به گزارش گروه علم و فناوری باشگاه خبرنگاران دانشجویی(ایسکانیوز)؛ حرفه روزنامه‌نگاری به معنای گردآوری و تفسیر وقایع و رویدادها به منظور آگاهکردن مردم در قرن بیستم با توسعه فناوری‌های نوین، شاهد تحولات زیادی چه از نظر نوع و زمینه فعالیت، و چه از نظر استفاده از ابزارهای اطلاع‌رسانی بوده است و اکنون طیف وسیعی از رسانهها با شکل و ویژگی‌های مختلف را در بر میگیرد. روزنامه‌نگاری دیگر همچون گذشته مخاطبان خاص ندارد؛ بلکه به نوعی همه مردم جهان و همه نیازهای آنان را در بر میگیرد.
در روزنامه‌نگاری علم، روزنامهنگار کنشگر واسطه‌ای است که ضمن برخورداری از مهارت خاص برای ترویج علم و ساده‌سازی زبان علم، ارتباط میان دانشمند به عنوان تولیدکننده علم و عموم مردم را برقرار می‌کند. با توجه به تخصصیشدن حوزه‌های مختلف علم، اهمیت مقوله تخصص و مجهز شدن به مهارت‌های ویژه در این حیطه روزبه‌روز بیشتر می‌شود.
بنیاد مصطفی(ص) با در نظر داشتن همین پیشینه، اولین کارگاه از اولین دوره مسابقه روزنامه‌نگاری علم را با موضوع مرجعیت علمی برگزار کرد و کارگاه‌های دیگر نیز در موضوعات اقتصاد دانش‌بنیان و تمدن نوین اسلامی نیز در ماه‌های بعدی برگزار خواهد کرد.
مسابقه روزنامه‌نگاری علم جایزه مصطفی(ص) با هدف "توانمندسازی علاقه‌مندان به نگارش یادداشت‌های تحلیلی" و "تشکیل اجتماعی از تحلیلگران رسانه‌ای در حوزه‌های علمی" طراحی شده است. شرکتکنندگان در این دوره طی دو روز، آشنایی با موضوعات مسابقه، اصول اولیه روزنامه‌نگاری علم و یادداشتنویسی تحلیلی را در قالب کارگاه‌های آموزشی که روزهای چهارشنبه و پنجشنبه (17 و 18 شهریور) به صورت حضوری با تعداد اندکی از شرکتکنندگان و رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و حضور مجازی تعدادی بیشتر، فرا گرفتند.
اولین کارگاه این دوره، چهارشنبه عصر توسط کاظم کوکرم، دبیر دانش روزنامه جام‌جم، منجم آماتور و سردبیر پیشین ماهنامه نجوم با عنوان مبانی روزنامه‌نگاری علم برگزار شد. وی در این کارگاه ضمن اشاره به ارزش‌های خبری و مختصات گزارش‌نویسی علمی و تحلیلی به بیان تجربیات خود در تولید و انتشار اخبار و گزارش‌های علمی و چالش‌های پیش روی روزنامه‌نگاران علم در فضای رسانه‌ای امروز پرداخت.
کارگاه‌های روز پنجشنبه با سخنرانی علی‌محمد سلطانی، مدیر دبیرخانه ستاد ویژه توسعه فناوری نانو آغاز شد. وی در سخنرانی خود با موضوع "داستان پشرفت نانو" بعد از ارائه، تعریفی از نانو، نانوذره و نانولوله و دیگر اصطلاحات این حوزه گفت که پیش‌بینی می‌شود این فناوری تا سال ۲۰۵۰ همچنان پیشرفت کند و تحقیقات و محصولات بیشتری ارائه شده و نانو با فناوری‌های دیگر همگرا شود؛ مثلا فناوری زیستی‌نانو یا الکترونیک و فناوری ارتباطات و اطلاعات. همچنین نانو یکی از پایه‌های انقلاب صنعتی چهارم خواهد بود.
سومین و آخرین کارگاه این دوره نیز با سخنرانی حسین صابری، مشاور دبیر شورای سیاستگذاری جایزه مصطفی(ص) و با عنوان اهمیت و الزامات مرجعیت علمی، ادامه یافت.
وی در این کارگاه ضمن ارائه تعریفی از مرجعیت علمی، الزامات آن را برشمرد و گفت که قدرت نرم مشروع، پیشگامی در توسعه مرزهای دانش، داشتن بهترین سهم از محصولات و فرآیندهای دانشی، اثرگذاری کانونی و محوری بر جایگاه علمی، ترسیم وضعیت آینده یک حوزه علمی، و تلاش فردی و گروهی یا بلندمدت مطابق با نیازهای فرد و جامعه همه از نشانه‌های مرجعیت علمی است.
صابری عزم رسیدن به مرجعیت علمی، داشتن امید، ترویج علم‌گرایی هدفمند در جامعه، هدفمندکردن آموزش مدارس و دانشگاه‌ها بر پایه دانش نوین و تغییر و تحولات، همچنین تخصیص بودجه‌های تحقیقاتی به نخبگان را از جمله راهکارهایی دانست که به تحقق مرجعیت علمی کمک می‌کند.
وی خواستار نقد جدی روند پیشرفت علمی و تولید فناوری توسط رسانهها شد و گفت: برای رسیدن به اقتدار علمی نیاز به نقد جدی حوزه علم و فناوری داریم و این کار روزنامه‌نگاران علم است.
در پایان این کارگاه‌ها، شرکتکنندگان فرصت پیدا کردند تا با انتخاب موضوعی در حوزه علم و با هدایت یک مربی حرفه‌ای روزنامه‌نگاری که به صورت حضوری و مجازی شرکتکنندگان را راهنمایی می‌کرد، گزارش‌های تحلیلی خود را بنویسند و برای برگزارکنندگان ارسال کنند. این گزارش‌ها داوری خواهند شد و جوایزی به بهترین یادداشت‌ها تعلق خواهد گرفت.
توجه دانشجویان علوم پایه به روزنامه‌نگاری علم
از زمان انتشار فراخوان نخستین مسابقه روزنامه‌نگاری علم جایزه مصطفی(ص) در 18 مردادماه، افراد مختلفی با ارسال یادداشت نمونه در آن شرکت کردند و در نهایت 34 نفر برای حضور در این رویداد انتخاب شدند که همه آنها از دانشجویان یا دانش‌آموختگان رشته‌های علوم پایه یا مهندسی مقاطع مختلف بودند.
آقای اکبری، دانشجوی سال سوم علوم آزمایشگاهی دانشگاه سمنان در مورد آشنایی با این دوره گفت: از طریق پوسترهایی که در فضای مجازی منتشر شده بود، از این دوره مطلع شدم. وی دلیل شرکت در این مسابقه را توضیح داد و گفت: من به نوشتن علاقه دارم، تا حالا کار روزنامه‌نگاری انجام نداده‌ام ولی نوشتن کاری است که برای هر کسی مفید است.
محمدحسین دهقانی، دانشجوی سال دوم داروسازی علوم پزشکی تهران نیز به دلیل علاقه به موضوع مطالبه‌گری سلامت و همکاری جسته و گریخته با برخی خبرگزاری‌ها در این دوره شرکت کرده است. وی از قبل با نام جایزه مصطفی(ص) و برخی اهداف و فعالیت‌هایش آشنا بوده به ویژه که پروفسور اوگور شاهین؛ برگزیده جایزه مصطفی(ص) 2019 پیشرو دستیابی به واکسن کرونا در جهان بوده است. دهقانی در مورد مفید بودن این دوره هم گفت: کارگاه روز اول بیشتر در مورد فنون نوشتن بود که بعضی وقت‌ها خسته‌کننده است ولی ذات این بحث‌ها همین‌طور است. اما کارگاه‌های روز دوم با بررسی مثال‌ها و تجارب ملموس‌تر همراه شد که جالب‌تر بود.
یکی دیگر از شرکتکنندگان که دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی شیمی دانشگاه تربیت مدرس است و سابقه کار روزنامه‌نگاری نداشته، شرکت در این دوره را به دلیل علاقه شخصی دنبال کرده است. او نیز با جایزه مصطفی(ص) آشنا بوده و با دیدن پوستر در فضای مجازی در این دوره ثبت‌نام کرده است.
ابریشمی دانش‌آموخته مهندسی برق هم به دلیل علاقه به تولید محتوا و روزنامه‌نگاری و همکاری با مراکز علمی مانند صندوقهای پژوهش و فناوری، در این مسابقه حاضر شده است؛ همچنین دانستن شیوه بیان مطلب به خصوص مطالب علمی. وی در مورد آشنایی با جایزه مصطفی(ص) نیز گفت: جایزه مصطفی(ص) را میشناختم و اهدافش را میدانستم؛ همچنین مهندس صابری هم نامی آشنا در زیست بوم علمی هستند. ابریشمی کارگاه روز اول مسابقه را هم مفید و سبب آشنایی با یادداشتنویسی علمی و تجربیات عملی یک روزنامهنگار علم دانست.
بر پایه این گزارش، مسابقه روزنامه‌نگاری علم جایزه مصطفی(ص) دارای مزایایی چون " اهدای جوایز نقدی به بهترین یادداشت‌ها"، "کسب مهارت‌های رسانه‌ای"، "انتشار یادداشت‌ها در معتبرترین خبرگزاری‌ها و مجلات علمی" و "عضویت منتخبان در گروه نویسندگان بنیاد مصطفی(ص)" است.
بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) در راستای ایجاد زیست‌بومی جهت ارتقاء سطح علمی کشورهای اسلامی، فعالیت‌هایی را در راستای تبیین علم و فناوری به عنوان گفتمان عمومی جامعه و ایجاد نشاط و انگیزه علمی در جامعه دانش‌آموزی، دانشجویی، دانشمندان و فناوران در سطح جهان اسلام برنامه‌ریزی کرده است.
نظر شما