به گزارش گروه علم و فناوری باشگاه خبرنگاران دانشجویی(ایسکانیوز)؛ براساس اعلام محمد بن سلمان، ولیعهد پادشاهی، از بخشی از پروژه «نئوم» رونمایی کرد که قرار است شهر آینده‌ای در شمال غربی کشور و در نزدیکی دریای سرخ ساخته شود. البته این شهر یک ساختمان با عرض ۲۰۰ متر است که به نام «شهر عمودی» شهرت گرفته است و ۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا قرار می‌گیرد. مساحت این شهر عمودی ۳۴ کیلومتر مربع خواهد بود.
اگرچه جزئیات بیشتری در مورد این شهر فاش نشده است، اما طراحان این طرح ادعا می‌کنند که لاین قرار است به طور کامل با انرژی‌های تجدیدپذیر کار کند؛ بدون جاده، خودرو یا انتشار گازهای گلخانه‌ای. براساس این طرح، ریلی در این شهر راه‌اندازی خواهد شد که با قطار پرسرعت و بدون دود، بخش‌های مختلف آن را به هم وصل می‌کند.
در حالی که طراحان ویدئوی تبلیغاتی پرزرق و برقی را از این شهر منتشر کرده‌اند، منتقدان در مورد امکان‌پذیر بودن این پروژه از نظر فنی تردید دارند و آن را «ویران‌شهر» نامیده‌اند. ویران‌شهر جامعه یا سکونتگاه خیالی در داستان‌های علمی–تخیلی است که در آن، ویژگی‌های منفی، برتری و چیرگی کامل دارند و زندگی در آن دلخواه هیچ انسانی نیست. این جوامع معمولا زمانی از یک جامعه را نشان می‌دهند که به نابودی و هرج‌ومرج رسیده است. این جوامع در زمان‌هایی بد و شوم ترسیم می‌شوند. با این تعریف، یک «جامعه پاد-آرمانی» نقطه مقابل و وارونه یک جامعه آرمانی (آرمان‌شهر) است.
به چالش کشیدن شهرهای افقی
طرح‌های آسمان‌خراش آینه‌دار که در این ویدئو به چشم می‌خورد، نشان‌دهنده آخرین پیشرفت در پروژه نئوم عربستان سعودی است؛ طرحی که ساخت آن از سال 2019 آغاز شده است. این کلان‌شهر ظاهرا با انرژی پاک تامین و با کمک هوش مصنوعی اداره می‌شود. خدمتکاران این شهر روبات، تاکسی‌های آن از نوع خودروهای پرنده و چشم‌اندازی از یک ماه مصنوعی غول‌پیکر ویژگی‌های این بهشت فناوری است که عربستان آرزوی آن را در سر می‌پروراند.
بن سلمان در مورد لاین گفت: این طرح‌ها شهرهای سنتی و افقی را به چالش می‌کشند و الگویی برای حفظ طبیعت و افزایش قابلیت زندگی انسان ایجاد می‌کنند. این خط با چالش‌های پیش روی بشر در زندگی شهری امروز مقابله می‌کند و راه‌های جایگزین برای زندگی را ارائه می‌دهد.
پروژه نئوم با 500 میلیارد دلار از سوی دولت سعودی و صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی و همچنین سرمایه‌گذاران داخلی و بین‌المللی حمایت می‌شود.
بن سلمان گفت: طراحی‌های ویژه نشان از شهری طبقاتی دارد که دارای قطار مافوق سریع که از ابتدا تا انتهای شهر را 20 دقیقه‌ای طی می‌کند، دو طرف شهر دارای سطوح شیشه‌ای بوده که همچون آینه‌های بازتابنده‌ای است که شهر را با طبیعت ادغام می‌کند. آخرین و جدیدترین فناوری‌ها با کمک معماران و مهندسان مشهور دنیا، مورد استفاده قرار گرفته است، طراحی فضاهای داخلی آن به گونه‌ای است که امکان خلق تجربه‌های غیرعادی را می‌دهد و ساخت‌وساز به صورت طبقات عمومی به مردم این امکان را می‌دهد که در سه جهت حرکت کنند.
به گفته او، پروژه لاین رویکرد جدیدی برای طراحی شهرها بر اساس مفهوم جاذبه صفر ارائه می‌دهد و برای رویاپردازی در آینده مکانی مناسب خواهد بود، این شهر نشان از تعهد عربستان برای ارائه یک پروژه رویایی به تمام جهان است، درخشان‌ترین ذهن‌های دنیا در مهندسی معماری، در پروژه نئوم شرکت دارند. این شهر دارای مدرسه، مراکز درمانی، حمل‌ونقل عمومی پرسرعت، فضای سبز و اینترنت نسل پنجم و ششم است و معمولا کارها بر پایه هوش مصنوعی انجام می‌شود.
در ابتدا گفته شده بود که پروژه نئوم در سال ۲۰۲۵ به پایان می‌رسد، اما تاریخ تکمیل آن پنج سال به عقب افتاده است. با این حال، ولیعهد اصرار دارد که این پروژه بلندپروازانه همچنان در مسیر خود باقی بماند و زودتر تمام شود.
ایده و طرح شهر لاین از ایران، اجرا در عربستان سعودی
پروفسور علی‌اکبر جلالی در پستی در لینکدین خود نوشت: حدود 20 سال قبل من پروژه ملی کریدور شمال ایران، شامل استان‌های گلستان، مازندران و گیلان را با محوریت استان مازندران، قابل تعمیم به استان‌های شمال غربی و نهایت در کل کشور را مطرح کردم و مقدمات آن را با همکاری دانشجویان دانشگاه علم و صنعت ایران و دانشگاه شریف فراهم کردم. متاسفانه توجهی به این پروژه بزرگ ملی که میتوانست تاثیر بزرگی در کشور داشته باشد نشد، حالا عربستان سعودی تحت عنوان پروژه «شهر لاین» دقیقا همان طرح را حتی با ابعادی کمتر در دستور کار اجرا قرار داده است. لطفا مصاحبه سال 1383 من با خبرگزاری ایسنا را ببینید تا سندی باشد به اینکه طرح اولیه چنین پروژه‌ای در ایران بوده است:
علی‌اکبر جلالی درباره انگیزه ایجاد کریدور ICT شمال ایران، گفت: کریدور ICT شمال ایران با انگیزه توسعه تجارت الکترونیک، بازاریابی الکترونیک و توسعه اقتصاد نوین متناسب با رشد جهانی و سایر کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات فرصت‌های جدیدی را برای نسل فردا به وجود می‌آورد تا راه ورود به اقتصاد دانایی محور، که شعار اصلی برنامه توسعه چهارم کشور است را تجربه کند. این کریدور با رویکرد حاکمیتی در جهت اجرایی شدن برنامه چهارم توسعه و چشم‌انداز 20 ساله کشور از یک سوی و توسعه تجارت الکترونیک از سوی دیگر، زمینه‌ای را فراهم می‌کند تا اقتصاد حال و آینده استان با بهره‌گیری از قابلیت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، در مسیر اقتصاد دانش محور که اقتصاد دنیای فرداست، قرار گیرد.
جلالی، درباره هدف از اجرای کریدور ICT شمال ایران با محوریت استان مازندران، گفت: منطقه شمال کشور با توجه به ویژگی‌های ممتاز جغرافیایی، زیست محیطی، نزدیکی به پایتخت، مکان‌های توریستی و پتانسیل بالای جمعیت تحصیل کرده به عنوان یکی از مناطق مناسب جهت ایجاد زیرساخت‌های یکپارچه فناوری اطلاعات و ارتباطات تحت عنوان کریدور ICT شمال ایران است.
علی‌اکبر جلالی کیست؟
علی‌اکبر جلالی بعد از فارغ‌التحصیلی در مقطع کارشناسی به آمریکا رفت و کارشناسی ارشد و دکتری‌اش را در رشته مهندسی برق-کنترل در دانشگاه ویرجینیای غربی خواند. او به دلیل اولین تلاش‌هایش در راستای توسعه و نفوذ شبکه اینترنت در ایران به ویژه در نقاط روستایی، به «پدر فناوری اطلاعات ایران» شهرت یافته است. همچنین صاحب نظریه موج چهارم در فضای (عصر) مجازی و از استادان مشهور و ماهر در بیان علوم کامپیوتر، فناوری اطلاعات، شبکه و اینترنت در جهان است.
او هم‌اکنون به عنوان استاد مدعو در دانشگاه مریلند مشغول به تدریس است و برای دومین بار نیز به عنوان استادیار در دپارتمان علوم کامپیوتر و مهندسی برق لین در دانشگاه ویرجینیای غربی منصوب شده است. وی از سال 1994 به عنوان استاد در دانشکده مهندسی برق دانشگاه علم و صنعت ایران مشغول به کار روی حوزه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، اینترنت اشیاء، طراحی چاپگرهای سه بعدی و سیستم‌های کنترل و کاربردهای آنها بود. . جلالی در 22 سال گذشته در مقاطع کارشناسی ارشد و کارشناسی تدریس کرده و سرپرستی چندین دانشجوی دکتری، کارشناسی ارشد و کارشناسی را در دانشگاه علم و صنعت ایران به عهده داشته است.
وی رئیس یونسکو در آموزش الکترونیک، عضو کمیته اطلاعات ملی برای همه در کمیسیون ملی ایران یونسکو است. وی همچنین عضو هیات انجمن فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران و انجمن جامعه اطلاعات ایران است.
محکوم به شکست؟
برخی کارشناسان طرح لاین را از همین الان یک ابرپروژه شکست خورده می‌انگارند و معتقدند که این طرح نیز همانند طرح‌های مختلفی که در سرتاسر جهان فقط نامی از آنها باقی مانده، فقط روی کاغذ عملی است.
به طور مثال، طرح توسعه 38 میلیارد دلاری بندر و برج عظیم نخیل دبی – در همسایگی عرستان- بعد از ۶ سال از ارائه طرح اولیه به دلیل رکود اقتصادی جهانی لغو شد.
مثال دیگر، دولت چین امیدوار بود که با اختصاص بیش از یک میلیارد دلار بودجه، روزی شهر «کانگباشی» در مغولستان داخلی را به مکانی تبدیل کند که یک میلیون نفر را در خود جا دهد. اما تا سال 2016 این شهر تنها 10 درصد از رقم پیش‌بینی شده را به خود اختصاص داد. سرنوشت مشابهی نیز برای شهر ارواح در قالب پروژه‌های پرهزینه دیگری در منطقه مالی یوجیاپو در تیانجین چین و نایپیداو، پایتخت میانمار رقم خورد.
کره شمالی نیز پس از افتتاح هتل 330 متری ریوگیونگ در سال 1989 امیدوار بود که لقب مهد بلندترین هتل جهان را از آن خود کند، اما از سال 2019، این ساختمان خالی از سکنه جهان شد.
مهد گردشگری یا مکانی برای نقض حقوق بشر؟
گفتنی است که لاین، بخشی از طرح عربستان سعودی –چشم‌انداز 2030- است که برای رقابت با همسایگانش در خلیج فارس مانند دبی و ابوظبی و به منظور تبدیل این مکان به یک مکان گردشگری مهم و تغییر شکل اقتصاد پادشاهی در نظر گرفته است. در واقع دولت این کشور قصد دارد با هدف دستیابی به ۱۰۰ میلیون گردشگر در سال تا پایان دهه، اقتصاد خود را میلیاردها دلار تقویت کند.
این در حالی است که عربستان سعودی زیر ذره‌بین جامعه جهانی در مورد سابقه حقوق بشر خود است. دولت این کشور در ماه مارس 81 نفر را در بزرگ‌ترین اعدام دسته جمعی در چند دهه اخیر اعدام کرد. در همین حال، بن سلمان عملیات دستگیری یا قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار سعودی را نیز تائید کرده است. ولیعهد با وجودی که دستور قتل خاشقجی را رد کرده بود، اما در بحبوحه محکومیت گسترده بین‌المللی اعلام کرد که او مسئولیت این قتل را برعهده دارد. بن سلمان در مصاحبه‌ای در سال 2019 گفت: این یک جنایت فجیع بود، اما به عنوان یک رهبر در عربستان سعودی مسئولیت کامل آن را برعهده می‌گیرم، به خصوص که این جنایت توسط افرادی که برای دولت سعودی کار می‌کردند انجام شده است.
و در حالی که دولت عربستان در حال اصلاحات دوره‌ای است، بارها و بارها اعمال استثمارگرانه و خطرناک آن در مقابل جمعیت کارگران مهاجر مشاهده شده است. بر اساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر، میلیون‌ها کارگر مهاجر عمدتا در مشاغل یدی، اداری و خدماتی در عربستان سعودی مشغول به کار هستند؛ در حالی که به شدت از سیستم حمایت از ویزای عربستان سعودی موسوم به کفالا انتقاد می‌کنند. علاوه براین، بسیاری از موارد نقض حقوق کارگران مهاجر گزارش شده که شامل دستمزدهای پرداخت نشده و تاخیر افتاده و مصادره پاسپورت آنها می‌شود.
نظر شما