به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی ارتباط مستقیمی با رشد اقتصادی در کشور دارد. اغلب کشورهای در حال‌توسعه بخش قابل‌توجهی از تولید ناخالص خود را وقف پژوهش می‌کنند؛ اما این سهم در کشور ما بسیار ناچیز است.

براساس قانون برنامه‌های سوم، چهارم و پنجم توسعه سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی باید به ۳ درصد افزایش می‌یافت. با این وجود با پایان اجرای برنامه، این سهم نهایتاً به حدود نیم ‌درصد رسید. در برنامه ششم توسعه چشم انداز این سهم ۴ درصد در نظر گرفته شده بود. عددی که تحقق آن با توجه به وضعیت فعلی آموزش عالی آسان به نظر نمی‌رسید و در نهایت به ۶۶ صدم درصد رسیده است.

عدم تحقق افق هدفگذاری شده در برنامه ششم توسعه

برومند معاون پژوهشی وقت وزیر علوم در سال ۱۳۹۷ درباره محقق نشدن هدفگذاری برنامه ششم تذکر داده و به میزان بودجه‌های پژوهشی اندک در سال‌های اخیر اشاره کرده بود. وی گفت: همچنین عددی که سازمان برنامه و بودجه درباره نرخ سهم پژوهش از (G.D.P) در سال ۹۷ اعلام کرد، چیزی حدود ۷ دهم درصد بود. در سال‌های اخیر این سهم افزایش داشته؛ اما عدد آن بسیار کم است.

محمدعلی زلفی‌گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ایران در گفت‌وگو با ایسکانیوز درباره سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی گفت: ایران در حدود کمتر از ۷ دهم درصد درآمد ناخالص ملی را صرف پژوهش می‌کند. در حالی‌که کشورهای دیگر با توجه به درآمد ناخالص ملی زیاد خود، ۳ تا ۵ درصد از درآمد را برای پژوهش هزینه می‌کنند.

با توجه به سهم کم پژوهش از تولید ناخالص داخلی انتظار می‌رود وزیر علوم آینده برنامه‌ای هدفمند در این زمینه ارائه کند. بررسی صحبت‌های سیمایی‌صراف وزیر پیشنهادی علوم نشان از آگاهی او به این مسئله دارد. وی روز گذشته، ۳۰ مرداد ماه ۱۴۰۳ در صحن علنی مجلس تصریح کرد که سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی اندک است.

سیمایی در دفاع از خود تنها به طرح این جملات بسنده کرده که «ما در آینده پژوهی و آینده نگری ضعف جدی داریم. دیر متوجه می شویم باید سراغ چه موضوعی در چه موقع برویم. سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی اندک است».

کارشناسان معتقدند تصریح وزیر پیشنهادی علوم بر سهم اندک پژوهش از تولید ناخالص داخلی اگرچه مفید است اما مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه نیازمند ارائه راهکار است.

نماینده مخالف خطاب به سیمایی؛ چگونه سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی را افزایش می‌دهید؟

علیرضا عباسی نماینده البرز در صحن علنی مجلس در مخالفت با سیمایی صراف گفت: «بر اساس اسناد نقشه جامع علمی کشور همیشه آرزوی ما این بوده که سهم پژوهش از درآمد ناخالص کشور ۴ درصد بشود ولی امروز به نیم درصد هم نمی‌رسد. آقای سیمایی صراف، شما قرار است این عدد را افزایش بدهید، شما چطور می خواهید به چهار درصد برسید؟ آیا پزشکیان و عارف کمک می‌کنند که شما سهم پژوهش را افزایش بدهید؟»

با وجود این که مخالفان وزیر پیشنهادی علوم نکات جدی و مهمی را در مورد سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی مطرح کردند؛ اما پاسخ‌های خاصی در رابطه با موارد مطروح در سخنان سیمایی دیده نشد. اگرچه اظهارات وزیر پیشنهادی علوم در مورد توسعه کیفی دانشگاه‌ها، شکاف اجتماعی و درک نسل Z نشان‌دهنده نگاه مثبت و امیدبخش وی به مسائل فرهنگی و اجتماعی آموزش عالی است اما طرح کلی مسائل توسط سیمایی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی و همچنین برنامه ارائه شده‌اش نگرانی جامعه دانشگاهی را درباره مشکلات علمی پژوهشی دانشگاه‌های کشور برطرف نمی‌کند.

بررسی برنامه 17 صفحه‌ای وزیر پیشنهادی علوم نیز ما را به راهکار یا حتی اهداف سیمایی در رابطه با افزایش سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی نرساند.

در ساعات باقی مانده تا رای اعتماد نمایندگان مجلس شورای اسلامی به وزرا، اگرچه وضعیت سیمایی مثبت ارزیابی می‌شود و اخبار موجود حاکی از اعتماد مجلس به او است، سیمایی باید توجه داشته باشد که طرح کلی مسائل دردی از آموزش عالی دوا نمی‌کند. وزیر پیشنهادی علوم باید بتواند با دقت نظر در مشکلات جامعه دانشگاهی کشور اعتماد آن‌ها را جلب کند.

به گزارش خبرنگار ایسکانیوز، ایران برای رسیدن به رشد اقتصادی بالا و رقابت با کشورهای دیگر، باید به دنبال ارتقا سطح شاخص‌های تحقیقاتی خود باشد. البته تحقق این امر، مستلزم تخصیص بودجه کافی و حذف نگاه هزینه زا به مقوله پژوهش است. البته طبیعی است که این سهم ۷ دهم درصدی پژوهش از تولید ناخالص داخلی ما را به این آرمان و اهداف ترسیم شده در حوزه علم وفناوری، نزدیک نخواهد کرد.

انتهای پیام/