به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز؛ پیش‌بینی علم و فناوری یکی از مواردی است که هر سال با آمدن عید سال نو انجام می‌شود و هرمتخصصی فراخور حوزه‌ای که در آن کار می‌کند، دنیای آینده‌اش را متصور می‌شود.
امسال نیز مجله معتبر «نیچر» هشت رویداد علمی را برای سال 2025 فهرست کرده است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به ساخت و پایان آزمایش‌های انسانی داروهای ضد چاقی و ضد درد و همچنین کشفیات دنیای کهکشان‌ها و فضای دور زمین اشاره کرد.
داروهای شگفت‌انگیز کاهش وزن
نیچر معتقد است که به دنبال موفقیت بی‌نظیر داروی معجزه‌آسا Wegovy (سماگلوتید) و سایر آگونیست‌های GLP-1، احتمالاً سال 2025 شاهد صدور نتایج و تائیدیه برای موج جدیدی از درمان‌ها با هدف چاقی خواهیم بود.
به طور مثال، شرکت داروسازی «ایلای لیلی» در ایندیاناپولیس آمریکا، مرحله سوم آزمایش‌های خود را برای قرص خوراکی «اورفوگلیپرون» به پایان خواهد رساند و ایمنی طولانی مدت آن را در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 ارزیابی خواهد کرد. تولید این دارو آسان‌تر و به طور بالقوه ارزانتر از درمان‌های موجود است.
نیچر پیش‌بینی می‌کند که آزمایش‌ها برای داروی ایلای لیلی یعنی «رتاتروتاید» در طول سال 2025 ادامه خواهد داشت و وارد فاز سوم خواهد شد. رتاتروتاید در فاز دوم آزمایش‌ها اثربخشی بی‌سابقه‌ای را نشان داد، زیرا افرادی که بالاترین دوز آن را دریافت کردند، در طی 11 ماه حدود 24/2 درصد کاهش وزن را تجربه کردند. این در حالی است که داروهای موجود در بازار در یک دوره مشابه تاثیری معادل 15 تا 20 درصد دارند.
علاوه براین، شرکت «آمگن» در آمریکا نیز در حال آماده‌سازی فاز سوم آزمایشی برای داروی خود با نام «ماریتاید» است که تاثیر ضد چاقی دارد و با 2 روش کنترل قند خون و متابولیسم به طور همزمان باعث لاغری افراد می‌شود. این دارو نیز در سال میلادی جدید وارد فاز سوم آزمایشی خود خواهد شد.
محققان به بررسی پتانسیل آگونیست‌های GLP-1 برای درمان سایر بیماری‌ها از جمله بیماری پارکینسون، آلزایمر و اعتیاد ادامه خواهند داد. آگونیست‌های GLP-1 داروهایی هستند که برای مدیریت دیابت نوع 2 و کاهش وزن در برخی افراد استفاده می‌شوند. GLP-1 یک هورمون طبیعی است که توسط سلول‌های گلوکاگون مانند در روده کوچک تولید می‌شود و نقش مهمی در تنظیم قند خون و کنترل اشتها دارد. این داروها با فعال کردن گیرنده‌های GLP-1 در مغز باعث می‌شوند کمتر غذا بخورید و برای مدت طولانی‌تری احساس سیری کنید.
به گزارش نیچر، سال 2025 همچنین می‌تواند نقطه عطفی در نحوه درمان درد باشد. نیچر پیش‌بینی می‌کند تنظیم‌کننده‌های آمریکا در ژانویه بررسی یک مسکن غیرافیونی به نام «سوزتریژین» (Suzetrigine) را تکمیل کنند. این دارو که توسط شرکت «ورتکس» در بوستون آمریکا ساخته شده است، در صورت تائید بخشی از اولین دسته دارویی جدید خواهد بود که برای درمان دردهای حاد در 20 سال گذشته طراحی شده است.
بازگشت ترامپ به دنیای علم
بازگشت دونالد ترامپ به دفتر رئیس جمهور ایالات متحده در ژانویه می‌تواند تغییرات گسترده‌ای را در علم ایالات متحده ایجاد کند؛ به خصوص اینکه این تغییرات با پیامدهای جهانی همراه هستند. ترامپ در دوره قبلی ریاست جمهوری خود، آمریکا را از توافقنامه آب و هوای پاریس در سال 2015 خارج کرد. این توافقنامه تعهدی بین‌المللی برای محدود کردن گرمایش زمین به 1/5 تا 2 درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح قبل از صنعتی شدن است. برخی از محققان نگران این هستند که ترامپ دوباره این روند را ادامه دهد و به غیر از این، مقررات آب و هوا در نیروگاه‌ها و خودروها را نیز لغو کند.
همچنین انتظار می‌رود ترامپ سیاست‌هایی را معرفی کند که پیامدهایی برای سلامت باروری و پزشکی دارد. این موارد را می‌توان براساس انتخاب «رابرت کندی جونیور» به عنوان وزیر بهداشت و خدمات انسانی پیش‌بینی کرد. زیرا او به خاطر بدبینی‌اش نسبت به واکسن‌ها معروف است و اقداماتش تاکنون چندین بار مورد انتقاد دانشمندان قرار گرفته است.
علاوه براین، به نظر می‌رسد که انتصاب ایلان ماسک میلیاردر به رهبری یک نهاد مشورتی به نام «وزارت کارآیی» دولت نیز می‌تواند تاثیر بسیاری روی بودجه و نیروی کار آژانس‌های علمی داشته باشد. این در حالی است که ترامپ در طول مبارزات انتخاباتی خود وعده داد که فرمان اجرایی جو بایدن، در مورد هوش مصنوعیرا لغو کند. این فرمان اجرایی مربوط به دستورالعملی برای توسعه ایمن و مسئولانه فناوری هوش مصنوعی است.
آمادگی برای بیماری همه‌گیر
ماه مارس 2025 پنجمین سالگرد شروع همه‌گیری کووید 19 است؛ ویروسی که باعث مرگ میلیون‌ها نفر، قرنطینه‌های گسترده و توسعه سریع و عرضه واکسن‌ها شد.
در حالی که جهان سعی در یادگیری نحوه آماه‌سازی و جلوگیری از همه‌گیری‌های آینده دارد، کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی یا WHO ضرب‌الاجل اولیه ژوئن 2024 خود را برای توافق روی یک معاهده جهانی همه‌گیر از دست دادند. گفت‌وگوها بر سر اختلاف نظر در قوانین مربوط به اشتراک‌گذاری نمونه‌ها و توالی‌های ژنومی پاتوژن‌ها و استفاده از فناوری‌هایی به بن‌بست رسید که می‌تواند به کشورهای با درآمد پایین و متوسط کمک کند تا واکسن‌ها، داروها و کیت‌های آزمایش را به سرعت در طول همه‌گیری تولید کنند.
کشورهای عضو اکنون در نظر دارند متن توافقنامه را تا ماه مه 2025 نهایی کنند. این تلاش‌ها در یک زمان حیاتی انجام می‌شود، زیرا سازمان بهداشت جهانی در ماه اوت گذشته لیست پاتوژن‌های خود را که می‌تواند جرقه همه‌گیری بعدی را ایجاد کند به‌روز کرد. این لیست شامل بیش از 30 میکروارگانیسم، از جمله ویروس‌هایی می شود که باعث ایجاد بیماری‌هایی مانند آنفلوآنزا و تب دنگی می‌شوند.
کاوشگر ذرات
فیزیکدانان ذرات امیدوارند که پس از گذشت یک دهه از ساخت «منبع اسپالاسیون اروپایی» در لوند سوئد، کار تحقیقاتی روی آن را در سال 2025 شروع کنند. این ماشین عظیم با شلیک پرتوی پروتون -باشتاب نزدیک به سرعت نور- پالس‌های نوترونی را در یک هدف فلزی سنگین تولید می‌کند. دانشمندان از این نوترون‌ها برای بررسی ساختار مواد استفاده خواهند کرد.
در همین حال، یک مطالعه امکان‌سنجی دقیق در زمینه ابربرخوردکننده پیشنهادی 17 میلیارد دلاری در سرن، آزمایشگاه فیزیک ذرات اروپا در خارج از ژنو سوئیس، در سال 2025 به پایان می‌رسد. این مطالعه جنبه‌های فنی و اثرات زیست محیطی ساخت ذره‌ای را ارزیابی خواهد کرد که با سرعت 91 کیلومتر در محیط زمین حرکت می‌کند. این ذره یک «برخورد دهنده دایره‌ای آینده‌گرا» یا FCC است که در برخورد دهنده هادرون عظیم قرار خواهد گرفت. این گزارش به تصمیم نهایی در مورد FCC در سال 2028 کمک خواهد کرد.
ماشین‌های ذهن‌خوان
چین در سال 2025 قصد دارد فناوری‌های رابط مغز و کامپیوتر یا BCI را آزمایش کند. این فناوری با ایمپلنت‌های ساخته شده توسط شرکت نورالینک -متعلق به ایلان ماسک- مستقر در فرمونت کالیفرنیا رقابت خواهد کرد. وزارت صنعت و فناوری اطلاعات چین برنامه‌هایی را برای توسعه دستگاه‌های رابط مغز و کامپیوتر برای کاربردهای مختلف از توانبخشی پزشکی تا واقعیت مجازی اعلام کرده است. یکی از این محصولات «نئو» نام دارد که یک رابط بی‌سیم و کم تهاجمی با هشت الکترود است که روی قشر حسی حرکتی مغز برای بازگرداندن حرکت دست در افراد فلج تاثیر می‌گذارد.
آزمایش‌های بالینی برای نئو در سال 2023 آغاز شده است و نتایج اولیه نشان می‌دهد که یک کاربر با آسیب نخاعی پس از 9 ماه استفاده از این رابط مغز و کامپیوتر در خانه می‌تواند کارهای شخصی خود را از جمله خوردن، آشامیدن و گرفتن اشیاء را انجام دهد. محققان این فناوری قصد دارند که در سال 2025 به آزمایش‌های بزرگ‌تر و مهم‌تر بپردازند.
کاوش در جهان
در سال 2024 برای اولین بار در تاریخ شاهد فرود موفقیت‌آمیز یک فضاپیمای خصوصی روی ماه بودیم. اکنون به نظر می‌رسد سال 2025 سال شلوغی برای ترافیک ماه باشد. یک شرکت توکیویی با نام «آی‌اسپیس» در ژانویه گذشته به طرز وسوسه‌انگیزی به فرود هواپیمای خود در سال 2023 نزدیک شد و در سال میلادی جدید می‌خواهد تلاش بعدی خود را آغاز کند: ماموریتی به نام «ونچر مون» که یک فرودگر و یک میکرومریخ نورد را حمل می‌کند.
در فاصله زمانی نه چندان زیاد، شرکت «اینتیوتیو ماشین» در تگزاس آمریکا یک فرودگر را به قطب جنوب ماه خواهد فرستاد. این فضاپیما یک مته یخی ناسا و طیف‌سنج جرمی برای تجزیه و تحلیل مواد زیر سطح ماه حمل خواهد کرد. به عنوان بخشی از همین ماموریت، یک فضاپیمای جعبه شکل از سوی سازمان ناسا به نام «لونار تریل‌بلیز»به دور ماه خواهد چرخید و از آب‌های سطحی آن نقشه‌برداری خواهد کرد.
به غیر از اینها، 2 مأموریت برای مطالعه بادهای خورشیدی - جریان‌های ذرات باردار که از جو بیرونی خورشید سرازیر می‌شوند - قرار است در سال 2025 انجام شوند. در این راستا ماهواره «اسمایل» نحوه برهمکنش باد خورشیدی با میدان مغناطیسی زمین را مطالعه خواهد کرد. نام کامل اسمایل «کاوشگر پیوندی باد خورشیدی مگنتوسفر یونوسفر» است که پروژه مشترک فضایی برنامه‌ریزی شده بین آژانس فضایی اروپا و آکادمی علوم چین به شمار می‌آید. اسمایل برای نخستین بار مَگنِتوسفِر را با پرتوی ایکس نرم و پرتوی فرابنفش در طول مدار تا ۴۰ ساعت در هر دور مداری تصویر برداری می‌کند و درک ما را از تعامل پویا بین باد خورشیدی و مغناطیس کره زمین بهبود می‌بخشد.
ناسا ماموریت دیگری نیز با نام «پانچ» دارد که قطبی‌سنج برای متحد کردن تاج و هلیوسفر است و عمیق‌تر به جو خورشید نگاه می‌کند و تصاویر سه‌بعدی را ثبت می‌کند که به روشن شدن سؤالات مربوط به چگونگی جریان انرژی به منظومه شمسی کمک می‌کند؛ موضوعی که 60 سال است اخترشناسان را متحیر کرده است.
یکی دیگر از ماموریت‌های ناسا که قرار است در سال 2025 انجام شود، رصدخانه SPHEREx (طبقه فتومتر تاریخ کیهان، عصر یونیزاسیون و کاوشگر یخ‌ها)، برای اولین بار با استفاده از نور مادون قرمز نزدیک است که کل آسمان را در 102 رنگ نقشه‌برداری خواهد کرد. در طی 2 سال، این ماهواره اطلاعات بیش از 450 میلیون کهکشان و بیش از 100 میلیون ستاره در کهکشان راه شیری را جمع‌آوری خواهد کرد تا به دانشمندان در درک منشأ کیهان کمک کند.
کاپ 30 ساله می‌شود
نشست آب و هوای COP30 نوامبر 2025 در بلم برزیل، سی‌امین سال از مذاکرات آب و هوایی سازمان ملل متحد را رقم خواهد زد. کشورها امیدوارند تصمیمات مالی را که در کنفرانس کاپ 2024 حل نشده است، نهایی کنند. این موارد شامل چگونگی تأمین مالی سالانه 300 میلیارد دلاری برای حمایت از کشورهای در حال توسعه تا سال 2035، میزان کمک‌های بلاعوض به جای وام و اینکه این پول از کجا تأمین می‌شود، می‌شود.
پس از پایان آخرین دور مذاکرات بدون توافق نهایی در ماه دسامبر، مذاکرات برای یک معاهده پلاستیک سازمان ملل نیز قرار است ادامه یابد. این معاهده به دنبال ایجاد یک چارچوب بین المللی الزام آور برای تنظیم محصولات پلاستیکی است.
جنگل‌ها از فضا دیده می‌شوند
محققان آب و هوا با پرتاب 2 ماهواره فرصت‌های جدیدی برای مطالعه جنگل‌ها و بلایای طبیعی خواهند داشت. این ماموریت که «رادار دیافراگم مصنوعی» یا NISAR نام دارد، با همکاری ناسا و سازمان تحقیقات فضایی هند انجام شده است و تقریباً از تمام سطح زمین و یخ پوشیده شده از زمین هر 12 روز 2 بار نقشه‌برداری خواهد کرد. ماموریت زیست توده سازمان فضایی اروپا که از فرانسه پرتاب می‌شود، از رادار برای اندازه‌گیری زیست توده جنگل و مطالعه نقش آن در چرخه کربن استفاده خواهد کرد. مشاهدات از این ماموریت‌ها می‌تواند به بحث‌های آینده در مورد تعهدات برای پایان دادن به جنگل زدایی کمک کند.
انتهای پیام/
نظر شما