به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از کهگیلویه و بویراحمد، جنگل‌های زاگرس یکی از اکوسیستم‌های مهم کشور هستند که نقش مهمی در حفظ آب و خاک دارند و جنگل‌های بلوط از شاخصه‌های این منطقه به شمار می‌روند. با توجه به اینکه ایران در کمربند خشک قرار دارد، جنگل‌ها و منابع طبیعی از ارزش بسیار بالایی برخوردار هستند چرا که این جنگل‌ها نقش بسیار مهمی در تأمین اکسیژن، گیاهان دارویی، حفظ آب و تثبیت خاک دارند.
منطقه حفاظت شده کوه خیز و سرخ (خائیز) طی مصوبه شماره ۱۶۳ شورای عالی محیط زیست (کمیسیون زیر بنائی دولت) مورخ ۱۳۷۷/۱۰/۲۳ به‌عنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است.
منطقه حفاظت شده کوه خیز و سرخ (خائیز) با مساحت ۳۲۳۳۲ هکتار در غرب استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد. شاخص‌ترین گونه جانوری این منطقه کل و بز است که با جمعیت بسیار مناسبی در کوهستان‌های خائیز حضور دارند.
گفتنی است که منطقه حفاظت شده خائیز شهرستان کهگیلویه در استان کهگیلویه و بویراحمد در آتش می‌سوزد و پس از ۴ شبانه روز که همچنان آتش سوزی ادامه داشت آتش مهارشد، آتش از محدوده شهرستان بهبهان به این منطقه سرایت کرده است. یادآور می‌شود که منطقه حفاظت شده خائیز با ۳۳ هزار هکتار وسعت در بین دو استان کهگیلویه و بویراحمد و استان خوزستان واقع شده است که مدیریت این منطقه بر عهده محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد است. این منطقه حفاظت شده در ۱۵ کیلومتری از شهر دهدشت مرکز شهرستان کهگیلویه و هم مرز با شهرستان بهبهان است.
محسن صمدی فر فعال محیط زیست اظهار داشت: رویشگاه زاگرس باغ گیاه‌شناسی ملی ایران با وسعتی حدود ۳ هکتار معرف جنگل‌های طبیعی زاگرس است. سه تپه مصنوعی در این قسمت ساخته شده است که مرتفع‌ترین آنها ۱۰ متر ارتفاع دارد. هر سه گونه بلوط جنگل‌های طبیعی زاگرس در این قسمت کشت شده‌اند. به‌علاوه گونه‌هایی از جنس بادام، پسته، زالزالک ، گلابی ، بارانک ، سماق و ارغوان نیز کاشته شده‌اند. این جنگل از نظر حفاظت گونه‌های بلوط و سایر گونه‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند و با تجدیدحیات طبیعی از طریق بذر امید آینده برای تامین گیاهان مورد نیاز برای بازکاشت جنگل‌های در حال نابودی زاگرس به‌حساب می‌آید.
صمدی افزود: در کشوری که تنها ۷ درصد از مساحت کل آن را پوشش جنگلی تشکیل داده است و ۹۳ درصد مابقی آن خشک و نیمه خشک و پوشش گیاهی آن بسیار کم است، هر یک درخت باید برای ما اهمیت زیادی داشته باشد. هر یک درختی که در زاگرس از دست می‌دهیم، کشور را به سمت بیابانی شدن سوق می‌دهد. شدت و وسعت آتش‌سوزی‌ها طی سال‌های اخیر در جنگل‌ها و مراتع زاگرس نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده و ترمیم آتش‌سوزی‌هایی با این شدت در جنگل‌هایی مانند زاگرس که خود به دلایل مختلف مانند کشاورزی، دامداری بیش از حد ظرفیت، عوامل انسانی دیگر و بیماری‌ها و آفاتی که در سطوح بسیار وسیع طغیان می‌کند، توانایی زادآوری خود را از دست داده است، بسیار دشوار است.
وی خاطر نشان کرد: در کف جنگل‌های زاگرس مقداری نهال ایجاد و مستقر شده اما به وسیله آتش‌سوزی‌ها در حال از بین رفتن است و از طرفی نیز هر بذر بلوط هفت تا هشت سال زمان می‌برد تا حدود ۷۰ سانتی‌متر رشد کند. تنوع زیستی و خاک جنگل‌های زاگرس زیر فشار حضور بیش از ظرفیت دام در منطقه، از بین خواهد رفت و منابع تجدید شونده را به منابع تجدید ناپذیر تبدیل می‌کند. با تداوم چنین شرایطی نمی‌توان جنگل‌های زاگرس را احیا کرد اما اگر واقعا اراده‌ای باشد می‌توان با ارائه برنامه‌ها و استراتژی‌های بلند مدت، مسیر احیای زاگرس را به آرامی طی کنیم. همچنین در جنگل‌ها جمعیت زیادی از حیات وحش مانند سنجاب وجود دارد که به ایجاد اکوسیستم‌های مناسب کمک می‌کند اما حیات وحش نیز بر اثر آتش‌سوزی‌های جنگلی از بین می‌روند و عملا زمانی که این سطح از آشفتگی در اکوسیستم‌های جنگلی ایجاد می‌شود، اکوسیستم توانایی ترمیم خود را از دست می‌دهد و این باعث می‌شود جنگل‌های کشور رو به زوال بروند. در کنار تمام این عوامل حدود ۱۹ میلیون واحد دامی و ۴۰۰ هزار خانوار در اکوسیستم‌های زاگرس وجود دارند؛ همچنین حضور چندین میلیون گردشگر در جنگل‌های زاگرس و شمال کشور فشار مضاعفی را بر جنگل‌های کشور وارد می‌کند.
صمدی گفت: احیای جنگل‌ها امکان‌پذیر است اما بسیاری از تخریب‌هایی که در جنگل‌ها ایجاد شده زمان زیادی برای ترمیم نیاز دارد. این مشکلات در کوتاه مدت ایجاد نشده که در کوتاه مدت نیز از بین برود. نمی‌توان به راحتی گفت احیای جنگل‌های زاگرس چقدر زمان می‌برد چراکه از بین رفتن درختی ۲۰۰ یا ۳۰۰ ساله نیاز به همان میزان زمان برای احیا دارد. براساس اعلام سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری بیش از ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌ها و مراتع کشور ناشی از عوامل انسانی است. این عوامل چه سهوی و چه عمدی باید ریشه‌یابی شوند تا با اتخاذ برنامه‌ای جامع بتوان از وقوع این آتش‌سوزی‌ها پیشگیری کرد. سرمایه و عرصه های ملی متعلق به فرد یا افراد خاصی نیست که بخواهند خودسرانه و خودخواهانه زمین را برای طمع بیشتر به آتش بکشند بلکه سال بعد اراضی کشاورزی بیشتر در اختیار داشته باشند. آتش سوزی درجنگل ها باعث یک نوع آتش‌سوزی کنترل‌ناپذیر می شود که در منطقه‌ای با گیاهان اشتعال‌پذیر در نواحی روستایی یا در طبیعت روی می‌دهد. آتش‌سوزی جنگل با دیگر انواع آتش‌سوزی‌ها از نظر گستردگی، سرعت گسترش از منشأ، پتانسیل تغییر جهت ناگهانی و توانایی جهیدن از میان فضای خالی مانند جاده‌ها، رودخانه‌ها و دیگر نقاط اشتعال‌ناپذیر تفاوت دارد. آتش‌سوزی جنگل از نظر علت آتش‌سوزی، ویژگی‌های فیزیکی آن مانند سرعت پراکندگی، وجود مواد اشتعال‌پذیر و تأثیر آب‌وهوا بر آتش توصیف می‌شوند.
خبرنگار: سعیده صداقت نژاد
انتهای خبر/
نظر شما