دارند که با شرایط و فرهنگ ما سازگارند، می‌توانیم از این الگوها استفاده کنیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه USM مالزی در پایان با اشاره به این که الگویی که در مالزی وجود دارد، حاصل یک بحث ایدئولوژیک نیست، بلکه مدلی است که در آمریکا یا کشور دیگری اجرا می‌شده و دانشگاه‌های مالزی با تغییراتی جزئی آن را به کار گرفته‌اند، اظهار کرد: بنابراین، به نظر من خیلی از چیزهایی که ما در ایران به دنبال آن می‌گردیم، در جای دیگری وجود خارجی دارد و مورد استفاده است. به همین دلیل در ایران هم اگر نخواهیم تنها از یک الگوی خارجی استفاده کنیم، می‌توانیم چند الگو را با هم ترکیب کنیم و به الگویی مرتبط و قابل اجرا برسیم.

انتهای پیام/