به گزارش خبرنگار گروه ایسکانیوز، سیر تحول آموزش عالی در جهان نشان از تغییرات چشمگیر در سطح عرضه و تقاضای دانشگاه است. بهبود کیفیت در آموزش عالی از رویکردهایی است که در دهه اخیر در بسیاری از نظام‌های آموزش عالی و دانشگاه‌های جهان مورد توجه قرار گرفته است.

سلامت هر جامعه به کیفیت نظام آموزشی آن وابسته است. ضمن اینکه کیفیت مفهومی نسبی است و تابع عوامل مختلفی است که در بروز چگونگی عملکرد مؤثر است. کیفیت آموزش را می‌توان عامل کلیدی در رقابت پنهان بین کشورها دانست. به همین دلیل است که کیفیت محصول و خدمات در هر کشور براساس نحوه تفکر، عمل و تصمیم‌گیری مدیران، معلمان، اقتصاددانان، مهندسان و سایر گروه‌های تحصیل‌کرده اجتماع شکل می‌گیرد.

تاثیرات کیفیت پایین آموزش

کیفیت پایین آموزش منجر به تربیت نیروی انسانی بی‌کیفیت و فاقد توان علمی و تخصصی می‌شود. درنتیجه اهداف برنامه‌های رشد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور که متکی بر نیروی انسانی ماهر است، محقق نمی‌شود. این عامل نقش و اعتبار وجودی مراکزآموزشی را زیر سؤال خواهد برد. امروزه کیفیت، مرز بین موفقیت و شکست در آموزش را تعیین می‌کند.

شهریار کوراوند عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایسکانیوز معتقد است؛ دانش کسی که در دانشگاه‌ با کیفیت و خوب تحصیل کرده نسبت به شخصی که صرفا مدرک گرفته است، قابل مقایسه نیست. به این معنا که کیفیت آموزش عالی پایین آمده است. باید رشته‌های جدیدی ایجاد شود که نیاز جامعه مبتنی بر IT، هوش مصنوعی و رشته‌هایی باشد که جامعه را با پیشرفت‌های روز همگام می‌کند.

آموزش عالی کشور نیازمند یک چارچوب نظری ارتقای کیفی است، که بایستی براساس مطالعه، نقد و تحلیل نظریه‌های مدون حوزه تخصصی جهانی با توجه به شرایط ارزشی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور تدوین شود.

یکی از اعضای هیئت‌ علمی دانشگاه تهران بر این باور است که سطح کیفی دانشگاه‌ها را آینده شغلی، وضعیت ارتباط با صنعت و استقبالی که از آن‌ می‌شود، تعیین می‌کند. در نبود هر کدام از این موارد، به جز در دانشگاه‌های خوب، شاهد کاهش کیفیت خواهیم بود.

نظام آموزش عالی در کشورهای مختلف بر اثر تحولات جهانی، با روندهایی روبه‌رو شده که علاوه بر عملیاتی شدن، اهداف را تحت تاثیر قرار داده است. در نتیجه این روندها، می‌توان به جهانی و دانش-محور شدن اقتصاد و به فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات اشاره کرد. البته این روند در جهان سومی‌ها می‌تواند نتیجه دوگانه داشته باشد. دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی در صورت تشخیص فرصت‌ها و پی بردن به نقاط قوت می‌تواند نارسایی‌ها و نقاط ضعف خود را کاهش دهند. همین امر موجب پیشرفت علمی کشور نیز می‌شود. در مقابل، عدم شناسایی این نقاط ضعف و قوت، دانشگاه‌های در حال توسعه را در وضعیتی قرار می‌دهد که فاصله میان کشور خود و سایر کشورها را از نظر پیشرف علمی زیاد می‌کند. این موارد می‌تواند کیفیت آموزش و پژوهش در دانشگاه‌ها را کاهش دهد.

شناسایی عواملی که به طور مستقیم و غیرمستقیم بر اداره سازمانی جهت بهبود مدیریت کیفیت آموزشی تأثیرمی‌گذارد حائز اهمیت است. عوامل بی شماری بر کیفیت آموزشی در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی اثرگذار است اما همه این عوامل بدون یک مدیریت صحیح قابل کنترل و هدایت نیست.

گسترش آموزش عالی به عنوان تجربه‌ای که در بیشتر کشورهای جهان چه آنها که در جهان توسعه یافته قرار دارند و چه آنها که کشورهای در حال توسعه نام گرفته‌اند رخ داده است. گسترش کمی نظام آموزش عالی بدون توجه به ظرفیت‌های موجود و توان بافت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه، کاهش کیفیت نظام آموزش عالی را به دنبال خواهد داشت. درواقع نمی‌توان گسترش کمی و زیاد بودن دانشجویان و دانش‌آموختگان را دلیلی بر وجود کیفیت مطلوب دانست.

بیشتر کشورهایی که حال در ابتدای مسیر توسعه کمی آموزش عالی قرار داشتند، بر یک موضوع خاص توافق داشتند که حفظ کیفیت و استانداردهای آموزش عالی با حفظ توسعه کمی بود.

در کشورهای در حال توسعه نه تنها روندهای یاد شده بر آموزش عالی اثر گذاشته‌اند، بلکه آثار نامطلوبی هم به بار آورده‌اند. از آن جمله می‌توان به ایجاد بازار جهانی برای نیروی انسانی متخصص و تشدید فرار مغزها اشاره کرد. با در نظر گرفتن این امر، توجه به کیفیت آموزش عالی در این کشورها می‌تواند تاثیر دوگانه‌ای داشته باشد، از یک سو توسعه پایدار را تسهیل کند و از سوی دیگر عوامل موثر در تشدید فرار مغزها را کاهش دهد.

برخی از کشورها در دو دهه اخیر, از طریق ارزیابی و ارتقای مستمر کیفیت آموزشی, در جهت بالا بردن کیفیت آموزشی کوشش کرده‌اند؛ بنابراین دو عنصر وقت و زمان از جایگاه ویژه ای برخوردار است و هرگونه اتلاف زمان به معنای عقب ماندن و شکست است. برای ارتقای نظام کیفیت آموزش، باید به تغییر در نگرش‌ها و بینش‌ها, مدیریت علمی, نظام رقابتی برای جذب اساتید دانشگاه, پیوند دانشگاه و صنعت و فناوری, تعامل و توسعه علمی، ایجاد ساختار ارتباط دانشگاه با نهادها و سازمان های اجتماعی اشاره کرد.

انتهای پیام/