به گزارش گروه اقتصادی ایسکانیوز، بورس کالا، بازاری سازمان‌یافته و قانون‌مند است که کالاهای مختلفی در آن بر اساس عرضه و تقاضا قیمت‌گذاری و عرضه می‌شوند. در این بازار، کالاهای مختلفی از جمله محصولات پتروشیمی، انواع فلزات، فرآورده‌های نفتی و… عرضه می‌شود.

بیشتر بخوانید:

چگونگی خرید ملک در بورس کالا + جزئیات

همچنین خرید انواع خودرو نیز در بورس کالا امکان پذیر است. برای آشنایی بیشتر می‌توانید مطلب «خرید خودرو در بورس کالا» را مطالعه کنید.

یکی از مزایای این بازار، حضور نهادهای نظارتی و تنظیم‌کننده بازار است که تمامی تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و تجار کالا با حضور این نهادها، از مزایای قوانین و مقررات حاکم بر بورس برخوردار می‌شوند.

روند پیدایش و تکامل بورس‌های کالا در جهان

بررسی روند پیدایش و تکامل بورس‌های کالا در جهان حاکی از آن است که این‌گونه بازارها در عرصه اقتصاد کشورها از قرن ۱۹ به بعد در پی پاسخ‌گویی به برخی از نیازمندی‌های اقتصادی و در بسیاری موارد رفع برخی تنگناها و موانع در بازار کالاهای مختلف بوده است.

در واقع نارسایی‌های بازارهای سنتی در شکل‌ نوسانات کاذب و عدم شفافیت در کشف قیمت و فقدان تضمین‌های لازم برای معامله‌گران از مهم‌ترین دلایل راه‌اندازی بورس‌های کالایی در کشورهای جهان بوده است.

در چنین شرایطی وجود بورس‌های کالایی و استفاده از ابزارهای مشتقه به پدید آمدن یک نظام سازمان‌یافته دادوستد و توزیع کالاها در کشورهای مختلف منجر شده و راه ورود به بازارهای جهانی را برای کشورها تسهیل کرده است.

از این‌رو هم‌اکنون صدها بورس‌کالایی مدرن در سراسر جهان دایر است که از قدیمی‌ترین آن‌ها می‌توان به بورس معروف و تجاری شیکاگو(CME) با ۱۷۰ سال سابقه، بورس فلزات لندن(LME) با ۱۳۰ سال سابقه، بورس‌کالای نیویورک(NYMEX)، بورس‌کالای توکیو (TOCOM)، بورس کالای شانگهای(SHFE)، بورس کالای هند(MCX) اشاره کرد.

انواع بازار بورس کالا

بورس کالا از بازارهای مختلفی تشکیل شده است. در هر کدام از این بازارها برحسب نوع بازار می‌تواند محصولات فیزیکی یا انواع قراردادها یا صندوق‌های کالایی معامله شوند. انواع بورس کالا به شرح زیر است.

بازار فیزیکی
بازار فرعی
بازار مشتقه
بازار مالی

بازار فیزیکی بورس کالا چیست ؟

یکی از انواع بورس کالا بازار فیزیکی بورس کالا است. در بازار فیزیکی بورس کالا خریداران می‌توانند همانند بازارهای سنتی کالاهای خریداری‌شده را تحویل بگیرند. ممکن است این سوال برای شما ایجاد شود که فرق بین بازار فیزیکی بورس کالا و بازارهای سنتی چیست. در جواب این سوال به این نکته باید توجه کنید که خرید و فروش کالا در بازار فیزیکی بورس کالا بر اساس قراردادهای استاندارد و مطابق با روشی مخصوص و قانون‌مند انجام می‌شود. عرضه‌کنندگان این بازار تولیدکنندگان مواد خام همانند محصولات کشاورزی، پتروشیمی و ... هستند و خریداران این محصولات نیز مصرف‌کنندگان این مواد اولیه را تشکیل می‌دهند.

چه کسانی به بورس‌کالا مراجعه می‌کنند؟

۱- گروه اول کسانی هستند که می‌خواهند از ریسک نوسان کاذب قیمت‌ها در امان باشند. در واقع بورس‌های کالا به عنوان عاملی موثر برای کاهش ریسک تولیدکنندگان کالا و مصرف‌ کنندگان عمده در بازار شناخته می‌شود.

۲- گروه دوم بر خلاف گروه اول، از نوسانات قیمت استفاده کرده و سود خود را حداکثر می‌کنند. در بورس‌های کالا، این گروه با نام سوداگران (Speculator) شناخته می‌شوند.

بورس کالا در ایران

در راستای تحقق اهداف برنامه سوم و چهارم توسعه که مطابق با آن‌ها شورای عالی بورس موظف به راه‌اندازی و گسترش بورس‌های کالایی در ایران شناخته شده بود، بورس فلزات در شهریور ۱۳۸۲ (نخستین بورس کالایی در ایران) و بورس کالای کشاورزی در شهریور ۱۳۸۳ آغاز به فعالیت کردند. بر مبنای قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران و با تصویب شورای عالی بورس، شرکت بورس کالای ایران در آذر ۱۳۸۵ با درهم آمیختن بورس فلزات و بورس کالای کشاورزی تشکیل شد و پس از پذیره‌نویسی و برگزاری مجمع عمومی، از مهر ۱۳۸۶ کار خود را زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار آغاز کرد. گفتنی است ارکان شرکت بورس کالای ایران هم اکنون شامل «مجمع عمومی»، «هیئت مدیره»، «مدیرعامل»، «بازرس/حسابرس» می‌شود.

نحوه عرضه محصولات در بازار فیزیکی

یکی از مزایایی که خرید از بورس کالا دارد این است که کالاهایی که در بورس کالا عرضه می‌شوند در ابتدا توسط کارشناسان بورس کالا بررسی و تأیید می‌شوند. عرضه‌کنندگانی که قصد ارائه محصولات خود به بورس کالا را دارند می‌توانند مدارک مربوطه برای پذیرش محصولات در بورس کالا را تکمیل کنند. این مدارک توسط هیئت پذیرش بورس کالا مورد بررسی قرار می‌گیرد. هیئت پذیرش پس از مدتی معین نظر خود را به‌طور کتبی در مورد پذیرش یا عدم پذیرش محصول به بورس کالا اعلام می‌کند.

فرق بین تابلوی فرعی و بازار فرعی چیست ؟

تابلوی فرعی در بازار سهام کاربرد دارد. در بازار سهام می‌توانید اوراق بهادار و سهام شرکت‌ها را معامله کنید. در بازار سهام دو تابلوی اصلی و فرعی وجود دارد. برخی از شرکت‌های بورسی که سهام آن‌ها در بورس معامله می‌شود نسبت به برخی دیگر از شرکت‌ها قابلیت و اعتبار کمتری دارند. سهام این شرکت‌ها در تابلوی فرعی بورس معامله می‌شوند. اما همان‌طور که در توضیحات بازار فرعی بیان شد، بازار فرعی زیرمجموعه‌ای از بورس کالا محسوب می‌شود که در آن کالاهایی که نمی‌توانند به بازار فیزیکی راه پیدا کنند توسط فروشندگان به این بازار عرضه می‌شود.

صندوق کالایی در انواع بورس کالا

یکی دیگر از ابزارهای مالی که در انواع بورس کالا استفاده می‌شود، صندوق‌های کالایی است. صندوق‌ کالایی این امکان را به خریدارهای آن می‌دهد تا به‌جای خرید کالا و پرداخت هزینه‌های نگهداری و حمل و نقل بتوانند واحدهایی از صندوق کالای مربوطه را برای سرمایه‌گذاری خریداری کنند. در این حالت افراد با داشتن کد بورسی می‌توانند واحدهای صندوق‌های کالایی را خریداری و در پرتفوی خود مشاهده کنند.

فعالان بازارهای سرمایه می‌توانند همانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلف و اوراق بهادار و سایر سهام عادی نسبت به خرید و فروش صندوق‌های کالایی در بورس کالا اقدام کنند.

صندوق کالایی بر روی چه مواردی سرمایه‌گذاری می‌کند ؟

صندوق‌های کالایی نوعی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. منابع مالی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلف با توجه به نوع صندوق می‌تواند در بخش‌های مختلفی سرمایه‌گذاری شوند. سهام شرکت‌ها یا اوراقی با درآمد ثابت یا اوراق مبتنی بر سپرده‌های کالایی بخش‌هایی هستند که سرمایه صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌تواند در آن‌ها سرمایه‌گذاری شود. در صندوق‌های کالایی منابع مالی صندوق در اوراق بهاداری همانند گواهی سپرده کالایی، قراردادهای آتی و اختیار معامله یا قراردادهای سلف موازی استاندارد سرمایه‌گذاری می‌شود. لازم به ذکر است تمامی این اوراق بهاداری که منابع صندوق‌های کالایی در بورس در آن سرمایه‌گذاری می‌شود مبتنی بر کالا هستند. بنابراین قیمت واحدهای صندوق کالایی در میان انواع بورس کالا قیمت کالاهای مربوطه را دنبال می‌کند.

انواع صندوق‌های کالایی در بورس کالا

انواع صندوق‌های کالایی را برحسب این‌که بر روی اوراق بهادار مبتنی بر یک یا چند کالا سرمایه‌گذاری می‌کنند می‌توان به دو دسته زیر تقسیم‌بندی کرد.

صندوق تک کالایی: این صندوق همان‌طور که از نام آن نیز می‌توانید متوجه شوید تنها بر روی اوراق بهادار مبتنی بر یک نوع کالا سرمایه‌گذاری می‌کند.

صندوق‌های چند کالایی: در این صندوق‌ها منابع و سرمایه‌های صندوق بر روی اوراق بهادار مبتنی بر چند کالا سرمایه‌گذاری می‌شوند.

صندوق طلا چیست؟

صندوق طلا یکی از صندوق‌های کالایی است که منابع مالی خود را بر روی گواهی سپرده سکه طلا و اوراق مبتنی بر آن سرمایه‌گذاری می‌کند. صندوق طلا قابل معامله در بورس است و افرادی که به خرید فیزیکی طلا برای سرمایه‌گذاری تمایل ندارند می‌توانند در این صندوق سرمایه‌گذاری کنند. با توجه به این‌که خرید فیزیکی طلا با مشکلاتی از قبیل عدم اطمینان از اصالت طلا و خطرات نگهداری و معاملات همراه است برخی از افراد تمایل دارند تا با سرمایه‌هایی اندک واحدهایی از صندوق طلا را خریداری کنند. واحدهای صندوق طلا به‌راحتی و آنلاین در بورس معامله می‌شود و نیاز مراجعه فیزیکی برای خرید و فروش طلا را کاهش می‌دهد.

مزایای صندوق طلا در انواع بورس کالا

طلا یکی از کالاهایی است که از آن به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری امن یاد می‌کنند. با وجود این خرید فیزیکی طلا می‌تواند خریدار را با مشکلاتی روبرو کند. برای مثال برای خرید طلا شخص باید از اصالت آن آگاهی پیدا کند. علاوه بر این نگهداری فیزیکی طلا نیز با توجه به گران‌بها بودن آن می‌تواند با مشکلاتی همراه باشد. صندوق طلا در میان انواع بازارها در بورس کالا دارای مزایایی است که مشکلات خرید فیزیکی این فلز گران‌بها را برطرف می‌کند. در ادامه مزایای صندوق سرمایه‌گذاری طلا را شرح می‌دهیم.

کاهش ریسک نگهداری

افراد زیادی برای جلوگیری از کاهش ارزش پول خود تمایل دارند تا سرمایه‌های خود را به‌صورت طلا نگهداری کنند. ای موضوع باعث می‌شود تا برخی از ریسک‌های نگهداری طلا را قبول کنند. اما در صندوق سرمایه‌گذاری طلا با توجه به این‌که سرمایه‌گذار واحدهای صندوق را خریداری می‌کند بنابراین از خطرات نگهداری طلا در امان است.

فروش راحت و به میزان نیاز

افرادی که واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری طلا را خریداری می‌کنند می‌توانند درصورت نیاز این واحدها را به‌صورت آنلاین و بدون مراجعه حضوری بفروش برسانند. در این حالت با توجه به این‌که شما واحدهایی از صندوق را خریداری کرده‌اید در صورت نیاز می‌توانید همان مقدار واحد از صندوق را که نیاز دارید به فروش برسانید. اما در حالتی که برای مثال شما یک سکه طلا یا یک قطعه طلا دارید نمی‌توانید در صورت نیاز تنها بخشی از آن را بفروشید.

اختلاف قیمت خرید و فروش کم

یکی از قابلیت‌هایی که صندوق‌های قابل معامله در بورس دارند این است که شما می‌توانید به‌راحتی واحدهای این صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در بورس معامله کنید. صندوق سرمایه‌گذاری طلا نیز همین مزیت را دارد اما نکته‌ای که از اهمیت بالایی برخوردار است اختلاف قیمت خرید و فروش کمتر واحدهای این صندوق نسبت به خرید و فروش سکه‌های فیزیکی است که این موضوع باعث می‌شود تا واحدهای صندوق طلا نسبت به سکه‌های فیزیکی نقدشونده‌تر شوند.

انتهای پیام/