به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، کیفیت آموزش در مدارس ارتباط تنگاتنگی با توانایی‌های حرفه‌ای معلمان دارد. در بندهای متعدد سند تحول بنیادین هم تاکید شده که آموزش و پرورش باید برای رسیدن به آموزشی با کیفیت، دوره‌های ضمن خدمتی برگزار کند که در ارتقای انگیزه و افزایش مهارت معلمان موثر باشند.
در حال حاضر آموزش و پرورش دوره‌های متعددی را تحت عنوان ضمن خدمت برگزار می‌کند اما آیا این دوره‌ها توانسته هدف سند تحول بنیادین را محقق کند؟ نیاز معلم و دانش‌آموز در طراحی این دوره‌ها لحاظ می‌شود؟
معلمان انگیزه‌ای برای شرکت در دوره‌های ضمن خدمت ندارند / لزوم افزایش آموزش‌های حضوری و تعاملی
سراغ معلمان رفتم و از آن‌ها پرسیدم که این دوره‌ها چقدر در افزایش توانمندی‌های حرفه‌ای آن‌ها موثر بوده که پاسخ مشترک بیشترشان این بود که دوره‌های ضمن خدمت تبدیل به کسب و کاری برای برخی شده و یک نفر در ازای دریافت پول به جای معلم آزمون می‌دهد.
چرا معلمان انگیزه شرکت در دوره‌های ضمن خدمت را ندارند؟
سحر بیات کارشناس تعلیم و تربیت در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز در پاسخ به این سوال که چرا معلمان انگیزه شرکت در دوره‌های ضمن خدمت را ندارند، گفت: براساس علم تربیت، روند برگزاری دوره باید به این شکل باشد که پس از ورود معلم به مدرسه، در حین خدمت نیازسنجی‌هایی براساس روایت‌ها و اتفاقات کلاس درس انجام شود، سپس راهکارهایی را برای حل مشکل و رفع نیاز مورد نظر طراحی کرده و دوره‌هایی را برگزار کنیم.
بیات عنوان کرد: روند باید به گونه‌ای باشد که هر مدرسه نیازهای خود را که با تحلیل فضای کلاس درس به دست آورده، به مرکز ضمن خدمت گزارش کند و مرکز مبنای طراحی دوره‌ها را نیاز مدرسه قرار دهد. درحال حاضر در مرکز نیروی انسانی آموزش و پرورش بیش از سه هزار دوره از پیش تعیین شده وجود دارد که هر سال لیست آن به حوزه‌ها ارسال می‌شود و مشخص نیست که نیازسنجی این دوره‌ها چطور بوده است؟
سیاست‌گذاران به نیاز نسل جدید فکر نمی‌کنند
وی با بیان اینکه دوره‌های ضمن خدمت فعلی براساس نیاز روز کلاس درس و مدرسه نیست، ادامه داد: روش برگزاری دوره‌ها هم اشتباه است. روش کافی‌نتی و تجاری برگزاری دوره باعث شده تا تاثیری در افزایش مهارت معلمان نداشته باشد. در چنین شرایطی که معلمان با روش‌های آموزشی درست، رشد نمی‌کنند، نمی‌توانیم شاهد اتفاقات خوب در مدارس باشیم.
کارشناس تعلیم و تربیت عنوان کرد: هر روز شاهد فاصله گرفتن شکل تربیتی دانش‌آموزان از اهداف سند تحول بنیادین هستیم. چراکه ما معلمان را براساس نیازهای این نسل آموزش نداده‌ایم. سیاست‌گذاران به نیاز نسل جدید فکر نمی‌کنند. از طرفی وقتی ما از تجربیات بین‌المللی در آموزش معلمان استفاده نمی‌کنیم، نمی‌توانیم درانتظار رشد آن‌ها باشیم.
بیات معتقد است که ریشه این نابسامانی در نحوه عملکرد دانشگاه فرهنگیان و هماهنگ نبودن این دانشگاه و آموزش و پرورش است. وی در این خصوص گفت: در دانشگاه‌های معلمان در کشورهای پیشرو آموزش معلم براساس توسعه و رشد تفکرهای مختلف در دانش‌آموزان است. آن‌ها به دنبال این هستند که به رشد خلاقیت و مهارت‌های فردی و اجتماعی دانش‌آموزانشان کمک کنند. دانشگاه‌های تربیت معلم در این کشورها برمبنای هوش چندگانه طراحی شده‌اند. معلمی که با این اصول آشناست زمانی که وارد کلاس درس می‌شود و درمی‌یابد که هوش چندگانه در دانش‌آموزی رشد نکرده، این موضوع را به مدرسه اعلام می‌کند تا راهکاری برای آن بیاندیشند و دوره‌ای برگزار شود تا معلم بداند چه روشی را باید در کلاس اجرا کند.
بیات توضیح داد: همه درحال جزیره‌ای کار کردن هستند و دانشگاه، آموزش و پرورش، مدرسه و برگزار کنندگان دوره‌های ضمن خدمت شبیه به دانه‌های تسبیح در امتداد هم فعالیت نمی‌کنند. تعلیم و تربیت یک بسته است و همه این ارکان‌ها باید در کنار هم فعالیت کنند تا خروجی آن درست باشد. وزارت‌خانه هنوز درگیر انتصابات است، پس کی می‌خواهد برنامه‌ریزی کند؟ در حقیقت ریشه‌ها و فرآیندها باید اصلاح شوند تا شاهد تحول در آموزش و پرورش باشیم.
نیازمند جانشین پروری هستیم
اسفندیار نظری مدرس دانشگاه و معاون اسبق آموزش و پرورش هم در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درخصوص نواقص مهارت‌آموزی به معلمان در دوره‌های ضمن خدمت گفت: با ورود نمایندگان مجلس به امر استخدام باری بر دوش آموزش و پرورش اضافه شد و معلمانی استخدام شدند که آموزش کافی ندیده بودند. امروز دانش‌آموزان جلوتر از معلمان هستند. به همین واسطه آموزش این دوره‌ها باید بروز شوند. ما نیازمند جانشین پروری هستیم تا با بازنشسته شدن معلمان باتجربه دچار کمبود و خلا نشویم.
توسعه حرفه‌ای معلمان باید فرآیندی نظام‌مند و مستمر باشد
نظری با بیان اینکه توسعه حرفه‌ای معلمان باید فرآیندی نظام‌مند و مستمر باشد، عنوان کرد: مدل توسعه حرفه‌ای معلمان شامل توسعه شخصی (دانش، اهداف و باور)، عمل (تجربه‌های حرفه‌ای)، نتایج (تغییر در نحوه تدریس و تغییر نتایج) و بیرونی (منابع اطلاعاتی حمایتی و انگیزشی) می‌شود. توسعه حرفه‌ای معلمان باید فرآیندی نظام‌مند و مستمر باشد و نباید به صورت انتقال یک‌سویه مطالب باشد. در مناسبت‌های خاص کتابی را معرفی می‌کنند و از معلمان می‌خواهند که به صورت مجازی آزمون بدهند و در نهایت هم یک معلم به جای ۲۰ نفر آزمون می‌دهد. در نهایت اتفاقی در یادگیری معلم نمی‌افتد.
وی افزود: در یادگیری حرفه‌ای افراد از طریق تعامل با دیگران و به چالش کشیدن خود و معناسازی جدید به دانش حرفه‌ای مورد نیاز دست پیدا می‌کنند. امروز باید هدف دوره‌های ضمن خدمت این باشد اما هنوز ما به الگو صحیحی درباره دوره‌های ضمن خدمت نرسیده‌ایم.
نظری با اشاره به اینکه معلمان انگیزه‌ای برای شرکت در دوره‌ها ندارند، توضیح داد: در دوره‌ای اعلام کردند که شرکت در دوره‌ها باعث ارتقای شغلی می‌شود و به همین واسطه معلمان در دوره‌ها شرکت کردند. دوره‌های آموزشی برای معلمان باید به صورت حضوری باشد، چراکه تبادل تجربیات بهترین یادگیری را به دنبال خواهد داشت. شیوه آموزش در کشور ما صنعتی است و همه آموزش‌ها یکسان هستند در حالی که آموزش در کشورهای پیشرفته کشاورزی است؛ یعنی تنوع آموزش دارند. . امروز معلمان ما به دلیل مشکلات معیشتی روحیه‌ای برای شرکت در دوره ندارند مگر اینکه اتفاقی مانند رتبه‌بندی پیش بیاید و معلمان با انگیزه گرفتن رتبه بالاتر در دوره‌ها شرکت کنند. اتفاقی که در رتبه‌بندی افتاد هم بیشتر مدرک‌سازی بود و افرادی هم قربانی این مدرک‌سازی شدند.
وی ادامه داد: برگزار کنندگان دوره‌های ضمن خدمت باید پنج اصل خلاقیت، گفت‌وگو، همکاری و کارگروهی، تفکر انتقادی و مهارت کنارآمدن با تغییرات را برای کیفیت‌بخشی به آموزش در نظر بگیرند. در سال‌های آینده تغییرات به ثانیه می‌رسد و اگر در عصر هوش مصنوعی به این پنج اصل در آموزش‌ها توجه کنیم، به ارتقای آموزش در کشور کمک کرده‌ایم. در دوره‌های ضمن خدمت باید کارآیی و اثربخشی معلمان بیشتر شود. سه ویژگی معلمان را از هم متمایز می‌کند که شامل علم، اخلاق و نگرش انسانی و حفظ آداب و قدرت مدیریت کلاس به شیوه‌ای شاد است. امروزه مدارس ما با فقر شادی مواجه هستند.
به گزارش ایسکانیوز، نحوه برگزاری دوره‌ها با شیوه فعلی نشان می‌دهد که آموزش معلمان در اولویت‌های آموزش و پرورش نیست و شاید مسئولان به اهمیت این موضوع واقف نیستند. دنیای امروز مدام درحال تغییر و پیشرفت است و نسل جدید هم در راستای پیشرفت‌های روز دنیا تغییر می‌کنند اما اگر در این شرایط معلمان ما بخواهند به همان شیوه‌های قبلی کار کنند، نهایتا دانش‌آموزان از مدرسه فراری می‌شوند. آموزش و پرورش براساس سند تحول بنیادین وظیفه دارد که ضمن نیازسنجی از معلمان و دانش‌آموزان دوره‌هایی را طراحی کند که به افزایش کیفیت آموزش بیانجامد اما آنچه امروز رخ می‌دهد، تفاوت بسیاری با آرمان‌های سند تحول دارد.
انتهای پیام /
نظر شما