به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، ساختمان‌ها و بناهای متروکه بسیاری در تهران وجود دارند که بسیاری از آنها سال‌هاست که خالی از سکنه و رها شده‌اند. متروکه‌های بسیار بزرگی هم در شهر وجود دارند که فضای زیادی اشغال کرده و کارایی هم ندارند اما کسی هم به فکر تعیین تکلیف، تخریب یا تغییر کاربری آنها نیست. در این گزارش نگاهی داریم به تعدادی از این متروکه‌های بزرگ که در ادامه می‌خوانید.
بیشتر بخوانید
تهران در بین ۱۰ مقصد نخست گردشگری کشور
ساختمان قدیمی بورس
سال‌های نه چندان دور این ساختمان یکی از بلندترین ساختمان‌های تهران بود اما حالا نه دیگر خبری از تابلوی بزرگ بورس و هیاهوی آدم‌ها هست و نه دیگر کسی سراغ این ساختمان بلندمرتبه را می‌گیرد. بورس اوراق بهادار تهران یکم دی ماه ۱۳۹۸ با ساختمان قدیمی معاملات واقع در خیابان حافظ خداحافظی کرد و به طور کامل به ساختمان جدید واقع در سعادت آباد منتقل شد.
بعد از اتفاقی که برای ساختمان پلاسکو درست چند خیابان آن طرف‌تر افتاد توجه‌ها به سمت این ساختمان ۵۰ ساله جلب شد اما امروز پس از گذشت سه سال این ساختمان متروکه باقی مانده است و سوال اینجاست که آیای این بنای بلند و سنگین می‌تواند خطرناک باشد؟ گفته می‌شود که تخریب این بنا به دلیل تراکم بالا، متراژ کم و شلوغی خیابان دشوار است و پیشنهاداتی هم مبنی بر تبدیل آن به موزه مطرح شد اما هنوز پس از گذشت سه سال ساختمان قدیمی بورس تنها و متروک در گوشه خیابان حافظ مانده و تنها مهمانان روزانه آن دست فروشانی هستند که از سایه ایوان ورودی استفاده می‌کنند.
کارخانه چیت‌سازی
کارخانه چیت‌سازی واقع در محله نازی آباد هم یکی متروکه‌های قدیمی تهران است. این کارخانه که قدمتی ۸۰ ساله دارد، روزگاری محل کسب درآمد کارگران زیادی بود اما امروز جز چند ساختمان و محوطه‌ای بزرگ با درختانی خشکیده، چیزی از آن باقی نمانده است. روبه روی این کارخانه خانه‌های سازمانی بود که امروز دیگر خبری از ساکنان قدیمی‌اش نیست.
روزنامه کوشش به تاریخ انتشار سه‌شنبه ۲۴ دی ۱۳۱۹ خبر تاسیس این کارخانه را اینطور به مخاطبانش اطلاع داد: «در نظر است کارخانه چیت‌سازی معظمی در زمین‌های اطراف تهران میان ایستگاه راه‌آهن و سیلوی تهران تأسیس شود. این کارخانه که از هر جهت کامل خواهد بود و دارای قسمت‌های نخ بافی، ریسمان ریسی و چیت‌سازی الوان و غیره می‌باشد. اکنون مشغول تهیه مقدمات ساختمان کارخانه مزبورهستند»
یکی از مسئولان شهرداری که نمی‌خواست نامش فاش شود در گفت‌وگو با ایسکانیوز درباره وضعیت این بنا گفت: افراد متعددی در کارخانه چیت سازی سهم دارند اما عمده سهام این کارخانه متعلق به شرکت بهمن خودرو است، پس شهرداری اختیاری در مورد آن ندارد البته اگر منطقه محلی برای تجمع معتادان شده باشد، می‌توان مالک را ملزم به بستن درها کرد. ساختمان کارخانه هم جزو میراث فرهنگی محسوب می‌شود و نگهبان دارد اما استفاده‌ای از بنا نمی‌شود.
او درباره دلیل تغییر کاربری نشدن این بنا و موارد مشابهش توضیح داد: بسیاری از این بناها مالک خصوصی دارند و علاوه بر این شهرداری برای خرید این بناها از مالکان، بودجه کافی ندارد. البته تا ده سال قبل شاید شهرداری بودجه این کار را داشت اما انجام آن در اولویت‌هایش نبود و به جای آن اتوبان‌های متعدد ساخته شدند. در واقع شهرداری در آن دوران به سرمایه‌گذاری در این مناطق فکر نمی‌کرد.
این مسئول عنوان کرد: از طرفی نوع ارزش‌گذاری بر روی ملک‌ها در ایران متفاوت از دیگر کشورها است برای مثال در کشوری مثل آلمان ساختمان ارزشمندتر از زمین است و متروکه شدن بنا ارزش آن را کم می‌کند اما در ایران اگر ملک را رها کنند ارزش آن بعد از چندین سال بیشتر هم می‌شود. البته شهرداری تلاش دارد که این بنا تبدیل به منطقه مسکونی با فضای سبز غالب شود.
کارخانه روغن نباتی قو
کارخانه روغن نباتی قو واقع در محله خزانه تهران هم از آن دست متروکه‌های پرحاشیه است. بوی روغن و تصویر در بزرگ آهنی با نقش دو قوی بزرگ سفید و در سال‌های پایانی کارگرانی که از ترس تعطیل شدن کارخانه و بیکاری تجمع کرده بودند، چیزهایی است که اهالی منطقه از این کارخانه قدیمی به خاطر دارند.
شرکت روغن نباتی پارس (قو) در سال ۱۳۳۳ در جنوب شهر تهران راه‌اندازی شد تا یکی از قدیمی‌ترین واحدهای صنعتی تهران لقب گیرد. این شرکت در منطقه ۱۶ تهران با راه‌اندازی کارخانه، اقدام به تولید روغن‌های خوراکی و کره می‌کرد. قدمت طولانی این واحد صنعتی موجب شد تا سه نسل نیروی انسانی در آن مشغول به کار شوند.
مطابق مصوبات سازمان خصوصی‌سازی ذیل تفاسیر اصل ۴۴ قانون اساسی، این کارخانه در سال ۱۳۹۱ به دلیل افزایش مشکلات در زمینه تغییرات متعدد مدیریتی و مشکلات کارگری که عمده سهام آن در اختیار سازمان اقتصادی کوثر بود طی مزایده‌ای به شرکت «نهان گل» به عنوان بخش خصوصی واگذار شد. پیش از این واگذاری ۵۴ درصد سهام روغن نباتی پارس (قو) متعلق به سازمان اقتصادی کوثر (از زیرمجموعه‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران)، ۱۲.۵ درصد از سهام متعلق به شرکت سرمایه‌گذاری غدیر، ۷.۸ درصد متعلق به شرکت سرمایه‌گذاری بوعلی، ۵ درصد متعلق به شرکت سرمایه‌گذاری بانک ملی و باقی‌مانده سهام شرکت در بین سهام‌داران عام توزیع شده بود که طی واگذاری نهان‌گل ۵۴ درصد از سهام را خریداری کرد. شهرداری می‌گوید که به دنبال این است که روغن نباتی قو تغییر کاربری دهد اما هنوز این اتفاق نیفتاده است.
گرانترین خانه قدیمی ایران
یکی از قدیمی‌ترین و گرانترین خانه‌های ایران «کاخ ثابت پاسال» واقع در انتهای شمالی خیابان جردن (آفریقا یا نلسون ماندلا) تقاطع خیابان طاهری و روانپور در منطقه امانیه تهران جای گرفته است. این بنا در سال ۱۳۴۰ شمسی ساخته شده است. مساحت این خانه بیش از ۱۱ هزار و ۵۴۳ متر مربع است و قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بزرگترین و گرانترین خانه شهر تهران محسوب می‌شد.
این خانه قبل از پیروزی انقلاب متعلق حبیب‌الله ثابت سرمایه‌دار بهایی بود. این خانه بعد از انقلاب اسلامی مصادره شد. عمارت ثابت پاسال را به اسم‌های قصر سنگی و کاخ ورسای نیز می‌شناسند چرا که معماری آن از روی الگوی معماری قصر پتی تریانو در ورسای ساخته شده است.
کاخ ثابت پاسال یک استخر بزرگ دارد و یک جریان آب، مانند معماری سنتی ایرانی از زیر خانه رد می‌شود. یک تئاتر روباز کوچک در بخشی از باغ در نظر گرفته شده‌است. به موازات باغ و از در ورودی خودروها یک پارکینگ بزرگ برای مهمانی‌های شبانه، طراحی شده که نشان کمی از سلیقه دارد و به پارکینگ یک مرکز خرید می‌ماند. زیربنای خانه نزدیک به دو هزار متر مربع در دو طبقه اصلی و یک طبقه زیرزمین است.
در حال حاضر چهارچوب برخی درب‌ها کنده شده و شیشه و پنجره‌های آن شکسته است. در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۹۶ مراتب ثبت ملی این خانه طی نامه‌ای از سوی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به استاندار تهران ابلاغ شد. در نهایت مردادماه ۱۳۹۹ رأی تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به نفع وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری صادر شد و ثبت بنا در فهرست آثار ملی بدون مشکل اعلام شد.
سینماهای متروکه تهران
سینماهای متروکه بسیاری هم در تهران وجود دارند که فضای بزرگی را اشغال کرده‌اند. «سینما رادیوسیتی» از مجلل‌ترین و مدرن‌ترین سینماهای ایران بود که در ۲۷ شهریور ماه سال ۱۳۳۷ در خیابان ولیعصر تهران افتتاح شد. نمایندگان مجلس آن زمان برای مراسم افتتاح این سینما نیز دعوت شده بودند. طراحی این سینما هم‌چون سینما مولن روژ، توسط حیدر غیایی که از پیشگامان معماری نوین ایران بود انجام شد. این سینما چند ماه پس از تعطیلی در سال ۱۳۵۷ آتش گرفت و لامپ‌های نئون آن کنده شدند. پس از انقلاب اسلامی، مدتی به داروخانه تبدیل شد و در حال حاضر یک ساختمان مخروبه است.
سینما کریستال
سینما «کریستال» از سینماهای قدیمی تهران بود که در تاریخ ۳ خرداد ۱۳۲۴ تأسیس شد. این سینما با دو سالن به گنجایش کلی ۶۶۰ نفر از جمله سینماهای ممتاز تهران بود و به اکران فیلم‌های هنری شهرت داشت. این سینما که در تقاطع خیابان لاله‌زار و خیابان منوچهری قرار دارد در حال حاضر تعطیل شده است.
سینما مترو
سینما مترو در کوچه ملی خیابان لاله‌زار است. سینمایی که دیوارهایش از دم در تا داخل سالن کاشی‌کاری است و کاشی‌های سفید و صورتی دارد. خود سالن هم که در زیر زمین هست. این سینما در حال حاضر تعطیل است.
سینما شهرقشنگ
سینما شهرقشنگ واقع در خیابان ولیعصر نرسیده به سه راه جمهوری به دلیل تغییر بافت این منطقه بی‌رونق شد و اعلام کردند که در ردیف سینماهای زیان‌ده قرار گرفته است. در نتیجه در سال ۱۳۸۷ تعطیل شد.
سینما آسیا
سینما آسیا که حالا بیش از ۱۰ سال است که تعطیل شده، در سال ۱۳۳۷ افتتاح شد. سرمایه‌گذاران اولیه این سینما هندوستانی بودند و ساختمان زیبا و سربه فلک‌کشیده آن را هوشنگ سیحون، معمار نامدار ایرانی و طراح اماکنی چون آرامگاه فردوسی، خیام و ابن سینا طراحی کرده بود.
سینما توسکا
سینما توسکا در خیابان دشت آزادگان (کشتارگاه) در محله جوادیه، بین کوچه ۱۱۳ و شهید ابوالفضل شمالی واقع شده است این سینما پیش از انقلاب افتتاح شد و تا سال ۸۴ فعالیت داشت اما حالا به متروکه‌ای تبدیل شده است.
این سینما ۹۹۷ نفر ظرفیت داشت و آمار جالبی از میزان فروش و تعداد تماشاگر سینما توسکا در سال ۱۳۵۵ وجود دارد که نشان می‌دهد این سینما ۱۳۲۷۰۰۰۰ریال فروش و ۳۰۶۰۰۰ نفر تماشاگر در آن سال داشته است.
سینما شیرین
بعید است از اهالی قدیمی جنوب تهران و جوادیه در مورد فیلم و سینما سوال پرسیده شود و از خاطراتشان در سینما شیرین و سینما توسکا یاد نکنند. سینما شیرین یکی از اولین سینماهای جنوب تهران است. شیرین با ۴۵۹ نفر ظرفیت، از سینماهای پر رونق جنوب تهران و محله و جوادیه بوده است. قرارهای سر پل جوادیه برای دیدن فیلم در سینما شیرین هنوز در خاطرات اهالی قدیمی جنوب تهران زنده است. سینمایی پر رونق و شلوغ که سال‌ها محل تفریح و وقت گذرانی جوانان و خانواده‌ها بود. سینما شیرین در سال‌های اولیه دهه ۸۰ تعطیل شد و همچنان متروک مانده است. اکنون تنها نشان از این سینمای خاطره‌انگیز، تابلوی خالی پوسترهای فیلم و نام سینما شیرین در بالای آن است.
به گزارش ایسکانیوز، برخی از این متروکه‌های بزرگ که بناهای بلندمرتبه دارند می‌توانند در اثر عدم رسیدگی خطری برای اهالی منطقه باشند. از این گذشته اگر خطرآفرین هم نباشند فضای بسیاری اشغال کرده‌اند که شاید با تغییر کاربری آنها توسط شهرداری و تبدیلشان به بوستان، فرهنگسرا و مراکز تفریحی بتوان کمکی به اهالی منطقه کرد. متولی اصلی این کار شهرداری است اما یا بودجه کافی ندارد و یا این کار در اولویت مدیرانش نیست.
انتهای پیام /
نظر شما