به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز به نقل از نیچر؛ مردم دنیا از دیرباز اعتماد بالایی به دانشمندان داشته‌اند، اما همیشه این نگرانی را دارند که دولت‌ها در تحقیقات دخالت کنند. اینها از جمله یافته‌هایی است که غول ارتباطات جهانی «ادلمن» (Edelman) در آخرین نظرسنجی سالانه‌اش از بیش از 32 هزار نفر در 28 کشور از مکزیک تا ژاپن به آن رسیده است.
این نظرسنجی که نتایجش در اواسط ژانویه منتشر شد، در مورد اعتماد عمومی به علم و نوآوری است و در راستای فراز و نشیب‌های بسیار علم در سال‌های اخیر و ناشی از همه‌گیری کووید 19، تاثیرات ناشی از تغییرات آب و هوا، کاهش استانداردهای زندگی و افزایش بی‌ثباتی جهانی است. آخرین چالش علم که در حال رخ دادن است، ظهور انفجاری هوش مصنوعی است که جهان با آن دست و پنجه نرم می‌کند.
در وب‌سایت الدمن در بخش «اعتمادسنجی 2024» آمده است: پارادوکس جدیدی در قلب جامعه رخ داده است. نوآوری سریع نوید عصر جدیدی از شکوفایی را می‌دهد، اما در عوض خطر تشدید مسائل مربوط به اعتماد را به همراه داشته که منجر به بی‌ثباتی بیشتر اجتماعی و قطبی شدن سیاسی شده است. در حالی که مردم بر این باورند که دانشمندان برای پذیرش نوآوری ضروری هستند، بسیاری نگران هستند که سیاست تاثیر زیادی روی علم داشته باشد. این تصور به کاهش اعتماد به نهادهایی کمک می‌کند که ما را در مسیر تغییر و به سوی آینده‌ای مرفه‌تر هدایت می‌کنند.
براساس این نظرسنجی، دانشمندان معتمدترین فرد برای گفتن حقیقت در مورد نوآوری‌ها و فناوری‌های جدید هستند و در واقع 74 درصد از پاسخ دهندگان اعلام کرده‌اند که برای گفتن حقیقت به دانشمندان اعتماد دارند. نسبت مشابهی هم وجود دارد که می‌گویند دوست دارند معرفی نوآوری‌ها توسط دانشمندان انجام شود. در مقایسه، تنها 47 درصد از پاسخ دهندگان گفته‌اند که به روزنامه‌نگاران و 45 درصد نیز به رهبران دولتی برای گفتن حقیقت در مورد نوآوری‌ها اعتماد دارند.
این نظرسنجی به چالش بزرگی اشاره می‌کند که تاثیر آن روز به روز نیز افزایش می‌یابد: 53 درصد از پاسخ دهندگان معتقدند که علم در کشورشان سیاسی شده است و به دخالت سیاستمداران در علم اشاره می‌کنند. در سطح جهانی، حدود 59 درصد از افراد اعلام کرده‌اند که دولت‌ها و سرمایه‌گذاران تاثیر زیادی بر نحوه انجام پژوهش‌ها و علم دارند. البته این نسبت در هند و چین به مراتب بالاتر است و به 70 و 75 درصد می‌رسد.
این نظرسنجی همچنین حاکی است که نزدیک به 60 درصد از پاسخ دهندگان فکر می‌کنند که دولت آنها فاقد صلاحیت برای تنظیم نوآوری نوظهور است.
این یافته‌ها فرصت و چالش‌هایی را برای دانشمندان مطرح می‌کند. اینکه محققان چگونه می‌توانند از اعتماد مردم استفاده کنند تا سیاست‌ها و تصمیمات دولت مبتنی بر شواهد را بهبود بخشند و در عین حال به نگرانی‌های عمومی در مورد دخالت دولت و عدم اعتماد به فرآیندهای نظارتی کمک کنند؟
چرا اعتماد به دولت‌ها کم شده است؟
دولت‌ها در سرتاسر جهان مدت‌هاست که برای تقویت اقتصاد خود به علم و نوآوری چشم دوخته‌اند و همه‌گیری کووید 19 احساس فوریت را نیز به آن اضافه کرده است. آنها به خوشه‌بندی دانشگاه‌ها در شهرها فکر می‌کنند به امید اینکه روزی شرکتی مثل آمازون یا گوگل از آنها ظهور کند. سیاست‌هایی را اتخاذ می‌کنند که ایده‌های کارآفرینانه اعضای هیات علمی و دانشجویان را تشویث می‌کنند. منابع مالی را برای هر مرحله از یک ایده تجاری به راحتی در دسترس قرار می‌دهند تا محصولات بتوانند به سرعت به دست مصرف کنندگان برسند.
به طور مثال، چند هفته پیش «موسسه تونی بلر برای تغییرات اقلیمی» یک اندیشکده با رویکرد سیاسی- پژوهشی در لندن راه‌اندازی کرد که توسط نخست وزیر سابق بریتانیا تاسیس شده است. گزارش این موسسه در مورد نوآوری در علوم زیستی نقش بسیار بزرگ‌تری را برای هوش مصنوعی در علم پزشکی و عملکرد بالینی پیشنهاد می‌کند. برای همین منظور، این موسسه از دولت بریتانیا می‌خواهد تا ساختارهای نظارتی را اصلاح کند تا محققان و شرکت‌ها بتوانند به داده‌های بیماران ناشناس دسترسی پیدا کنند. اما اگر گزارش ادلمن درست باشد و مردم نگران دخالت دولت‌ها در علم و داشتن صلاحیت نظارتی ضعیف باشند، باید راه‌هایی برای تغییر آن پیدا کرد.
تعبیه علوم اجتماعی در پژوهش‌ها
در زمینه توسعه علوم، به علوم اجتماعی کمتر پرداخته شده است. در ژانویه گذشته، گزارشی از سوی آکادمی علوم اجتماعی بریتانیا با عنوان «تجسم دستورالعمل جدید برای تحقیق و نوآوری» منتشر شد که در آن به درستی به دولت‌ها یادآور شد که تعبیه علوم اجتماعی در سیاستگذاری علم، فناوری، مهندسی و ریاضیات یک ضرورت است و این امر یکی از روش‌های تقویت اعتماد عمومی به دولت‌ها به شمار می‌آید.
دانشمندان داده، اقتصاددانان، اخلاق‌دانان، حقوقدانان و جامعه‌شناسان از جمله دانشمندان علوم اجتماعی به شمار می‌آیند که در مطالعه نقاط قوت و محدودیت‌های فناوری‌های جدید و همچنین مدل‌های مختلف اقتصادی و نظارتی و انتقال یافته‌های خود همراه با همه عدم قطعیت‌های مرتبط مهارت دارند.
این گزارش بر نقش حیاتی و در عین حال توسعه نیافته علوم اجتماعی در سیستم تحقیق، توسعه و نوآوری کنونی بریتانیا تأکید دارد و چهار موضوع اصلی را ارائه می‌کند که با مثال‌هایی پشتیبانی می‌شوند، که نقش اساسی علوم اجتماعی در حوزه STEM (علم، فناوری، مهندسی و ریاضیات) و تأثیر تقویت‌کننده کار مشترک در هر 2 زمینه STEM و علوم اجتماعی را نشان می‌دهد:
- علوم اجتماعی تفکر کل سیستم را قادر می‌سازد
- علوم اجتماعی برای توسعه سیاست خوب حیاتی است
- علوم اجتماعی زیربنای نوآوری هوشمندانه و مسئولانه است
- علوم اجتماعی برای همکاری بین‌المللی و مقابله با چالش‌های مشترک جهانی ضروری است
نتیجه‌گیری
اگر مردم فکر می‌کنند که علم سیاسی شده است و دولت‌ها بیش از حد در تحقیقات دخالت می‌کنند، نه تنها برای علم، بلکه برای جامعه نیز چالش‌برانگیز است، زیرا می‌تواند بر اعتماد عمومی به توانایی دولت‌ها در ارائه مزایای علم و نوآوری تأثیر بگذارد، در حالی که به طور همزمان از مردم در برابر آسیب محافظت می‌کند.
دانشمندان باید از اعتماد عمومی به آنها به عنوان منبع اطلاعاتی در مورد نوآوری نهایت استفاده را ببرند و با دولت‌ها همکاری کنند تا آنها را از سیاسی کردن بیش از حد علم منصرف کنند. دولت‌ها نقشی برابر در این امر دارند.
انتهای پیام/
نظر شما